مظلومیّت علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مظلومیت امام علی علیه‌السلام.
پرسش: در حدیثی از امام علی ـ علیه‌السلام ـ نقل شده: «من از زمان تولد مظلوم بوده‌ام؛ به‌طوری که گاهی عقیل به درد چشم مبتلا می‌شد، می‌گفت من نمی‌گذارم دوا به چشم من بریزید، مگر این‌که اول به چشم علی بریزید. با این‌که من مبتلا به درد چشم نبودم»، آیا این روایت با توجه به سن عقیل قابل قبول است:
پاسخ:
روایاتی که در آن امیر المؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ خود را مظلوم خوانده باشد، بسیار است. در بسیاری از آنها گفتار «مَا زِلْتُ مَظْلُوماً» به کار رفته است. این روایات به حدی زیاد بوده که گفته شده ایشان در تمام خطبه‌ها این عبارت را بیان می‌فرمود؛ همان‌طور که در
تاریخ نقل شده است که «
علی علیه‌السلام بر منبر نمی‌رفت، مگر این‌که در آخر کلام خود می‌گفت: از زمانی که
خداوند پیامبر خود را
قبض روح کرد، من مظلوم بوده‌ام».
البته این تعبیر ـ اگر سند آن را قبول کنیم ـ قطعاً به جهت مبالغه بوده که نشان از نقل بسیار این گفتار دارد.
از جمله روایات در این موضوع، روایت مورد بحث است:
«قال علی علیه‌السلام: مَا زِلْتُ مَظْلُوماً مُذْ کُنْتُ، إِنْ کَانَ عَقِیلٌ لَیَرْمَدُ فَیَقُولُ: لَا تَذُرُّونِی حَتَّی تَذُرُّوا أَخِی عَلِیّاً، فَأُضْجَعُ فَأُذَرُّ وَ مَا بِی رَمَدٌ»؛
امام علی علیه‌السلام فرمود: «من پیوسته از زمان تولد مظلوم بوده‌ام؛ به‌طوری‌که گاهی عقیل به درد چشم مبتلا می‌شد، می‌گفت: من نمی‌گذارم دوا به چشم من بریزید؛ مگر این‌که اول به چشم علی بریزید، با این‌که من مبتلا به درد چشم نبودم».
در منابع دیگر نیز محتوای این روایت وجود دارد که تنها در برخی عبارات با آنچه نقل شده، متفاوت است.
با‌این‌حال سند این
روایت، چندان قابل استناد نیست؛ بلکه حتی دارای ضعف‌هایی نیز می‌باشد.
علاوه بر سند، بر محتوای این روایت نیز اشکالاتی وجود دارد؛ زیرا عقیل حدود ۲۰ سال از علی ـ علیه‌السلام ـ بزرگ‌تر بوده است،
چگونه می‌توان باور کرد جوان بیست ساله برای استفاده از دوای چشم، کج‌خلقی کرده و بخواهد قبل از او، آن دوا را در چشم کودک یک ساله بریزند، آن هم جوانی که عقیل شاهد
معجزه تولد او در درون
کعبه بوده است و بعیدتر این‌که والدینی چون
ابوطالب و همسرش برای رفع بهانه گیری‌های چنین جوانی، به
کودک کم‌سن و سال آسیب برسانند و دواء در چشم سالم بریزند.
وجود چنین ضعف‌هایی سبب شده علما، بعد از نقل این روایت، کلامی در ضعف آن بیان داشته باشند؛ برای نمونه،
علامه مجلسی بعد از نقل این روایت می‌گوید: «این
روایت با توجه به تفاوت سنی امیر المؤمنین و عقیل خالی از بُعد نیست؛ زیرا بعید است کسی که بیست و دو سال دارد، برای دوایی که استفاده‌اش سخت است، کودک دو ساله را مقدم کند و بعیدتر از این سر نهادن
والدین به این خواسته فرزند جوان است».
علمای دیگری نیز شبیه این گفتار را در ضعف این روایت بیان کرده‌اند.
پایگاه اسلام کوئست.
