مسلمان و کافر بودن جمادات و حیوانات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مسلمان،
کافر،
قرآن کریم.
پرسش: آیا جمادات و نباتات و حیوانات هم مسلمان و کافر دارند؟
پاسخ اجمالی: از نگاه قرآن کریم تمام موجودات به‌طور طبیعی و جبری در برابر قوانین
نظام هستی، قوانینی که
خداوند مقرر کرده است تسلیم امر خدا می‌باشند و می‌توان گفت مسلمان هستند؛ ولی مسلمان اصطلاحی نیستند، حتی
اسلام به معنای خضوع عبادی.
بر اساس آیات قرآن کریم تمام موجودات از نظر
تکوین و وجودی تسلیم در برابر خداوند هستند؛ یعنی به‌طور طبیعی و جبری در برابر قوانین نظام هستی، قوانینی که خداوند مقرر کرده است تسلیم امر پروردگار می‌باشند؛
از این نظر به تمام موجودات می‌توان گفت مسلمان هستند؛ هر چند مسلمان اصطلاحی نیستند یعنی نمی‌توان گفت آنها متدین به دین اسلام هستند؛ بلکه حتی اسلام به معنای خضوع عبادی را نیز بر آنان نمی‌توان اطلاق کرد.
به این نکته نیز باید توجه داشت تسلیم تکوینی حتی با
کراهت نیز سازگار است؛ قرآن کریم می‌فرماید: «آیا آنها غیر از آیین خدا می‌طلبند؟! و تمام کسانی که در آسمان‌ها و زمین هستند، از روی اختیار یا از روی اجبار، در برابرِ (فرمان) او تسلیمند، و همه به سوی او بازگردانده می‌شوند».
«هر که در آسمان‌ها و زمین است با همه آثار وجودیش به رغبت و اشتیاق و به اکراه و الزام، شب و روز به
سجده (و طاعت) خدا مشغول است».
مراد از طوع و رغبت رضایت موجودات به خواسته خدا در مورد خویش است؛ در صورتی که خدای تعالی چیزی در‌باره آنان خواسته باشد که دوستش بدارند. منظور از کراهت این است که آنچه خدا در مورد ایشان خواسته، نخواهند و از آنان کراهت داشته باشند، نظیر
مرگ و میر،
فقر و
بیماری، و امثال آن.
البته در برخی از روایات در مورد پذیرش و یا عدم پذیرش ولایت امام علی (علیه‌السّلام) و
اهل بیت (علیه‌السّلام) مطالبی آمده است (
ابن شهر آشوب بسندی از
امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) نقل می‌کند: که خدا امانت ولایت مرا بر پرنده پیشنهاد کرد و نخست
مؤمن بدان بازهای سفید و قنبره‌هایند و نخست منکرش
جغد و
سیمرغ، جغد روز نتواند آشکار شود چون برخی پرنده‌ها با او دشمنند، و سیمرغ در دریاها نهان است و دیده نشود و خدا ولایت مرا بر زمین‌ها پیشنهاد کرد و هر تیکه پذیرفت خوش و پاک شد، و گیاه و میوه‌اش شیرین و خوش‌گوار است و آبش زلال و هر تیکه‌ای منکر اقامت و ولایت من شد نمک‌زار شد و گیاهش تلخ و میوه‌اش
عوسج و
هندوانه ابو‌جهل و آبش شور و تلخ)
که گذشته از ضغف سندی (سند روایت این‌گونه است: الْمَنَاقِبُ لِابْنِ شَهْرَآشُوبَ، رَوَی اَبُو بَکْرٍ الشِّیرَازِیُّ بِالْاِسْنَادِ عَنْ مُقَاتِلٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَنَفِیَّةِ عَنْ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ (علیه‌السّلام))
از نظر محتوی نیز مشکل دارد زیرا به نوعی معارض دارد؛ (زیرا در این روایت جغد به عنوان پرنده‌ای که ولایت را قبول نکرد معرفی شد ولی در روایت دیگر جغد به عنوان پرنده‌ای که برای
امام حسین (علیه‌السّلام) عزاداری می‌کند معرفی می‌شود.)
با صرف نظر از این اشکالات در توجیه این دسته از روایات می‌توان گفت شاید مقصود از این روایات بیان نوعی توازن و تعادل بین نیروهای
خیر و شر باشد. توضیح این که خداوند چنین مقدر کرده است که انسان مسیر کمال خود را از راه انتخاب آزاد و اختیار طی کند؛ از‌این‌رو باید بین نیروهای دعوت کننده و کمک کننده به خیر و شر در جهان هستی به نوعی توازن برقرار باشد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «مسلمان و کافر بودن جمادات و حیوانات»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۴/۱۷.
