لعن ناحق دیگران
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تکفیر،
لعن،
ناسزا، حکم شرعی، آداب گفت وگو،
حق الناس.
پرسش: لعن کردن و تکفیر دیگران در صورتی که به ناحق باشد چه آثاری در انسان دارد و چه حکمی از جهت شرعی دارد؟
پاسخ: موضوع مورد پرسش را در چند محور بررسی می کنیم.
لعن،
نفرین،
تکفیر و ناسزای به دیگران از آن جهت که طرف مورد لعن، تکفیر و... مستحق چنین نسبتی نیست، طبیعی است که از نظر شرع مقدس
اسلام و آموزه‌های دینی، مورد نهی است و برایش عذاب اخروی در نظر گرفته شده است. این مسئله نه تنها از نظر شرع مقدس اسلام که احکامش از سرِ
حکمت و
مصلحت است، مورد پذیرش نیست که هیچ قانون بشری و غیر الاهی نیز چنین مسائلی را مجاز نمی شمارند و به انسان اجازه نمی‌دهد که به حریم شخصیت شهروندان تجاوز کند و مرتکبان آنها را مورد پی گرد قانونی قرار می‌دهند.
تعالیم دینی اسلام به ما می‌آموزد که انسان‌های با ایمان، نه تنها چیزهایی را بر زبان نمی‌آورند که گناه باشد و حقی را از کسی تضییع کند که حتی حرف ها و سخنانی که گناه نیست و بار منفی ندارد و در اصطلاح به آن لغو می‌گویند را نیز بر زبان نمی‌آورند.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید:"براستی که مؤمنان رستگار شدند،... آنها که از لغو و بیهودگی روی گردانند".
"در حقیقت لغو همان گونه که بعضی از مفسران بزرگ گفته‌اند؛ هر گفتار و عملی است که فایده قابل ملاحظه‌ای نداشته باشد"
این آیه می‌گوید؛ در حقیقت مؤمنان آن چنان ساخته شده‌اند که نه تنها به اندیشه‌های باطل و سخنان بی اساس و کارهای بیهوده دست نمی‌زنند، بلکه به تعبیر قرآن از آن روی گردانند، تا چه رسد به این که به ناحق دیگران را مورد لعن و تکفیر قرار دهند.
در آموزه‌های دینی ما علاوه بر آن که چنین کارهایی نهی شده است، روایاتی از پیشوایان دین وجود دارد که می‌گوید؛ اگر لعنی از کسی صادر شود که شخص لعن شده مستحق آن نباشد، این لعن به فرد لعنت کننده باز می‌گردد:"وَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ لَعَنَ رَجُلٌ الرِّیحَ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فَقَالَ لَا تَلْعَنِ الرِّیحَ فَإِنَّهَا مَأْمُورَةٌ وَ إِنَّهُ مَنْ لَعَنَ شَیْئاً لَیْسَ لَهُ بِأَهْلٍ رَجَعَتِ اللَّعْنَةُ عَلَیْهِ"؛
مردی در محضر
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) باد را لعن کرد، رسول خدا فرمود باد را لعن نکن؛ چرا که او از طرف
خدا مأمور است. و همانا کسی که چیزی را لعن کند که او مستحق لعنت نباشد، آن لعنت به شخص لعن کننده باز می‌گردد.
در این روایت چنان که پیدا است، باد مورد لعن و ناسزا قرار گرفته، نه انسانی که حرمت و احترامش مانند حرمت
خانه کعبه است. و این بیانگر آن است که انسان باید مواظب رفتار و گفتار خویش باشد، و بدون دلیل و حجت شرعی نسبت به کاری اقدام نکند به دیگران قضاوت نکند.
البته تذکر این نکته ضروری به نظر می‌رسد که لعن نسبت به افرادی که به اذیت و آزار
اولیای خدا پرداخته‌اند، مجاز که رجحان نیز دارد. اما آنچه را که بیان شد، با توجه به پرسش مطرح شده درباره کسانی است که به ناحق دیگران را مورد لعن قرار می‌دهند و تکفیر می کنند و شخصیت حقیقی و حقوقی افراد را به چالش می‌کشند، نه کسانی که رسولان و اولیای الاهی را مورد اذیت و آزار قرار داده اند که آنها مورد لعن خدا و لعن کنندگانند:"کسانی که دلایل روشن، و وسیله هدایتی را که نازل کرده‌ایم، بعد از آنکه در کتاب برای مردم بیان نمودیم، کتمان کنند، خدا آنها را لعنت می‌کند و همه لعن کنندگان نیز، آنها را لعن می‌کنند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «لعن ناحق دیگران»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۶/۷.
