• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

علت کشتن فرزندان پسر بنی‌اسرائیل از سوی فرعون

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: بنی اسرائیل، فرعون، قرآن، سوره قصص، حضرت موسی.

پرسش: دلیل قتل عام پسران بنی اسرائیل توسط فرعونیان چه بود؟ چرا قرآن در مقابل کشتن پسران، زنده نگه‌داشتن زنان را مطرح کرده و نه دختران را؟ آیا فرعون به دختران کاری نداشت و تنها زنان را می‌کشت؟!

پاسخ اجمالی: بنابر آیه ۴۹ سوره بقره فرعونیان فرزندان پسر از بنی اسرائیل را می‌کشتند و زنها را زنده نگه می‌داشتند. مفسران چند علت را برای قتل فرزندان بنی اسائیل شمرده‌اند، خواب فرعون، خبر کاهنان، بشارت پیامبران پیشین به ظهور موسی و یا تضعیف بنی‌اسرائیل که رقیبی برای فرعونیان از این جمله‌اند.
همچنین برخی مفسران در مورد علت اینکه قرآن کلمه زنان را در مقابل کلمه پسران آورده نه دختران معتقدند؛ واژه «نساء» در این آیه به معنای جنس مؤنث است که هم شامل زنان می‌شود و هم شامل دختران؛ زیرا فرعونیان هر دو دسته را زنده نگاه می‌داشتند.



خدای متعال در قرآن کریم در بیان نعمت‌های خود به بنی‌اسرائیل و نجات از عذاب‌ها و بلاهایی که فرعون بر سر آنان آورده، در سه آیه به کشتن فرزندان پسر قوم بنی اسرائیل و زنده نگه‌داشتن زنان‌شان اشاره کرده است؛ مانند «وَ اِذْ نَجَّیْناکُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ یَسُومُونَکُمْ سُوءَ الْعَذابِ یُذَبِّحُونَ اَبْناءَکُمْ وَ یَسْتَحْیُونَ نِساءَکُم... و [نیز به یاد آورید] آن زمان که شما را از چنگال فرعونیان رهایی بخشیدیم که همواره شما را به بدترین صورت آزار می‌دادند: پسرانتان را سر می‌بریدند و زنانتان را زنده نگه می‌داشتند.»
فرعون با کشتن پسران بنی‌اسرائیل و زنده نگه‌داشتن دختران و زنان آنها برای کنیزی و بهره‌های جنسی شدیدترین آزار و شکنجه را در حق آنان روا می‌داشت.
البته شکنجه‌های جسمی و روحی بنی‌اسرائیل به دست فرعونیان تنها به این مسئله ختم نمی‌شد و تعبیر «یَسُومُونَکُمْ...» نشانگر انواع عذاب‌هایی است که هر روز و از هر سو آنها را احاطه نموده و بر سر آنها فرود می‌آمد.
[۲] طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج‌۱، ص۱۵۲، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش.



در این‌که چرا خداوند در مقابل کشتن پسران فرمود: و زنان را زنده نگه می‌داشت، و نفرمود: دختران را زنده نگه می‌داشت، مفسران احتمالاتی را مطرح کرده‌اند:
الف) برخی معتقدند؛ واژه «نساء» در این آیه به معنای جنس مؤنث است که هم شامل زنان می‌شود و هم شامل دختران؛ زیرا فرعونیان هر دو دسته را زنده نگاه می‌داشتند؛ همان‌گونه که واژه «ابناء» نیز تنها بر پسران خردسال اطلاق نشده و شامل فرزندان بزرگ نیز می‌شود.
[۳] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۷، ص۳۷۵، مقدمه، بلاغی‌، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.

ب) برخی هم می‌گویند؛ منظور از «نساء» در آیات، تنها همان دختران خردسال هستند، منتها چون نوزادان دختر سرانجام زن خواهند شد؛ از این جهت تعبیر به نساء شده است و ذکر نساء به تناسب زمانی است که مورد خدمت و بهره جنسی قرار می‌گیرند. زیرا آن زمان است که در معرض فرزندآوری می‌باشند که فرعون در صدد جلوگیری از آن بود.
ج) عده‌ای هم معتقدند که فرعون تنها به کشتن نوزادان بسنده نمی‌کرد، بلکه برخی مردان بزرگ را نیز از دم تیغ گذرانده و زنان را زنده نگه می‌داشت، زیرا از قیام مردان و درهم کوبیدن حکومت خویش توسط آنان واهمه داشت.


در چرایی قتل عام پسران بنی اسرائیل توسط فرعونیان، دلایل مختلفی نقل شده است:
۱. فرعون در خواب دیده بود شعله آتشی از سوی بیت‌المقدس برخاسته و تمام خانه‌های مصر را فرا گرفت؛ خانه‌های قبطیان را سوزاند ولی خانه‌های بنی‌اسرائیل سالم ماند! وی از آگاهان و معبران خواب توضیح خواست، گفتند: از این سرزمین (و یا از نژاد مردم آن‌جا) مردی قیام می‌کند که هلاکت مصر و حکومت فراعنه به دست او است.
۲. بعضی از کاهنان به او گفتند؛ پسری در بنی‌اسرائیل متولد می‌شود که حکومت تو را بر باد خواهد داد.
۳. پیامبران پیشین بشارت ظهور موسی و ویژگی‌های او را داده بودند، و فرعونیان با آگاهی از این امر بیمناک بودند؛ لذا در صدد پیش‌گیری برآمدند، و به همین دلیل، فرعون تصمیم به کشتن نوزادان پسر بنی‌اسرائیل گرفت.
۴. با توجه به آیه ۴ سوره قصص که می‌فرماید: «اِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِی الْاَرْضِ وَ جَعَلَ اَهْلَها شِیَعاً یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ یُذَبِّحُ اَبْناءَهُمْ وَ یَسْتَحْیی‌ نِساءَهُم...»، قرار گرفتن جمله "یُذَبِّحُ اَبْناءَهُمْ" بعد از جمله "یَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ"، این مطلب را می‌رساند که فرعونیان برای تضعیف بنی‌اسرائیل که قدرت رقیبی برای آنان به شمار می‌آمد، این نقشه را طرح کرده بودند که در طول زمان، مردانی که بالقوه و یا بالفعل توانایی قیام و شورش داشتند را نابود کرده و تنها دختران و زنانی که احتمال شورش آنان وجود نداشت را برای خدمت‌کاری زنده نگه دارند. همچنین جلوی افزایش نسل آنها گرفته شود، و نیز باقی‌مانده مردان، گرفتار زنان بی‌سرپرست و ناظر پریشان‌حالی آنان باشند، تا خواه نخواه به هر پستی تن دهند.
[۱۰] طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج‌۱، ص۱۵۲.

این فرایند جنایت‌کارانه تنها به دلیل ترس از ظهور موسی (علیه‌السّلام) نبود و بعد از اعلام رسالت حضرتشان نیز ادامه یافت:
«هنگامی که موسی حق را از نزد ما برای آنها آورد، گفتند: پسران کسانی را که به موسی ایمان آورده‌اند بکشید و زنانشان را زنده نگه دارید».


۱. بقره/سوره۲، آیه۴۹.    
۲. طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج‌۱، ص۱۵۲، تهران، شرکت سهامی انتشار، چاپ چهارم، ۱۳۶۲ش.
۳. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۷، ص۳۷۵، مقدمه، بلاغی‌، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
۴. ابن عطیه‌ اندلسی، عبدالحق بن غالب، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، ج‌۱، ص۱۴۰، تحقیق، عبدالشافی محمد، عبدالسلام، بیروت، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.    
۵. ر.ک:فخررازی، محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج‌۳، ص۵۰۶، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.    
۶. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۷، ص۳۷۵.    
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج‌۷، ص۳۷۵.    
۸. ر.ک:فخررازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، ج‌۲۴، ص۵۷۸.    
۹. ر.ک:مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۱۶، ص۱۳، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۱۰. طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، ج‌۱، ص۱۵۲.
۱۱. مؤمن/سوره۴۰، آیه۲۵.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «علت کشتن فرزندان پسر بنی‌اسرائیل از سوی فرعون» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۱۶.    






جعبه ابزار