علت نام‌گذاری امام علی و امام حسن و امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی ،
امام حسن،
امام حسین، نام‌گذاری.
پرسش: چرا امام علی (علیه‌السّلام)، امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) را به این نام‌ها نام‌گذاری کردند؟
پاسخ اجمالی: طبق نقلی از
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، نامهای امام علی و امام حسن و امام حسین (علیهم‌السّلام) از نامهای خداوند متعال مشتق شده؛ نام محمد از محمود به معنای ستایش شده، علی از اعلی به معنای بلند مقام، حسن و حسین از محسن به معنای خوبی و نیکویی‌ها و احسان گرفته شده است. البته در مورد وجه تسمیه امیر المومنین (علیه‌السّلام) به "علی" روایات متعدد دیگری نیز نقل شده است.
در فلسفه نام‌گذاری ائمه (علیه‌السّلام) به اسم‌های خاص، مطالبی در برخی روایات آمده است که به مناسبت پرسش، به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در وجه نام‌گذاری آن حضرت و
اهل بیت (علیهم‌السّلام) چنین می‌خوانیم: «پس خداوند متعال، محمود و مورد ستایش است و من «محمد» هستم، و او علی و بلند مقام است و این پسر عمویم «علی» نامیده شده است. خداوند فاطر و شکافنده و جداکننده حق از باطل و نور از ظلمت است و دخترم «فاطمه» قطع کننده و جدا سازنده است. خداوند متعال صاحب خوبی و نیکویی‌ها و احسان است و فرزندم یکی «حسن» است و دیگری «حسین» است»،
که شبیه این روایت در منبع دیگری نیز آمده است.
در مورد اسم امام علی (علیه‌السّلام) در برخی روایات چنین آمده است:
۱. عده‌ای می‌گویند: امیر المؤمنین به خاطر آن موسوم به «علی» شد که بر هر کسی که با او مبارزه نمود غالب گشت و علوّ پیدا نمود.
۲. گروهی دیگر می‌گویند: امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را از آن‌رو علی نامیدند که منزل حضرت در بهشت به حدّی رفیع و عالی است که هم‌طراز منازل پیامبران می‌باشد.
۳. برخی دیگر می‌گویند: امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را به خاطر این علی نامیدند که به منظور اطاعت خدا بالای دوش رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رفت تا بت‌ها را از وسط خانه خدا به زیر آورد و هیچ‌کسی غیر از آن حضرت بالای دوش نبیّ اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نرفت.
۴. جماعتی دیگر می‌گویند: امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) را به این جهت علی خوانده‌اند که در اعلا و بالاترین طبقات آسمان تزویج فرموده و احدی غیر از آن حضرت در آن مکان ازدواج ننموده است.
۵. طائفه دیگر گفته‌اند: علی (علیه‌السّلام) را به این خاطر علی می‌گویند که از نظر علم بعد از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اعلا و برتر از همه مردم است.
۱. «جبرئیل نام امام حسن (علیه‌السّلام) را در حالی‌که در پارچه‌ای از حریر بهشتی بود، برای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هدیه آورد و اسم امام حسین (علیه‌السّلام) نیز از اسم امام حسن (علیه‌السّلام) مشتق شده است.»
۲. در روایت دیگری که با تفصیل بیشتری به داستان نام‌گذاری امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) پرداخته شد، چنین می‌خوانیم: «هنگامی که امام حسن (علیه‌السّلام) متولد شد، حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) به امام علی (علیه‌السّلام) گفت: اسمی برای این نوزاد بگذارید. حضرت فرمودند: من در اسم گذاردن بر این نوزاد از رسول خدا پیشی نمی‌گیرم. رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد شدند، نوزاد را در پارچه‌ای زرد پیچیده محضر مبارکش آوردند. حضرت فرمودند: مگر من سفارش نکردم که نوزاد را در پارچه زرد نپیچید؟ سپس پارچه را از او باز کرده و او را در پارچه‌ای سفید پیچیدند؛ آن‌گاه به علی (علیه‌السّلام) فرمودند: آیا نام برایش گذارده‌اید؟ علی (علیه‌السّلام) فرمود: من در گذاردن نام بر شما سبقت نخواهم گرفت. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: من نیز در نام‌گذاردن این طفل بر پروردگار عزّوجلّ پیشی نخواهم گرفت. پس حقّ تعالی به جبرئیل فرمود: فرزندی به محمّد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) داده شد، محضرش مشرّف شو و سلام و تهنیت مرا به او برسان و بگو: علی (علیه‌السّلام) نسبت به تو به منزله هارون (علیه‌السّلام) نسبت به موسی (علیه‌السّلام) است، پس این نوزاد را به نام فرزند هارون اسم بگذار. جبرئیل به زمین آمد، تهنیت خدای تعالی را به پیامبر رساند، سپس گفت: حقّ جلّ جلاله تو را امر می‌کند که این نوزاد را به اسم فرزند هارون نام‌گذاری کن. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید: نام فرزند هارون چیست؟ جبرئیل گفت: شبّر. حضرت فرمودند: زبان من عربی است نه عبری! جبرئیل گفت: نامش را حسن بگذار، پس پیامبر او را حسن نامید.
در مورد نام‌گذاری امام حسین (علیه‌السّلام) نیز همین داستان تکرار شد.
سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله "وجه نام‌گذاری امام علی(ع) و امام حسن و امام حسین(ع)"، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۰/۰۶.
