شهادت اعضای بدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شهادت اعضا، روز قیامت، اعمال انسان.
پرسش: آیا اعضا و جوارح انسان در جهان آخرت برای هر کار انسان شهادت می‌دهند؟ چگونه؟
پاسخ: گواهی اعضا در قیامت قطعی و مسلم است. در
روز قیامت اعضای انسان تسلیم
پروردگار می‌شوند و حقایق را با شهادت خود
آشکار می‌سازند.
خداوند در آن
روز درک و شعور و قدرت سخن گفتن را در یک‌یک اعضا می‌آفریند و آنها به‌راستی سخن می‌گویند. هم‌چنین اعضای بدن هر انسانی، آثار اعمالی را که در تمام
طول عمر انجام داده، مسلماً با خود خواهد داشت؛ این آثار بر دست و پا و سایر اعضا ظاهر می‌شود و ظهور این آثار به منزله شهادت آنهاست.
نکته مهم دیگر اینکه جریان گواهی اعضا، به
کفار و مجرمان مربوط است؛ وگرنه اعضای
مؤمنان ضد او گواهی نمی‌دهند.
قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «
الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلی اَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا اَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ اَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ»؛
«امروز به دهان آنها مهر می‌نهیم و دست‌هایشان با ما
سخن می‌گوید و پاهایشان به کارهایی که انجام می‌دادند،
شهادت می‌دهند».
پیام آیه در دو محور بحث می‌شود:
براساس این
آیه مبارکه پاسخ فراز اول سؤال کاملاً مثبت است؛ زیرا این آیه می‌فرماید: در روز قیامت اعضای انسان تسلیم تمایلات خود
انسان نیستند؛ بلکه آنها حساب خود را از کل وجود جدا کرده، تسلیم پروردگار می‌شوند و بر آستان
مقدس او سر فرود می‌آورند و حقایق را با شهادت خود آشکار می‌سازند، چه دادگاه عجیبی است که گواه آن اعضای پیکر خود انسان است، همان ابزاری که
گناه را با آن انجام داده است.
شاید گواهی اعضا به خاطر آن باشد که این مجرمان هنگامی که به آنها گفته می‌شود کیفر شما در برابر اعمالی که انجام داده‌اید،
دوزخ است، به انکار برمی‌خیزند، به گمان اینکه دادگاه دنیاست و حقایق از طریق پشت هم‌اندازی، قابل انکار است. گواهی اعضا شروع می‌شود،
تعجب و وحشت، سراسر وجود او را می‌گیرد و تمام راه‌های فرار به روی او بسته می‌شود.
اما درباره اینکه کیفیت نطق اعضا چگونه است، راه‌حل‌های متعدد مطرح است:
خداوند در آن
روز درک و شعور و قدرت سخن گفتن در یک‌یک اعضا می‌آفریند و آنها به‌راستی سخن می‌گویند و چه جای تعجب، همان کسی که این قدرت را در قطعه گوشتی به نام
زبان آدمی آفریده، می‌تواند در سایر اعضا نیز بیافریند.
چنان‌که
قرآن می‌فرماید: «
الْیَوْمَ نَخْتِمُ عَلی اَفْواهِهِمْ وَ تُکَلِّمُنا اَیْدِیهِمْ وَ تَشْهَدُ اَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَکْسِبُونَ»؛ «آنها به پوست‌های خود گفتند چرا بر علیه ما شهادت دادید، پوست‌ها (در جواب) گفتند: آن خدایی که همه چیز را به سخن آورده، ما را نیز به سخن آورده است».
اعضای بدن هر انسانی، آثار اعمالی را که در تمام طول عمر انجام داده، مسلماً با خود خواهد داشت؛ چراکه هیچ عملی در این
جهان نابود نمی‌شود، مسلماً آثار آن روی یک‌یک اعضای بدن و در فضای محیط باقی می‌ماند، آن روز که روز برُوز یافتن و آشکار شدن است، این آثار نیز بر دست و پا و سایر اعضا ظاهر می‌شود و ظهور این آثار به منزله شهادت آنهاست و این تعبیر در سخنان روزمره و تعبیرات مردم است که می‌گویند: «چشمت گواه بی‌خوابی توست».
به‌هر‌حال گواهی اعضا در
قیامت قطعی و مسلم است، و به نظر می‌رسد که از میان احتمالات یادشده، احتمال اول دقیق است.
لذا در آیه دیگر فرمود: «تا آن زمان که در کنار
آتش دوزخ قرار گیرند، گوش و چشم و پوست‌های تن آنها گواهی می‌دهند به اعمالی که انجام می‌دادند».
و در آیه دیگر نیز آمده است: «روزی که
زبان و دست و پاهای آنها گواهی می‌دهند به اعمالی که انجام می‌داده‌اند».
نکته دیگر آن است که از طریق
آیات یادشده ممکن است استفاده شود که اعضای
انسان بر همه کارهای او ـ از کوچک و بزرگ ـ شهادت خواهد داد.
چه اینکه برخی آیات در این باره فرمود: «
یَوْمَ تَجِدُ کُلُّ نَفْسٍ ما عَمِلَتْ مِنْ خَیْرٍ مُحْضَراً وَ ما عَمِلَتْ مِنْ سُوءٍ»؛
«روزی که هر کس آنچه را از کار نیک انجام داده، حاضر می‌بیند».
و در برخی دیگر چنین آمده است: «
فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ• وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ»؛
«هر کس به اندازه سنگینی ذره‌ای کار
خیر انجام داده، آن را می‌بیند و هر کس به اندازه ذره‌ای کار بد کرده، آن را می‌بیند».
از مجموع این‌گونه آیات و اطلاق آیات قبلی، شاید بتوان به دست آورد که اعضای انسان همه
اعمال او را شهادت خواهد داد؛ به خصوص با توجه به نکته‌ای که در بند (۴) بیان شده، به خوبی معلوم می‌شود که اعضا، همه
اعمال را بازگو می‌کند.
نکته دیگر که برخی
مفسران در ذیل آیات یادشده مطرح کرده این است که جریان گواهی اعضا مربوط به کفار و مجرمان است؛ وگرنه اعضای
مؤمنان ضد او گواهی نمی‌دهد.
۱. علامه طباطبایی، المیزان، ج۱۷، ص۱۰۷، دارالکتب الاسلامیه، تهران ۱۳۷۲ش.
۲. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۲۴۸، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۹ش.
۳. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۴۱۹، نشر پیشین.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شهادت اعضای بدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۰۸.
