شبهه نزول آیه لیلة المبیت در‌باره صهیب رومی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: لیلة المبیت،
صهیب رومی.
پرسش: آیا آیه لیلة المبیت در‌باره صهیب رومی نازل نشده است؟
پاسخ اجمالی: خوابیدن
امام علی (علیه‌السّلام) در بستر
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در لیلة المبیت از فضایل ایشان شمرده شده است؛
آلوسی از
مفسرین اهل‌سنت آیه در شأن صهیب رومی می‌داند در مقابل
مفسرین شیعه استدلال‌هایی در رد این کلام اقامه کرده‌اند.
«وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشْرِی نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ؛
و از مردم، کسی است که برای طلب رضای خدا از جان خویش می‌گذرد (آن را با
خدا معامله می‌کند) و خداوند به بندگان، مهربان است.»
آلوسی در تفسیر این آیه می‌نویسد:
بیشتر روایات، گویای نزول این آیه در‌باره صُهَیب رومی است. او به سمت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مهاجرت کرد، ولی در راه با
مشرکان مکّه مواجه شد و با دادن اموال و دارایی‌های خود در
مکّه به آنان، جان خود را خرید و به نزد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) رفت. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیز به او فرمود: «ابا یَحییٰ! رَبِحَ البَیعُ رَبِحَ البَیعُ؛ ای ابو‌یحیی! آن معامله، سودآور بود؛ آن معامله، سودآور بود» و این آیه را برای او تلاوت کرد.
در پاسخ باید گفت:
اوّلاً: این متنی که آلوسی نقل می‌کند، تصریحی به نزول آیه ندارد، بلکه خبر از تلاوت این آیه توسّط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بر او می‌دهد.
ثانیاً: تنها سه روایت
اهل‌سنّت، صُهَیب رومی را مصداق یا
سبب نزول این آیه معرّفی می‌کند که در منابع اهل‌سنّت تکرار شده‌اند.
ثالثاً: این ماجرا بر آیه منطبق نیست؛ چرا که مراد از (یشری نفسه) در آیه، فروختن است، چنان‌که
طبری نیز در آغاز تفسیر این آیه می‌نویسد:
در جای دیگر به وسیله مطالبی که نیازی به تکرار آنها نیست، بیان کردیم که معنای فعل «شری»، فروختن است.
علّامه طباطبایی نیز می‌نویسد:
آیه با این‌که مراد از شراء، خریدن باشد، ناسازگار است.
این در حالی است که صُهَیب، جان خود را در برابر اموال و دارایی‌هایش در مکّه می‌خرد. از‌این‌رو، شاید آلوسی خود نیز متوجّه این اشکال بوده که گفته:
بنا‌بر‌این نقل، به ظاهر شراء به معنای خریدن است.
سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «شبهه نزول آیه لیلة المبیت در‌باره صهیب رومی» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۸/۲۰.
