شبهه الزام پیامبر بر ابلاغ ولایت امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شیعه،
خداوند،
پیامبراکرم،
ولایت،
امام علی،
وصایت،
قرآن.
پرسش: آیا شیعه معتقد است که؛ «خداوند سخت پیامبرش را تحت فشار قرار داد و به او گفت: در هر صورت باید خلافت علی را اعلان نمایی»؟! آیا چنین سخنی کفرآمیز نیست؟
پاسخ اجمالی: اولاً: فشار به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به آن معنا نبوده که علی‌رغم میل باطنی خود دست به‌کاری بزند. ثانیاً: تحت فشار قرار گرفتن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از جانب خداوند، موضوعی نیست که قائل شدن به آن موجب
کفر باشد.
بیشترین علت طرح این شبهه که شیعه معتقد است: «خداوند سخت پیامبرش را تحت فشار قرار داد و به او گفت: در هر صورت باید خلافت علی را اعلان نمایی»؟! روایتی از
امام باقر (علیه‌السّلام) است در مورد ابلاغ ولایت و وصایت امام علی (علیه‌السّلام) از سوی پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم):
جابر جعفی می‌گوید: محضر امام باقر (علیه‌السّلام)
آیه «لَیْسَ لَکَ مِنَ الْاَمْرِ شَیْ‌ءٌ»
را خواندم و آن‌حضرت فرمود: «بله، به خدا سوگند که همه کارها به دست پیامبر است و معنایی که در گمانت داری، صحیح نیست، بلکه خدای تعالی هنگامی که به پیامبرش خبر داد تا ولایت علی را اعلام نماید، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به‌اندیشه فرو رفت در دشمنی قومش با علی (علیه‌السّلام) و
حسد ایشان نسبت به او را می‌دانست، و در اثر این فکرها بود که دل‌آزرده شد. آن‌جا بود که خداوند به او خبر داد که او اختیاری در این جانشینی ندارد و این به خدا مربوط است که علی را وصیّ پیامبر قرار داد تا ولیّ امر بعد از او باشد. معنای آیه این است، و چگونه پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قادر به هیچ کاری نباشد، با آن‌که خداوند این اجازه را به او تفویض کرد که هر چه را او روا بداند،
حلال باشد و آنچه را که ناروا بداند،
حرام باشد، چنان‌که خدای تعالی فرمود: «هر چه را که رسول آورد آن‌را بگیرید و هر چه را که از آن نهی کرد خودداری کنید.»
برخی از شبهه‌افکنان خواسته‌اند از این روایت استفاده کنند که شیعه اعتقادی کفرآمیز دارد مبنی بر این‌که با وجود نگرانی و به تنگ آمدن قلب پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، خدا او را تحت فشار قرار داده و مجبور به ابلاغ ولایت امام علی (علیه‌السّلام) کرده است! که صرف نظر از مباحث
سندشناسی روایت، در این زمینه باید گفت؛ اوّلاً: فشار به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به آن معنا نبوده که علی‌رغم میل باطنی خود دست به کاری بزند. ثانیاً: تحت فشار قرار گرفتن پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از جانب خداوند، موضوعی نیست که قائل شدن به آن موجب
کفر باشد؛ زیرا برخی از آیات قرآن نیز بر این معنا دلالت دارد. خدای تعالی خطاب به پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چنین فرمود: «ای فرستاده ما! آنچه را از جانب پروردگارت به سوی تو نازل شده ابلاغ کن، و اگر نکنی
[گویی هیچ
] پیام او را ابلاغ نکرده‌ای و خداوند تو را از
[فتنه و
شر] مردم نگه می‌دارد».
در این آیه شریفه که مربوط به ولایت حضرت علی (علیه‌السّلام) است،
خدا با تاکید بسیار از پیامبرش می‌خواهد که ماموریتی که به او واگذار شده است را انجام دهد و به پایان برساند و در این رابطه، به هیچ وجه ملاحظه واکنش مردم را نکند. این نوع برخورد خدا با پیامبرش برای نشان دادن اهمیت موضوعی است که باید پیامبر آن‌را به مردم ابلاغ می‌کرد.
به‌علاوه؛ این نوع خطاب‌ها، از باب این
ضرب المثل است که «به در می‌گویند تا دیوار بشنود»؛ یعنی در واقع، مردم مورد خطاب هستند و به‌طور غیر مستقیم آنان تحت فشار و مورد سرزنش و تهدید قرار گرفته‌اند نه شخص پیامبر؛ چرا که آن‌حضرت
معصوم و عبد مطلق خدا است و هیچ‌گاه از اوامر او سرپیچی نمی‌کند و خلاف رضای او اقدامی نمی‌کند. چنان‌که در روایت دیگری درباره مسئله ولایت امام علی (علیه‌السّلام) می‌خوانیم: امام باقر (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) حریص بود که حکومت ظاهری بعد از او نیز در دستان علی (علیه‌السّلام) باشد، ولی خدا می‌دانست که این‌گونه نخواهد شد؛ از این‌رو به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: ای علی! سرانجام علی به دست تو نیست، کار علی و غیر علی با من است، ای محمّد! آیا من چنین آیه‌ای را بر تو نازل نکرده‌ام: «الم. آیا مردم پنداشتند همین که بگویند ایمان آورده‌ایم کافی است و مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند؟»
پس رسول خدا امر را به خدا واگذار نمود».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «الزام پیامبر بر ابلاغ ولایت امام علی» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۵.
