زیارت غدیریه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زیارت غدیریه، زیارت امیر المؤمنین، حضرت علی (علیه‌السّلام)،
روز غدیر.
پرسش: در مورد زیارت غدیریه حضرت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) فرازهای ذیل را توضیح دهید: «وَالْخاتِمِ لِما سَبَقَ، وَالْفاتِحِ لِمَا اسْتُقْبِلَ»؛ ختم کننده آنچه گذشته و گشاینده آنچه خواهد آمد؟ جمله «لَمْ تَبْغِ بِالْهُدَی بَدَلا». برای هدایت جایگزینی نجُستی؟ «وَ اَنَّ اللَّهَ تَعَالَی اسْتَجَابَ لِنَبِیِّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، فِیکَ دَعْوَتَهُ»؛ خدای تعالی دعای پیامبرش (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را در حق تو اجابت کرد؟ د) «اَلتّٰائِبُونَ الْعٰابِدُونَ....» اگر مبتدا است خبرش چیست؟ و اگر خبر است مبتدایش چیست؟
پاسخ: فراز «وَالْخاتِمِ لِما سَبَقَ، وَالْفاتِحِ لِمَا اسْتُقْبِلَ» خطاب به امام علی (علیه‌السّلام) است که زائر آن‌حضرت، خطاب به ایشان می‌گوید: شهادت می‌دهم از آن‌جا که تو نفس و جان
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و وصی بلافصل ایشان بودی، در حقیقت آخرین نفری بودی که راه پیامبران را ادامه دادی و کلید راه هدایت و سعادت را برای آینده نشان دادی و معارف و اسرار آنها را برای مردم بیان نمودی و اما معنای جمله «وَالْفاتِحِ لِمَا اسْتُقْبِلَ» آن است که شما نسبت به
ائمه دیگری که بعدها خواهند آمد، نقش پیشتازی داشته و نیز کلید معارف و اسراری هستید که در آینده خواهند آمد و «لَمْ تَبْغِ بِالْهُدَی بَدَلا»، یعنی تو جز راه هدایت به دنبال هیچ راه دیگری نبودی.
«وَ اَنَّ اللَّهَ تَعَالَی اسْتَجَابَ لِنَبِیِّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِیکَ دَعْوَتَهُ...» در این فراز از زیارت، زائر گواهی می‌دهد که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای جایگزین شدن امام علی (علیه‌السّلام) دعاهایی فرمود. و اما آیه «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ» همه این صفت‌ها خبر برای مبتدای محذوفی می‌باشند که ضمیر «هم» است. البته، برخی معتقدند اینها
مبتدا هستند و
خبر آنها محذوف است که «من اهل الجنة» می‌باشد.
زیارت غدیریه امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) از زیارات مشهور و معتبر شیعی است که در کتاب‌هایی؛ مانند
المزار و
بحار الانواربا سند معتبر از
امام هادی (علیه‌السّلام) نقل شده است. این زیارت‌نامه نسبتاً طولانی، حاوی معارف بلندی بوده و یکی از ویژگی‌هایش این است که در میان فرازهای آن حدود پنجاه
آیه از
قرآن مشاهده می‌شود.
اما تبیین فرازهای مطرح‌شده در پرسش از این قرار است:
فراز «وَالْخاتِمِ لِما سَبَقَ، وَالْفاتِحِ لِمَا اسْتُقْبِلَ»، (این فراز از دعا در
زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) نیز آمده است.)
خطاب به امام علی (علیه‌السّلام) است که زائر آن‌حضرت، خطاب به ایشان می‌گوید: شهادت می‌دهم از آن‌جا که تو نفس و جان
پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و وصی بلافصل ایشان بودی، در حقیقت آخرین نفری بودی که راه پیامبران را ادامه دادی و کلید راه هدایت و سعادت را برای آینده نشان دادی و معارف و اسرار آنها را برای مردم بیان نمودی.
اما معنای جمله «وَالْفاتِحِ لِمَا اسْتُقْبِلَ» آن است که شما نسبت به
ائمه دیگری که بعدها خواهند آمد، نقش پیشتازی داشته و نیز کلید معارف و اسراری هستید که در آینده خواهند آمد.
«لَمْ تَبْغِ بِالْهُدَی بَدَلا»، یعنی تو جز راه هدایت به دنبال هیچ راه دیگری نبودی.
«وَ اَنَّ اللَّهَ تَعَالَی اسْتَجَابَ لِنَبِیِّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فِیکَ دَعْوَتَهُ...». در این فراز از زیارت، زائر گواهی می‌دهد که پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) برای جایگزین شدن امام علی (علیه‌السّلام) دعاهایی فرمود. از جمله آن‌که دعای
حضرت موسی (علیه‌السّلام) را تکرار کرد: «وَ اجْعَلْ لی وَزیراً مِنْ اَهْلی» و
خدای متعال این دعاهای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را اجابت فرمود.
و اما آیه «التَّائِبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّاکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنین»،
که در این زیارت‌نامه ذکر شده است، وضعیت نحوی آن، چنانچه اکثر مفسران می‌گویند:
همه این صفت‌ها (اَلتّٰائِبُونَ، الْعٰابِدُونَ، الْحٰامِدُونَ و...»، خبر برای مبتدای محذوفی می‌باشند که ضمیر «هم» است.
البته،
زجاج معتقد است اینها مبتدا هستند و خبر آنها محذوف است که «من اهل الجنة» می‌باشد.
نقل دیگر گفته است این رفع آنها به این دلیل است که این کلمات، بدل از ضمیر مرفوع واو هستند که فاعل فعل «یقاتلون» است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «زیارت غدیریه»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۵/۱۹.
