زمان و مکان گفتن هیهات منا الذلة
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام حسین (علیه‌السّلام)،
عاشورا،
خطبه،
عمر بن سعد.
پرسش: امام حسین (علیه‌السّلام) جمله معروفش: «الا و ان الدعی ابن الدعی قد ترکنی (قد رکز) بین السلة والذلة وهیهات له ذلک منی! هیهات منا الذلة»، را در چه زمان و در کجا و به چه کسی فرمود؟ و این سخن به چند تعبیر آمده است؟
پاسخ: بر اساس گزارش‌های تاریخی، امام حسین (علیه‌السّلام) در روز عاشورا و قبل از آغاز نبرد، در برابر سپاهیان عمر بن سعد خطبه‌ای خواند و در ضمن آن فرمود:
«...اَلَا وَ اِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ تَرَکنِی بَینَ السَّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ لَهُ ذَلِک مِنِّی هَیهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة»؛
این فرومایه (
عبیدالله بن زیاد)، فرزند فرومایه‌ای دیگر (
زیاد بن ابیه)، مرا بین دو راهی کشته‌شدن با شمشیر و یا قبول خواری قرار داده است؛ هیهات که ما زیر بار ذلّت و خواری برویم؛ زیرا
خداوند و پیامبرش و مؤمنان از ذلّت‌پذیری ما، ناخرسندند و دامن‌های پاک مادران و دلاور مردان غیرتمند و انسان‌های والاتبار روا‌نمی‌دانند که ما اطاعت فرومایگان پست را بر شهادت در صحنه کارزار ترجیح دهیم. بهوش باشید! من اکنون، با تعداد یاران اندک برای مبارزه با دشمنان فراوان به پیش خواهم رفت».
این عبارت با تفاوت‌هایی در متون تاریخی و حدیثی دیگر آمده است: «الا و ان الدعی ابن الدعی قد رکز بین اثنتین؛ بین السلّة و الذلّة و هیهات منّا الذلّة».
و یا در برخی از گزارش‌ها این‌گونه آمده است: «اِنَّ الدَّعِی ابْنَ الدَّعِی قَدْ رَکزَ مِنَّا بَینَ اثْنَتَینِ بَینَ الْمِلَّةِ
[السَّلَّةِ
] وَ الذِّلَّةِ وَ هَیهَاتَ مِنَّا الدَّنِیئَة».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «زمان و مکان گفتن هیهات منا الذلة»، تاریخ بازیابی۱۴۰۱/۵/۱۲.
