حکمت تاخیر در قیام امام مهدی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حکمت،
قیام امام مهدی.
پرسش: حکمت تأخیر در قیام امام مهدی (علیه‌السّلام) چیست؟
در ارتباط با فرآیند پدیداری قیام مهدوی باید به دو عنصر مهم و مؤثّر در آن توجّه داشت که بدون لحاظ هر یک، هر‌گونه تحلیلی، ناتمام خواهد بود:
دامنه قیام امام مهدی (علیه‌السّلام)، تمام مرزهای جغرافیایی کره‌زمین و همگی اقوام و ملل انسانی را شامل می‌شود. این گستردگی در قلمروی انسانی و جغرافیایی در چگونگی پیشبرد قیام، تاثیر جدّی دارد و ضروری می‌سازد تا با پیش بینی‌های لازم و تمهید همه جانبه لوازم، قیام به گونه‌ای انجام پذیرد که به سلب اختیار از افراد انسانی نینجامد و پذیرش آن اجباری نبوده، از روی آگاهی و اختیار باشد.
تحقّق اهداف قیام امام مهدی (علیه‌السّلام) در قلمرو انسانی و جغرافیایی آن، منوط به آگاهی پیشین مردمان از راهبردهای فرهنگی و سیاسی آن است و این، جز با آمادگی فکری و وجود زمینه‌های معرفتی در مخاطبان در باره این قیام، میسور نخواهد بود و بر فرض وقوع قیام، در تحقّق اهداف، با دشواری‌ها و چالش‌های زیادی از جمله اجبار و کشتار فراوان رو‌به‌رو خواهد شد؛ زیرا بدون زمینه فرهنگی و سیاسی، بسیاری از مذاهب و مکاتب، به خاطر حفظ موقعیت خود، با آن مخالفت خواهند کرد.
برای ردّ فرضیّه اخیر (اجبار و کشتار فراوان)، افزون بر تعارض آن با
فطرت و
عقل، می‌توان به
سیره امامان (علیهم‌السّلام) استناد نمود که در صورت درستی فرضیه یاد شده، امامان پیشین نیز می‌توانستند بدون توجّه به زمینه‌های فرهنگی و سیاسی جامعه اسلامی، با بهره‌گیری از اعجاز یا کشتار فراوان، مخالفان حکومت اهل بیت را تحقّق بخشند.
امام علی (علیه‌السّلام) در خطاب به اهل کوفه، به این نکته به عنوان یکی از اصول راهبردی
ائمّه (علیهم‌السّلام) اشاره دارد که هیچ گاه، امام معصوم برای اصلاح دیگران، مرتکب فساد نمی‌شود. امام (علیه‌السّلام) تصریح می‌نماید که با علم به این که راه اصلاح کوفیان، تنها شمشیر است، به خاطر مستلزم بودن آن با فساد در شخص امام، بِدان اقدام نمی‌کند:
«انّی لَعالِمٌ بِما یُصلِحُکُم وَ یُصلِحُ اوَدَکُم وَ لکِنّی لا اری اصلاحَکُم بِاِفسادِ نَفسی؛
به خدا سوگند که دانایم به چیزی که شما را رام می‌گرداند و کجی‌تان را راست می‌کند؛ لیکن نمی‌خواهم با رام کردن شما، خود را تباه سازم.»
امام علی (علیه‌السّلام) با این بیان، راهبرد امامت را در اصلاح دینی، کاملاً متمایز با کشتار و استبداد معرّفی نموده است. از‌این‌رو، می‌توان اصلی‌ترین حکمت تاخیر در قیام مهدوی را فراهم نشدن زمینه فرهنگی در سطح جهانی برای تحقّق آن دانست.
مهم‌ترین عامل مؤثّر انسانی در رخداد این قیام، آمادگی فکری و وحدت نگرش در باره مدیریت جهان از سوی انسان کامل است و تا زمانی که این محقّق نگردد، قیام، به تاخیر خواهد افتاد و یا رخ نخواهد داد.
قرآن در
آیه زیر به اصل «اراده تغییرپذیری از سوی انسان» به عنوان یکی از سنّت‌های الهی در تحوّلات فردی و اجتماعی اشاره دارد:
«لَهُ مُعَقِّباتٌ مِنْ بَیْنِ یَدَیْهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ یَحْفَظُونَهُ مِنْ اَمْرِ اللَّهِ اِنَّ اللَّهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِاَنْفُسِهِمْ وَ اِذا اَرادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوْءاً فَلا مَرَدَّ لَهُ وَ ما لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ والٍ؛
او فرشتگانی دارد که پی در پی، او را به فرمان خدا از پیش‌رو و از پشت سرش پاسداری می‌کنند. در حقیقت، خدا حال قومی را تغییر نمی‌دهد تا این‌که آنان حال خود را تغییر دهند. و چون
خدا برای قومی آسیبی بخواهد، هیچ برگشتی برای آن نیست و غیر از او حمایت‌گری برای آنان نخواهد بود».
قیام امام مهدی (علیه‌السّلام) نیز از مصادیق تامّ این تغییر است و در چارچوب سنّت‌های الهی رخ خواهد داد. طبعاً با آماده شدن توده‌های مردم جهت پذیرش حکومت مهدوی، تنها سران استکبار و معاندان حق‌اند که طعم مجازات و شمشیر امام (علیه‌السّلام) را خواهند چشید.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «حکمت تاخیر در قیام امام مهدی» تاریخ بازیابی۱۳۹۸/۱۱/۱۹.
