حبل المتین بودن قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
اسمای حسنی،
حبل الله، حبل متین، ریسمان محکم،
متین.
پرسش: توصیف قرآن کریم به «حبل المتین» به چه معنا است؟
پاسخ اجمالی: «حَبْل» در لغت، به معنای ریسمان طولانی و محکم است. علت توصیف قرآن به حبل المتین آن است که هر کسی که به ریسمان بچسبد از سقوط نجات پیدا می‌کند. در مورد قرآن نیز این‌گونه است؛ یعنی کسی که به قرآن تکیه کند، او را از گمراهی نجات می‌دهد. همچنین قرآن متین است، یعنی قوی است؛ چرا که هرگز انقطاعی ندارد و این غایت متانت و قوت است.
«حَبْل» در لغت، به معنای ریسمانی طولانی و محکم است که با آن چیزی را می‌بندند.
در نگاهی دیگر، «حبل» عبارت است از چیزی کشیده طویل که برای رسیدن به مقصود به آن چنگ می‌اندازند و این وسیله‌ای است که هم در مادیات و هم معنویات کاربرد دارد.
در حقیقت «حبل» استعاره است برای رسیدن، و هر چیزی که به وسیله آن به چیزی دیگر وصل می‌شود.
«متین» از
اسمای حسنای الهی است،
که معنایش سفت و سخت، محکم و نیرومند می‌باشد؛
«حَبْلٌ متینٌ» نیز به معنای ریسمان محکم است.
اصطلاح «حبل المتین» در خود قرآن ذکر نشده، بلکه در قرآن تنها تعبیر «حبل الله»
آمده که یکی از مصادیق بارز آن اولیای الهی و مصداق بارز دیگر آن نیز قرآن کریم است.
در احادیث اما تعبیر «الْحَبْلُ الْمَتِینُ» و «حبل الله المتین» در توصیف قرآن آمده است.
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در ویژگی قرآن می‌فرماید:«اِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النُّورُ الْمُبِینُ، وَ الْحَبْلُ الْمَتِینُ، وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی، وَ الدَّرَجَةُ الْعُلْیَا، وَ الشِّفَاءُ الْاَشْفَی؛
قرآن نور آشکار، ریسمان محکم، دستگیره مطمئن، پایگاه بلند، و بهترین شفا‌دهنده است.»
همچنین
امام علی (علیه‌السّلام) در سفارش به قرآن می‌فرماید: «وَ عَلَیْکُمْ بِکِتَابِ اللَّهِ فَاِنَّهُ الْحَبْلُ الْمَتِین... ؛
بر شما باد به کتاب خدا، که آن ریسمان محکم است.»
در این‌که فلسفه تشبیه قرآن به حبل متین چیست، باید گفت؛ این تعبیر برای آن است که هر کسی که به ریسمان بچسبد از سقوط نجات پیدا می‌کند. در مورد قرآن نیز این‌گونه است؛ یعنی کسی که به قرآن تکیه کند، او را از گمراهی نجات می‌دهد و قرآن متین است؛ یعنی قوی است؛ چرا که هرگز انقطاعی ندارد و این غایت متانت و قوت است.
در حقیقت واژه حبل به صورت
استعاره برای این است که تمسّک به قرآن سبب نجات از تباهی و هلاکت است، همان‌طور که ریسمان سبب دور شدن از خطر است. وقتی گفته می‌شود قرآن «حبل متین» است یعنی مانند طنابی محکم آویزان است و به جای محکم و مطمئنی بسته شده و سر آن به دست خداوند است. بنابر‌این، «حبل المتین» بودن قرآن به این اعتبار است که هر کسی که تعالیم و آموزه‌های قرآن را دستور کار زندگی خویش قرار دهد و به آن عمل کند، از سقوط در گمراهی و هلاکت در امان است، و اهل نجات و
رستگاری خواهد بود.
در روایات و احادیث از امام علی (علیه‌السّلام) نیز تعبیر به حبل المتین شده است: «عن ابن عبّاس قال: کنا عند رسول اللّه (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اذ جاء اعرابی فقال: یا رسول اللّه سمعتک تقول: «وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً»، فما حبل اللّه الذی نعتصم به؟ فضرب النبیّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یده فی ید علیّ (علیه‌السّلام) و قال: تمسّکوا بهذا فهذا هو الحبل المتین».
چنان‌که در زیارت آن‌حضرت می‌خوانیم: «...السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا اَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ اَشْهَدُ اَنَّکَ کَلِمَةُ التَّقْوَی وَ بَابُ الْهُدَی وَ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَی وَ الْحَبْلُ الْمَتِینُ وَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِیم».
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حبل المتین بودن قرآن»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۱/۲۱.
