• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جایگاه پرهیزکاران در قیامت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: بهشت، قیامت، متقین، ملیک مقتدر، مقعد صدق.

پرسش: جایگاه صدقی که به پرهیزگاران وعده داده شده چیست؟

پاسخ اجمالی: قرآن کریم در آیه ۵۵ سوره قمر به مقام بلند پرهیزکاران اشاره کرده و جایگاه صدق و حق و راستی نزد خداوند مالک قادر را مختص ایشان معرفی می‌کند. این جایگاه دو ویژگی دارد یکی این‌که جایگاه صدق است و هیچ‌گونه باطل و بیهودگی در آن راه ندارد و دوم این‌که در جوار و قرب خدا است.



قرآن کریم در آخرین آیه سوره قمر به مقام بلند پرهیزکاران در پیشگاه خدای متعال اشاره می‌کند و می‌فرماید: «فی‌ مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِرٍ»؛ آنها در جایگاه صدق و حق و راستی نزد خداوند مالک قادر قرار دارند.
کلمه «مقعد» به معنای مجلس است و «ملیک» صیغه مبالغه از مُلک است، نه از ملِک که کسره مذکور را اشباع کرده باشند و از اشباع آن یایی پدید آمده باشد. کلمه «مقتدر» به معنای قادری عظیم القدرة است که همان خدای سبحان باشد.
در ارتباط با واژه صدق سه احتمال مطرح شده است:
• منظور از کلمه «صدق» راستی عمل و ایمان متقین است. به عبارتی دیگر، راست‌گویی متقین در عمل و در ادعای ایمان مراد است. بنابر‌این، اضافه شدن کلمه «مقعد» بر کلمه «صدق» از این جهت است که میان مجلس آنان و صدق عمل و ایمانشان رابطه‌ای وجود دارد.
• ممکن است، مراد از صدق این باشد که مقام متقین و هر چه در آن مقام دارند، صدقی است خالص و بدور از کذب؛ حضوری است غیر آمیخته با غیبت؛ قربی است که بُعدی با آن نیست؛ نعمتی است که نقمت با آن نیست؛ سروری است که غمی با آن نبوده و بقایی است که فنایی در آن راه ندارد.
• همچنین امکان دارد، منظور از صدق، صدق همین خبر باشد؛ زیرا آیه در مقام بشارت دادن و وعده مسرت‌آمیز به پرهیزکاران است؛ یعنی می‌فرماید: این وعده‌ها که دادیم، مجلسی است، صدق و تخلف‌ناپذیر.


در این آیه نوعی مقابله میان مشخصات عاقبت پرهیزکاران و مجرمان شده است؛ زیرا در آیات پیشین مجرمان را به عذاب آخرت و ضلالت دنیا تهدید می‌کرد، آن‌گاه چنین بیان نمود که: این عذاب یکی از مصادیق قدر است و به همین جهت تخلف نمی‌پذیرد و از سوی دیگر متقین را به ثواب و حضور نزد پروردگارشان (خدای ملیک مقتدر) وعده ‌داد و این‌طور بیان ‌کرد که: این وعده و این مجلس، مجلس صدقی است که دروغ در آن نیست.
خلاصه این‌که خداوند در این آیه در توصیف جایگاه پرهیزکاران در آخرت دو ویژگی را بیان کرد که همه امتیازات در آن جمع است.
۱. این‌که آن‌جا جایگاه صدق است و هیچ‌گونه باطل و بیهودگی در آن راه ندارد؛ سراسر حق است و تمام وعده‌های خداوند در‌باره بهشت در آن‌جا عینیت پیدا می‌کند، و صدق آنها آشکار می‌شود.
۲. در جوار و قرب خدا است، همان چیزی که از کلمه «عند» استفاده می‌شود که اشاره به نهایت قرب و نزدیکی دارد. البته این قرب و معنوی است نه جسمانی.
از این آیه استفاده می‌شود که تقوا انسان را به سوی درجات بهشت و نهرهای علوم و معارف حقّه حقیقیه الهیّه، پس از آن به مقام صدیقین می‌رساند و به مقامی که وحدت ذاتیه حق را مشاهده نماید.
[۶] ر.ک: امین، سیده نصرت، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج‌۱۳، ص۴۵۰، تهران، نهضت زنان مسلمان، ۱۳۶۱ش.



۱. قمر/سوره۵۴، آیه۵۵.    
۲. آلوسی، سید محمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، ج‌۱۴، ص۹۵، تحقیق، عطیه، علی عبدالباری، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپپ اول، ۱۴۱۵ق.    
۳. طباطبائی، سید محمد‌حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۱۹، ص۸۹، قم، دفتر انتشارت اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.    
۴. طباطبائی، سید محمد‌حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‌۱۹، ص۱۴۶، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه، موسوی همدانی، سید محمد باقر، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۲۳، ص۸۱، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.    
۶. ر.ک: امین، سیده نصرت، مخزن العرفان در تفسیر قرآن، ج‌۱۳، ص۴۵۰، تهران، نهضت زنان مسلمان، ۱۳۶۱ش.



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «جایگاه پرهیزکاران در قیامت»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۷/۳.    






جعبه ابزار