• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تلقین میت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: تلقین میت.
پرسش: تلقین میت از چه زمانی مرسوم شده است و آنچه که به نام تلقین میت در مفاتیح الجنان درج شده، به چه کسی منسوب است؟
پاسخ:



یکی از اعمال دفن میت، تلقین میت است که انجام دادن آن هم قبل از پوشاندن قبر و هم بعد از پوشاندن قبر و برگشتن تشییع‌کنندگان، مستحب است.
[۲] طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج ۱، ص ۴۴۲ ـ ۴۴۳، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق.


۱.۱ - نخستین تلقین‌کننده میت

می‌توان گفت: اولین شخصی که در اسلام، عمل تلقین میت را انجام داد، پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ بود.

۱.۲ - روایتی از ابن عباس

از ابن عباس نقل شده که ایشان هنگام دفن فاطمه بنت اسد، مادر حضرت علی علیه‌السلام، بالای سر ایشان قرار گرفت و فرمود: «ای فاطمه! وقتی منکر و نکیر نزد تو آمدند و درباره پروردگارت از تو سؤال کردند، در جوابشان بگو: الله خدای من و محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ پیامبرم و اسلام دینم و قرآن کتابم است و فرزندم، امام و ولی من است». پس از پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله، ائمه اطهار ـ علیهم‌السلام ـ شیوه و مفاد تلقین را به مردم آموزش دادند که در روایات متعدد آمده است.


به متن تلقین میّتی که در حاشیه کتاب «مفاتیح الجنان» با چاپی که در بازار است، این عبارت اضافه شده است: علامه مجلسی (علیه الرحمه) فرموده: و تلقین‌کننده به این نحو بگوید، جامع‌تر است.
[۴] شیخ عباس قمی، مفاتیح، موسوی دامغانی، ص ۹۲۸، چاپ نهم، الزهراء، قم، ۱۳۷۹ ش.
اما در اصل مفاتیح الجنان چنین متنی نیامده است.

۲.۱ - تلقین میت منسوب به علامه مجلسی

به هر حال همان‌طور که گفته شد، این عبارت از مرحوم مجلسی است به این بیان: «مستحب است که در این حال، عقاید صحیح و حقیقی، خصوصاً ولایت امامان معصوم ـ علیهم‌السلام ـ به او تلقین شود»؛
[۵] مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، ص ۳۵۲، موسسة الأعلمی للمطبوعات‌، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ق؛ «وَ السُّنَّةُ أَنْ یُلَقَّنَ فِی هَذِهِ الْحَالِ الْعَقَائِدَ الْحِقَّةَ وَ خَاصَّةً وَلَایَةَ الْأَئِمَّةِ الْمَعْصُومِینَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ».
سپس می‌گوید: «اگر این‌طور گفته شود، کامل‌تر است».
[۶] «وَ إِذَا قَالَ هَکَذَا فَهُوَ أَشْمَل‌»؛ زاد المعاد (مفتاح الجنان)، ص ۳۵۲.
آن‌گاه متن تلقینی که در حاشیه مفاتیح الجنان اضافه شده است، ذکر می‌کند.

۲.۲ - چگونگی تحریر تلقین میت

به نظر می‌رسد که علامه مجلسی با استفاده از روایاتی که در تلقین میت وارد شده، این نوع تلقین را نگاشته است؛ یعنی مفاد و الفاظ روایت‌های مختلف و متعدد را یک‌جا جمع کرده است؛ چراکه در بخشی از این روایات این عبارت آمده «... و امام‌ها را تا امام زمانش نام ببر...»؛ یعنی گرچه در خود حدیث، نام امامان برده نشده و این کار را بر عهده خود تلقین‌کننده گذاشته شده است؛ از‌این‌رو علامه مجلسی نام امامان ـ علیهم‌السلام ـ را ذکر می‌کند تا متن تلقین کامل باشد. همچنین در برخی از این احادیث آمده: «چیزهایی را که به آنها اعتقاد داشته، به او تلقین کن».


بنابراین علامه مجلسی با استفاده از عبارات مختلف روایات این باب؛ متنی کامل و مشروح نگاشته که برگرفته از روایات است. و کاری برخلاف معنا و نص روایات انجام نداده است.



۱. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۷۵ ۲۰۱، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۹۰ ق.    
۲. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج ۱، ص ۴۴۲ ـ ۴۴۳، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ ق.
۳. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۷۶، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۹۰ ق.    
۴. شیخ عباس قمی، مفاتیح، موسوی دامغانی، ص ۹۲۸، چاپ نهم، الزهراء، قم، ۱۳۷۹ ش.
۵. مجلسی، محمدباقر، زاد المعاد (مفتاح الجنان)، محقق و مصحح: اعلمی، علاء الدین، ص ۳۵۲، موسسة الأعلمی للمطبوعات‌، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ ق؛ «وَ السُّنَّةُ أَنْ یُلَقَّنَ فِی هَذِهِ الْحَالِ الْعَقَائِدَ الْحِقَّةَ وَ خَاصَّةً وَلَایَةَ الْأَئِمَّةِ الْمَعْصُومِینَ عَلَیْهِمُ السَّلَامُ».
۶. «وَ إِذَا قَالَ هَکَذَا فَهُوَ أَشْمَل‌»؛ زاد المعاد (مفتاح الجنان)، ص ۳۵۲.
۷. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۷۴، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۹۰ ق.    
۸. شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۷۵، مؤسسه آل البیت (ع)، قم، چاپ اول، ۱۴۹۰ ق.    



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : احکام اموات | فقه




جعبه ابزار