تعارض لهو و لعب بودن دنیا و وسیله بودنش برای رسیدن به آخرت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
دنیا،
لهو و لعب،
آخرت.
پرسش: قرآن تمام زندگی دنیا را لهو و لعب می‌داند، پس چرا گفته می‌شود که آن را مسیری برای رسیدن به آخرت قرار دهیم؟ آیا با لهو و لعب می‌توان به مقامات معنوی آخرت رسید؟
پاسخ اجمالی: برخی آیات قرآن از زندگی دنیا تعبیر به لهو و لعب کرده است، بیان این تعابیر، هشدار به کسانی است که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح داده و تمام همت و تلاش خویش را صرف دنیا و جمع‌آوری مال و ثروت و زندگی دنیایی می‌کنند و از
خدا شده‌اند؛ لذا لهو و لعب خواندن دنیا در مقایسه با زندگانی جاوید آخرت است که در برابر آن از هیچ ارزشی برخوردار نیست.
در پاسخ به این پرسش باید گفت:
قرآن کریم در چند آیه،
از زندگی دنیا تعبیر به لهو و لعب کرده است. آنچه در مجموع از این آیات برداشت می‌شود آن است که انسان توجه داشته باشد تا تمام همت و تلاش خویش را صرف دنیا و جمع‌آوری مال و ثروت و زندگی دنیایی نکند، و از آخرت غافل نشود، بلکه دنیا را تنها وسیله‌ای قرار دهد برای رسیدن به آخرت و حیات واقعی که در حقیقت تمام دنیا با همه نعمت‌ها و زیبایی‌هایش در برابر آخرت مانند نوعی بازی و سرگرمی است.
یکی از معانی کلمه «لهو»، هر چیز و هر فعالیت بیهوده‌ای است که انسان را از کار مهم و مفیدش باز دارد، و به خود مشغول کند. بنابر‌این، یکی از مصادیق لهو، زندگی مادی دنیا است، برای این‌که انسان را با زرق و برق و ظاهر فریبنده خود از زندگی ابدی بازمی‌دارد، و به خود سرگرم و مشغول می‌کند.
واژه «لعب» نیز به معنای کار و یا کارهای منظم است، با نظم خیالی و برای غرض خیالی، مانند بازی‌های بچه‌گانه. زندگی دنیا همان‌طور که به اعتباری لهو است، لعب نیز هست، برای این‌که فانی و زودگذر است، چنان‌که بازی‌ها این‌گونه‌اند. بچه‌ها و حتی بزرگ‌ترها با شور و هیجان عجیبی یک بازی را شروع می‌کنند، بر سر هم داد و فریاد می‌زنند و دعوا می‌کنند، با این‌که آنچه بر سر آن نزاع می‌کنند جز وهم و خیال چیزی نیست! در روشی مشابه، مردم بر سر مسائل دنیایی با یکدیگر می‌جنگند، با این‌که می‌دانند اموال، مقام‌ها، ریاست‌ها و...در برابر آخرت و نعمت‌هایش چیزی جز اوهام و خیال نیستند.
لذا بیان این تعابیر، هشدار به کسانی است که زندگی دنیا را بر آخرت ترجیح داده و از آخرت غافل شده‌اند: «اُولئِکَ الَّذینَ اشْتَرَوُا الْحَیاةَ الدُّنْیا بِالْآخِرَةِ».
کسانی به زندگی دنیا راضی شدند، و دل‌هایشان به مادیات آرامش یافته، و کسانی که از آیات الهی غافل شدند و امید و انتظاری به
قیامت و روز دیدار الهی ندارند: «اِنَّ الَّذینَ لا یَرْجُونَ لِقاءَنا وَ رَضُوا بِالْحَیاةِ الدُّنْیا وَ اطْمَاَنُّوا بِها وَ الَّذینَ هُمْ عَنْ آیاتِنا غافِلُونَ».
«الَّذینَ یَسْتَحِبُّونَ الْحَیاةَ الدُّنْیا عَلَی الْآخِرَة وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللَّه...»
همان کسانی که زندگی این دنیا را بر جهان دیگر ترجیح داده و مردم را از راه خدا باز می‌دارند.
قرآن به این‌گونه افراد هشدار می‌دهد که لذت‌ها و زیبایی‌های این دنیا در برابر آخرت ناچیز است: «قُلْ مَتاعُ الدُّنْیا قَلیل».
اما اولیای الهی و کسانی که دنیا را محلی برای رسیدن به قرب و رضوان الهی دانسته و می‌گویند: «رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً...».
زندگی دنیا برای آنان لهو و لعب نیست؛ چرا که بشارت الهی هم در زندگی دنیا و در آخرت نصیبشان می‌شود: «لَهُم الْبُشْری فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ فِی الْآخِرَةِ».
زندگی دنیا به‌طور مطلق لهو و لعب و بازیچه و سرگرمی نیست، بلکه بسیار هدف‌مند است: «اَ فَحَسِبْتُمْ اَنَّما خَلَقْناکُمْ عَبَثاً وَ اَنَّکُمْ اِلَیْنا لا تُرْجَعُون»،
که اگر این‌گونه بود در آیه ۱۱
سوره جمعه، لهو در برابر
نماز جمعه قرار نمی‌گرفت: «وَ اِذا رَاَوْا تِجارَةً اَوْ لَهْواً انْفَضُّوا اِلَیْها وَ تَرَکُوکَ قائِماً قُلْ ما عِنْدَ اللَّهِ خَیْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ وَ اللَّهُ خَیْرُ الرَّازِقین»؛ زیرا اگر دقت کنیم خود
نماز جمعه نیز فعالیتی در همین دنیاست.
از نگاه
زبان‌شناسی بسیاری از کلمات می‌توانند معانی گوناگونی داشته باشند و این اصل را می‌توان در تمام زبان‌ها مشاهده کرد. در همین راستا، برخی از کلمات زبان عربی، در شرایط گوناگون، معانی مختلفی دارند.
با توجه به این نکته، لهو و لعب بودن دنیا که در برخی از آیات قرآن به آن اشاره شده است، در مقایسه با زندگانی جاوید آخرت است که طبیعتاً زندگی این دنیا از هیچ ارزشی برخوردار نیست، اما در خود این زندگی که تمامش هیچ ارزشی ندارد مگر، آن‌که در راه عبادت خدا صرف شود، اموری لهوی (به معنای خاص) وجود دارند که از آنها نمی‌توان در مسیر رسیدن به خدا استفاده کرد. پس بر این اساس، تمام زندگی دنیا در برابر آخرت، مانند یک لهو و لعب ارزیابی می‌شود، البته نه بدان معنا که نتوان از آن هیچ بهره‌ای برد.
برای روشن شدن مطلب، مثالی را به عرض می‌رسانیم:
در بازی‌های معمول، دو شیوه متصور است:
الف) بازی‌هایی که بدن انسان را تقویت می‌کند، جوایزی را به دنبال دارد، باعث افتخار برای شهر و کشور می‌شود و....
ب) بازی‌هایی که هیچ فایده‌ای جز سرگرمی بیهوده نداشته و ممکن است انسان را از امور مهم‌تری؛ مانند کسب دانش و ثروت و... باز دارد.
اگرچه هر دو مورد بالا بازی هستند، اما هر داور منصفی تفاوت واضح میان آنها را درمی‌یابد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تعارض لهو و لعب بودن دنیا و وسیله بودنش برای رسیدن به آخرت» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۹/۱۹.
