ترجیح دادن دیگران بر خود
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کایدواژه:فضائل اخلاقی، ایثار،گذشت.
پرسش :نگاه
قرآن و احادیث نسبت به ترجیح دادن دیگران بر خود چگونه است؟
پاسخ :یکی از ویژگی‌هایی که در قرآن و روایات در ارتباط با معاشرت مؤمنان با هم‌دیگر مورد توجه قرار گرفته، مسئله
ایثار و مقدم کردن دیگران بر خود در مواردی از زندگی است.
ایثار و از خودگذشتگی از مکارم اخلاق اجتماعی و از مهم‌ترین
فضایل اخلاقی است. ایثار به معنای دست‌شستن از حقوق و منافع خویش و مقدم داشتن دیگران است که بالاترین درجات احسان به شمار می‌آید.
اگر مؤمن ملتزم به ایثارگری و ترجیح دیگران بر خود نباشد و همت خویش را در این راه به کار نگیرد، به ناچار حبّ و دوستی نفس و هواهای آن او را به تجاوز و ترک انصاف، هرچند در پاره‌ای از موارد، گرفتار خواهد نمود. در برابر، کسی که نفس خویش را ملزم به ایثار نموده است، نزاع و کشمکش نفس با او بر سر ترک ایثار خواهد بود، و اگر در این مبارزه، کسی موفّق به ایثار نشد، از ادای اصل حق باز نمانده است، و در هر حال از ظلم به دیگران در امان می‌باشد.
در قرآن و روایات بارها از این صفت ارزشمند یاد شده است که نمونه‌ای از آن بیان می‌شود:
در
قرآن کریم ایثار و ترجیح دیگران بر خود از
صفات مؤمن شمرده شده است، آن‌جا که می‌فرماید:«و (آنان را) بر خویش برمی‌گزینند هر چند خود نیازمند باشند...».
در شأن نزول این آیه شریفه آمده است:مردی نزد
پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) آمد و از گرسنگی شکایت کرد، پیامبر(صلی الله علیه وآله) به خانه‌های همسرانش کسی فرستاد و آنان گفتند:جز آب چیزی نداریم، پیامبر فرمود:«چه کسی این مرد را امشب میهمان می‌کند؟»
امام علی (علیه السلام) فرمود:«من ای رسول خدا»، پس حضرت علی(علیه السلام) نزد
فاطمه (سلام الله علیه) آمد و او را با خبر کرد، او گفت:«نزد ما جز غذای بچه‌ها چیزی نیست، ولی ما آن‌را به مهمانمان می‌دهیم»، علی(علیه السلام) فرمود:«بچه‌ها را بخوابان و من چراغ را برای مهمان خاموش می‌کنم»، حضرت فاطمه زهرا چنین کرد و به مهمان غذا داد، و هنگام صبح خداوند درباره آنان این آیه شریفه را نازل کرد.
ایثار و ترجیح دیگران بر خود در روایات نیز مورد توجه قرار گرفته به عنوان نمونه دو مورد نقل می‌شود:
۱. امام علی(علیه السلام) فرمود:«ایثار، زیباترین احسان و عالی‌ترین مرتبه ایمان است».
۲.
امام کاظم (علیه السلام) به یکی از یاران خود این طور سفارش فرمود:«تو را به
تقوا فرمان می‌دهم». سپس امام(علیه السلام) سکوت کرد و آن شخص از فقر و تنگ‌دستی شکوه کرد و گفت:قسم به خدا! عریان شدم (پوششی نداشتم) تا جایی که فلان‌کس دو لباسی که به تن داشت از تن در آورد و مرا با آنها پوشاند، امام(علیه السلام) فرمود:«
روزه بگیر و در راه خدا
انفاق نما!» او گفت:آیا بخشی از کمک‌های ناچیزی که از برادرانم دینی به من رسیده، انفاق نمایم؟! امام(علیه السلام) فرمود:«صدقه بده از آنچه خدا روزیت کرده است، اگرچه دیگران را بر خود مقدم نمایی».
پایگاه اسلام کوئست
