تحدی قرآن به کمتر از یک سوره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قرآن،
سوره،
آیه،
معجزه،
تحدی.
پرسش: چرا قرآن تحدی به یک آیه نکرده است و منظور از واژه «حدیث» که قرآن به آن تحدی کرده است، شامل چه مقدار از قرآن می‌شود؟
پاسخ اجمالی: از‌آنجا‌که قرآن کریم متشکل از حروف و کلماتی است که توسط مردم عرب زبان به‌طور معمول استفاده می‌شده نباید انتظار داشت که آوردن یک حرف یا یک کلمه تحدی محسوب شود؛ لذا تحدّی کردن به این مقدار از قرآن، معقول نیست؛ بنا‌بر‌این مقصود از حدیث مجموعه‌ای از عبارات و جملاتی است که قابلیت داشته باشند بار معنایی تحدی با قرآن را بدوش بکشند.
می‌دانیم که قرآن کریم و آیات آن، متشکل از حروف، کلمات و عبارت‌هایی است که پیش از
نزول قرآن، توسط مردم عرب زبان به‌کار می‌رفت و مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ از این‌رو نباید انتظار داشت که یک آیه قرآن نیز شامل تحدی شده و کسی نتواند مانند آن‌را بیاورد؛ زیرا برخی آیات قرآنی فقط شامل چند حرف عادی هستند، مانند آیاتی که مشتمل بر
حروف مقطعه (مانند آیه اول و دوم
سوره شوری: حم عسق) می‌باشند. برخی متشکل از یک کلمه هستند، مانند «مُدْهامَّتانِ».
و یا از چند کلمه محدود تشکیل شده‌اند، مانند «وَ الْعَصْرِ»
و یا شامل عبارت‌های کوتاهی هستند که حتی پیش از نزول قرآن نیز عین همان کلام یا مشابه آن مورد استفاده مردم قرار گرفته است؛ مانند «خَلَقَ الْاِنْسانَ».
از‌این‌رو تحدّی کردن به این مقدار از قرآن، معقول نیست. بلکه وقتی مجموعه‌ای از عبارات و جملات قرآنی در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند، آن‌گاه به درجه‌ای از
فصاحت و
بلاغت رسیده و معانی نابی را به مخاطب منتقل می‌کنند که در غیر کلام الهی دیده نشده و نخواهد شد.
برخی از مفسران کیفیت معجزه بودن قرآن را این‌گونه توصیف کرده‌اند که در قرآن راز شگفتی وجود دارد که هر کس با فرازهای آن روبرو می‌شود، به خوبی آن‌را احساس می‌کند، بدون این‌که برای او از اسرار اعجاز آن گفته شود. در عبارات قرآن نفوذ و سلطه خاصی احساس می‌کند و چیزی ماوراء این معانی در
عقل او منعکس می‌شود. در لابلای عباراتش عنصری نهفته است که به مجرد شنیدنش، در وجود انسان فرو می‌ریزد. بعضی آن‌را با وضوح کامل و برخی پنهان‌تر درک می‌کنند. اما بدون تردید این سلطه و نفوذ وجود دارد، نفوذ اسرارآمیزی که نمی‌توان منشأ آن‌را به خوبی شناخت. آیا این ظاهر الفاظ و عبارات قرآن است که چنین جذبه‌ای دارد؟ یا سِرّی در عمق معانی آن نهفته است؟ و یا بازتاب‌هایی است که از انوار آن می‌درخشد؟ و یا ترکیبی از همه این موارد؟! هر چه هست با سایر کلمات و مفاهیمی که در قالب لغات ریخته می‌شود کاملاً متفاوت است. این سرّی است که در آیات قرآن نهفته شده و هر انسانی در نخستین برخورد با قرآن، می‌تواند آن‌را درک کند. و به دنبال این راز اسرار دیگری در قرآن نهفته است که از طریق اندیشه و تفکر در آیات قرآن به دست می‌آید.
با توجه به این اوصاف به نظر می‌رسد که لازم نیست تحدی به یک سوره کامل باشد؛ بلکه بخشی از یک سوره طولانی یا نسبتا طولانی که یک مجموعه از معارف را ارائه کرده باشد، می‌تواند موضوع تحدی قرار گیرد؛ از این‌رو برخی از مفسران با استناد به
نکره بودن کلمه «حدیث» در آیه «فَلْیَاْتُوا بِحَدِیثٍ مِثْلِهِ اِنْ کَانُوا صَادِقِینَ»،
این‌گونه برداشت کرده‌اند که تحدی به بخشی از قرآن نیز امکان‌پذیر است؛ خواه یک سوره کامل باشد و یا کمتر از آن.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تحدی قرآن به کمتر از یک سوره»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۷/۱۴.
