• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تاریخ شهادت حضرت فاطمه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حضرت فاطمه، شهادت.

پرسش: حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیهم) در چه تاریخی به شهادت رسید؟

پاسخ اجمالی: علمای شیعه تاریخ وفات حضرت فاطمه زهرا (علیه‌السّلام) را ۷۵ یا ۹۵ روز پس از وفات پیامبر یعنی سیزدهم جمادی الاولی و روز سوم جمادی الآخر نقل کرده‌اند.



حضرت فاطمه زهرا (علیه‌السّلام) سرانجام پس از ۷۵ یا ۹۵ روز رنج و درد و محنت، با تنی رنجور و صدمه دیده از حوادث پدید آمده، به سوی ملکوت اعلا پر کشید و با شهادت او، امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) از داشتن یار غم‌خوار و همراه خویش محروم شد.
در روایت معتبری از کتاب الکافی، مدت حیات حضرت زهرا (علیه‌السّلام) پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ۷۵ روز دانسته شده است
[۳] ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه فاطمی، ص۳۲۱، ح۲۴۱.
که با احتساب روز ۲۸ صفر، به عنوان روز رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، روز شهادت حضرت فاطمه (علیه‌السّلام) سیزدهم جمادی الاولی سال یازدهم هجری
[۵] عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، ص۵۱۱.
[۶] طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۳۴.
خواهد بود.
اگر مراد از ۷۵ روز، دو ماه و نیم باشد، روز سیزدهم جمادی الاولی روز شهادت حضرت زهرا (علیهاالسلام) خواهد بود، ولی اگر دقیقا ۷۵ روز مراد باشد، با توجه به کامل بودن یا نبودن ماه‌های قمری، محتمل است که روز شهادت، چهاردهم یا پانزدهم جمادی الاولی باشد زیرا وجود سه ماه متوالی سی روزه یعنی صفر، ربیع الاوّل و ربیع الآخر بسیار نادر است. مطابق با تقویم‌های تطبیقی، که ماه‌های صفر و ربیع الاول را ۲۹ روزه نشان می‌دهند، ۷۵ روز بعد از رحلت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مطابق با ۱۵ جمادی الاولی خواهد بود.
[۷] ر ک: برنامه‌های رایانه‌ای، همچون ابوثمامه و باد صبا



قول دیگر که در نزد عالمان شیعه شهرت نسبی دارد، روز سوم جمادی الآخره، به عنوان روز شهادت ایشان است. اقوال دیگری نیز درباره روز شهادت حضرت نقل شده که اعتبار چندانی ندارند.
[۱۲] ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه فاطمی، ج۱ ص۳۴۷.
[۱۳] یدالله مقدسی و دیگران، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان (علیهم‌السّلام)، ص۱۷۰-۱۷۲

البته این احتمال هم مطرح شده است که مدت زندگی ۷۵ روزه حضرت زهرا (علیه‌السّلام) پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، تغییر و تصحیف ۹۵ روز باشد؛ زیرا «خمس و سبعون» در نگارش شبیه به «خمس و تسعون» است و احتمال تصحیف یکی به دیگری به ویژه در نگارش بدون نقطه، وجود دارد.
اگر مراد از ۹۵ روز، سه ماه و پنج روز باشد جمع میان قول به ۹۵ روز و سوم جمادی الآخره پدید می‌آید.


رسم آن است که به پاس قدردانی و بزرگداشت مقام حضرت زهرا (علیه‌السّلام)، دو مراسم بزرگداشت با عنوان فاطمیه اول و فاطمیه دوم برپا می‌شود تا یاد و خاطره جان‌فشانی اولین شهید دفاع از ولایت علوی بیشتر مطرح شده و نسیم روح‌نواز فضائل فاطمی جامعه را بیشتر عطرآگین سازد.


۱. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۹۳.    
۲. عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، ص۵۱۱.    
۳. ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه فاطمی، ص۳۲۱، ح۲۴۱.
۴. إحدی طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۹۳.    
۵. عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، ص۵۱۱.
۶. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۳۴.
۷. ر ک: برنامه‌های رایانه‌ای، همچون ابوثمامه و باد صبا
۸. طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۷۹۳.    
۹. عاملی کفعمی، ابراهیم بن علی، المصباح، ص۵۱۱.    
۱۰. سیدابن‌طاووس، علی بن موسی، الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۳ ص۱۶۱.    
۱۱. طبری، محمد بن جریر، دلائل الامامة، ص۱۳۴.    
۱۲. ر.ک: محمدی ری‌شهری، محمد، دانش‌نامه فاطمی، ج۱ ص۳۴۷.
۱۳. یدالله مقدسی و دیگران، بازپژوهی تاریخ ولادت و شهادت معصومان (علیهم‌السّلام)، ص۱۷۰-۱۷۲



حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «تاریخ شهادت حضرت فاطمه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱/۱۹.    






جعبه ابزار