• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تاریخ الخمیس

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: تاریخ الخمیس، دیار بکری، مذهب، تاریخ اسلام.

پرسش: کتاب «تاریخ الخمیس» تألیف کیست و به چه موضوعاتی می‌پردازد؟

پاسخ: حسین بن محمد بن حسن دیار بکری از مورخان قرن دهم است. او ساکن مکه بود و مدتی سِمت قضاوت آن‌جا را بر عهده داشت. اثر مشهور وی کتاب «الخمیس فی احوال انفس نفیس» است.


حسین بن محمد بن حسن دیار بکری از مورخان قرن دهم است
[۱] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
[۲] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
که اطلاعات چندانی از وی در دست نیست. او ساکن مکه بود و مدتی سِمت قضاوت آن‌جا را بر عهده داشت.
[۳] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
[۴] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.


برخی آثار دیار بکری، عبارت‌اند از:

۲.۱ - الخمیس فی احوال...

اثر مشهور وی کتاب «الخمیس فی احوال انفس نفیس» است
[۵] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
[۶] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
که با عنوان «تاریخ الخمیس» شهرت دارد.

۲.۲ - اهبة الناسک و الحاج...

کتاب دیگر او «اهبة الناسک و الحاج، لانتفاعه بها لدی الاحتجاج، علی المذاهب الاربعة» است.
[۷] حاجی خلیفة جلبی، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، ج۱، ص۲۰۳، بغداد، مکتبة المثنی، ۱۹۴۱ق.
[۸] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    


۲.۳ - مساحة الکعبة...

اثر دیگر دیار بکری «مساحة الکعبة و المسجد الحرام» می‌باشد.
[۹] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.


مذهب وی را مالکی گفته‌اند.
[۱۰] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
[۱۱] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.


درباره زمان درگذشت او اختلاف نظر وجود دارد. برخی سال ۹۶۶ یا پیش از آن ‌را ذکر کرده‌اند،
[۱۲] عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
[۱۳] سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
اما یاد کردِ او از سلطان سلیم دوم ۹۶۶
[۱۴] دیار بکری‌، حسین بن محمد بن حسن‌، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس‌، ج‌۲، ص۳۹۱، دارالصادر، بیروت، بی‌تا.    
نشان می‌دهد که او تا سال ۹۸۲ زنده بوده است.

کتاب «تاریخ الخمیس فی احوال انفس نفیس‌»، کتابی است که با استفاده از منابع متعدد که در ابتدای کتاب از آن‌ها نام برده شده است، درباره تاریخ اسلام و سیره پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و اخبار صدر اسلام و نیز اخبار خلفا و پادشاهان به بحث و بررسی می‌پردازد. مؤلف تمام تلاش خود را برای سنجش اخبار و تمییز صحیح از ناصحیح به کار برده و کتاب را بر یک مقدمه و سه رکن و یک خاتمه نگاشته است.

۱. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
۲. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۳. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
۴. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۵. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
۶. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۷. ↑ حاجی خلیفة جلبی، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون، ج۱، ص۲۰۳، بغداد، مکتبة المثنی، ۱۹۴۱ق.
۸. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
۹. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۱۰. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۱۱. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.
۱۲. ↑ عبدالغنی، عمر بن رضا، معجم المؤلفین، ج۴، ص۴۷، بیروت، مکتبة المثنی، بی‌تا.    
۱۳. ↑ سرکیس، یوسف بن الیان، معجم المطبوعات العربیة و المعربة، ج۲، ص۸۹۷، مصر، مطبعة سرکیس، ۱۳۴۶ق.
۱۴. ↑ دیار بکری‌، حسین بن محمد بن حسن‌، تاریخ الخمیس فی احوال انفس النفیس‌، ج‌۲، ص۳۹۱، دارالصادر، بیروت، بی‌تا.    


پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «تاریخ الخمیس»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۲۱.    



جعبه ابزار