بلاهای نازل شده بر فرعونیان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عذاب،
حضرت موسی،
مصر،
طوفان،
بلا،
فرعون،
قورباغه،
قمل،
ملخ،
جراد،
ضفادع،
خون.
پرسش: توضیح مختصری در مورد عذاب‌های گوناگونی که قوم فرعون دچار آن شدند، ارائه نمایید؟
پاسخ اجمالی: خداوند متعال پنج مصیبت که بر سر
آل فرعون نازل شد را در آیه ۱۳۳
سوره اعراف بیان فرموده است. انها عبارتند از: طوفان، قمل، جراد، ضفادع و خون.
مردم مصر و حاکمان آن سرزمین بعد از سرکشی و نافرمانی‌های پی در پی از فرامین الهی که به وسیله حضرت موسی و
هارون (علیه‌السّلام) و با در اختیار داشتن نُه
معجزه (به آنان ابلاغ شده بود، و از آن‌جا که
خداوند بدون اتمام حجت کافی، هیچ جمعیتی را کیفر نمی‌دهد، پس از بشارت‌های گوناگون آنها را به گرفتاری و مصیبت‌هایی دچار نمود. بر اساس آیات و روایات، پنج گرفتاری بزرگ، مردم مصر را درگیر خود کرد:
«فَاَرْسَلْنا عَلَیْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ آیاتٍ مُفَصَّلاتٍ فَاسْتَکْبَرُوا وَ کانُوا قَوْماً مُجْرِمینَ؛
پس ما توفان و هجوم ملخ و
شپش و قورباغه‌ها و
خون را به‌عنوان نشانه‌ها و معجزات جداگانه به سوی آنان فرستادیم، آنان باز هم سرکشی کرده و گروهی مجرم و گناه‌کار بودند.»
بر اساس این آیه بلاهای نازل شده بر مصریان عبارت بودند از:
برخی مفسران معتقدند که مراد از «طوفان»، سیل بنیان‌کنی بود که بسیاری از خانه‌ها را ویران کرد. برخی نیز آن را به مرگ سریع و فراگیر
تفسیر کرده‌اند. گروهی هم بر آنند که «طوفان» در لغت اهل یمن، بیماری
طاعون است که شب هنگام بر
آل فرعون نازل شد.
برخی نیز بیماری «
آبله» را مصداق عذاب «طاعون» دانسته‌اند که بر اساس برخی گزارش‌ها آنان اولین قومی بودند که گرفتار این عذاب شده و بعداً هم برای مردم روی زمین باقی ماند.
البته شایان ذکر است که بیشتر مفسران معتقدند که «طوفان» به همان باد و باران شدید به همراه سیل است.
قمل (به ضم قاف و تشدید و فتح میم) در مورد این موجود نیز اختلاف است.
ابن عباس،
مجاهد ،
سدی،
قتاده و
کلبی می‌گویند: منظور ملخ‌های کوچکی است که پر و بال ندارند.
مفسرانی نیز آن را به میمون‌های درشت هیکل و یا مگس‌های ریز تفسیر کرده‌اند. گفتنی است که «قَمل» (به فتح قاف و سکون میم) به معنای شپش است و از‌این‌رو برخی مفسران و مترجمان، «قُمّل» موجود در آیه را به شپش تفسیر کرده‌اند.
جراد به معنای «ملخ» است.
ملخ بر آنها هجوم آورد، و محصولات کشاورزی آنها را از بین برد.
ضفادع یعنی قورباغه‌ها. به فرمان الهی قورباغه‌های بزرگ و کوچک بر فرعونیان هجوم آوردند، حتی در خانه‌ها و اطاق‌ها و سفره‌ها و ظروف غذا مزاحم آنان بودند، آن‌چنان که زندگی برایشان دشوار شد.
دم (خون)؛ بعضی در تفسیر این آیه گفته‌اند که بیماری
رعاف (خون دماغ) به صورت یک بیماری فراگیر درآمده و همگان گرفتارش شدند، ولی بیشتر راویان و مفسران گفته‌اند رودخانه عظیم
نیل به رنگ خون درآمد، آن‌چنان که برای هیچ مصرفی قابل استفاده نبود.
گفتنی است این بلاها فقط گریبان‌گیر
قبطیان شده بود، نه
بنی اسرائیل که به موسی (علیه‌السّلام) ایمان آورده بودند.
البته بلاهایی که به سوی پیروان فرعون فرستاده می‌شد یک‌جا و یک‌دفعه نبود، بلکه هر کدام با فاصله زمانی یک ساله و یا یک ماهه می‌آمد و بعد از هر حادثه‌ای پیروان فرعون به سوی موسی رفته و از او درخواست کمک کرده تا بلکه دعایی کند و آن عذاب را از ایشان برگرداند، و با موسی پیمان می‌بستند که اگر این عذاب را از آنان بردارد به وی ایمان آورده و دست از آزار بنی اسرائیل برداشته و ایشان را به موسی بسپارند، ولی وقتی به دعای موسی، عذاب برداشته می‌شد
عهدشکنی کرده و به
کفر خود ادامه می‌دادند.
دلیل فاصله افتادن میان عذاب‌ها نیز آن بود که اگر این مصیبت‌ها یک‌جا نازل می‌شد، ممکن بود آنان بپندارند که رخدادی اتفاقی بوده و ربطی به موسی و
نفرین او نداشته‌است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «بلاهای نازل شده بر فرعونیان»، تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۲/۲۵.
