بدگویی و توهین به اولیای خدا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: سوره اسراء، اولیای خدا، هدایت، گناه، بدگویی، اثر وضعی.

پرسش: بر اساس آیاتی مانند آیه ۴۸ سوره اسراء، آیا بدگویی نسبت به اولیای خدا و توهین به آنان، در روند هدایت اشخاص، اثر منفی دارد؟

پاسخ اجمالی: طبق آیات قرآن عده‌ای افراد در اثر تهمت‌هایی که به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) زدند، از راه راست منحرف شدند و آز آنجایی که مورد مخصص نیست، جسارت آگاهانه به اولیای خدا نیز باعث گمراهی جسارت کنندگان می‌شود؛ همچنین روایاتی وجود دارد که توهین به علما را موجب خفت و خواری فرد توهین‌کننده می‌داند.

---

بدیهی است همان‌گونه که کارهای نیک اثر مثبت در زندگی مادی و معنوی انسان دارد، اعمال بد و خلاف تعالیم دینی نیز بر وی تاثیر منفی دارد که از آن به اثر وضعی تعبیر می‌کنند.
قرآن کریم خطاب به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرماید:
«انْظُرْ کَیْفَ ضَرَبُوا لَکَ الْاَمْثالَ فَضَلُّوا فَلا یَسْتَطیعُونَ سَبیلاً؛ بنگر که چگونه برای تو مثل‌ها زدند (شاعر، ساحر، کاهن، مجنون و مسحور)، پس آنها گمراه شدند و توانایی (یافتن و پوییدن) هیچ راهی (به سوی حق) را ندارند.»
معنای آیه این است که در اثر تهمت‌هایی که به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) زده‌اند، از راه راست (دین اسلام) گمراه شدند و راهی به سوی آن ندارند. به عبارت دیگر، این آیه اعلام می‌کند که افرادی که آگاهانه در صدد توهین و تحقیر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با وصف‌هایی؛ مانند ساحر، کاهن، مجنون و... بودند، در نهایت به گمراهی مبتلا شدند که از یافتن راه درست ناتوان شدند.
لذا همان‌گونه که گفته‌اند؛ «مورد مخصص نیست»؛ شاید در مقیاسی وسیع‌تر بتوان نتیجه گرفت که جسارت آگاهانه به اولیای خدا، موجب گمراهی جسارت کنندگان خواهند شد؛ یعنی اثر وضعی توهین و جسارت به اولیای الهی که هدایت مردم را به عهده دارند، ضلالت و گمراهی را به دنبال خواهد داشت.
در همین راستا، روایاتی وجود دارد که توهین به علما (البته دانشمندانی که از اولیای الهی هستند) را موجب خفت و خواری فرد توهین‌کننده، اعلام می‌کنند:
«ایّاک ان تستخف بالعلماء فان ذلک یزری بک و یسیء الظن بک و المخیلة فیک؛ مبادا که در صدد خوار کردن دانشمندان برآیی که این رفتار، تو را عیب‌ناک کرده و گمان‌ها را به تو بد می‌کند.»

---