ایام الله از نگاه قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: یوم الله، ایام الله،
قرآن.
پرسش: منظور از «یوم الله» و «ایام الله» در تعبیر قرآن چیست؟
پاسخ اجمالی: اصطلاح «ایام الله» در دو آیه از قرآن کریم استفاده شده است و انتساب آن روز به خدا به دلیل ویژگی خاص آن روز است و گرنه تمام روزها، روز
خدا هستند.
اقوال مفسران در این آیات مختلف است برخی معتقدند: مقصود از «ایام الله»، آن زمان‌هایی است که
امر خدا و
آیات وحدانیت و سلطنت او ظاهر می‌شود. برخی دیگر می‌گویند: «ایام الله» سنت‌ها و
افعال خداوند هستند که به صورت
نعمت یا
عذاب در میان بندگان اتفاق افتاده‌اند؛ یعنی در حقیقت این «ایام»، زمان وقوع
سنن و افعال خداوند هستند. بعضی نیز گفته‌اند: «ایام الله» اشاره به روزهای پیروزی
پیامبران پیشین و امت‌های راستین آنها است، و روزهایی که انواع
نعمت‌های الهی بر اثر شایستگی‌ها شامل حال آنها شد و ...
«ایام الله» یعنی «روزهای خدا».
این اصطلاح در دو جای قرآن کریم، یعنی در آیات ۵
سوره ابراهیم، و ۱۴
سوره جاثیه مورد استفاده قرار گرفته است. «وَ لَقَدْ اَرْسَلْنا مُوسی بِآیاتِنا اَنْ اَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُماتِ اِلَی النُّورِ وَ ذَکِّرْهُمْ بِاَیَّامِ اللَّهِ...».
«قُلْ لِلَّذینَ آمَنُوا یَغْفِرُوا لِلَّذینَ لا یَرْجُونَ اَیَّامَ اللَّهِ...» .
بی‌گمان تمام روزها، روزهای خدا است؛ همه مکان‌ها متعلق به خدا است، همان‌گونه که همه موجودات از خدا است، اما اگر نقطه خاصی به نام «بیت‌اللَّه» (
خانه خدا) نامیده شد، دلیل بر ویژگی آن است و همچنین عنوان «ایام اللَّه» بیقین اشاره به روزهای مخصوصی است که امتیاز و روشنایی و درخشش فوق العاده‌ای دارد؛ به جهت حوادثی که در آن ایام مخصوص به وجود آمده و یا می‌آید و امر خدای تعالی را ظاهر ساخته و یا می‌سازد، که در دیگر ایام چنین ظهور و بروزی را نمی‌توان مشاهده کرد؛
مفسران قرآن در
تفسیر آن احتمالات مختلفی را مطرح کرده‌اند:
علامه طباطبایی می‌فرمایید: مقصود از «ایام الله»، آن زمان‌هایی است که امر خدا و آیات وحدانیت و سلطنت او ظاهر شد، و یا ظاهر می‌شود، مانند روز مرگ، که در آن روز سلطنت آخرتی خدا هویدا می‌گردد، و اسباب دنیوی از سببیت و تاثیر می‌افتند، و مانند
روز قیامت که هیچ‌کس برای دیگری مالک چیزی نیست و برای کسی کاری نمی‌تواند بکند، و همه امور، تنها به دست خدا است. همین‌طور ایامی که
قوم نوح،
عاد و
ثمود در آن ایام به هلاکت رسیدند؛ چون این روزها، روزهایی هستند که قهر و غلبه الهی در آن ظاهر گشته، و عزت خدایی، خودنمایی کرده است.
از طرفی ممکن است روزهای ظهور رحمت و نعمت الهی، جزو این ایام باشد. البته آن ایامی که نعمت‌های الهی آن‌چنان ظهوری یافته که در دیگر ایام به آن روشنی نبود؛ مانند روزی که
حضرت نوح (علیه‌السّلام) و یارانش از کشتی بیرون آمدند و مشمول سلام و برکات خدا شدند؛ روزی که
ابراهیم (علیه‌السّلام) از آتش نجات یافت؛ زیرا این‌گونه ایام، مانند روزهای مذکور دیگر، در حقیقت نسبتی به غیر خدا نداشته، بلکه ایام خدا و منسوب به خدا هستند، هم‌چنان‌که ایام امت‌ها و اقوام را به آنها نسبت داده، که از آن جمله است
ایام عرب، مانند «
روز ذی‌قار»، «
روز فجار» و «
روز بعاث» و....
طبرسی می‌نویسد: «ایام الله» سنت‌ها و افعال خداوند است که به صورت نعمت یا عذاب در میان بندگان اتفاق افتاده است؛ یعنی در حقیقت این «ایام»، زمان وقوع سنن و افعال خداوند هستند.
طبری می‌گوید: «ایام الله» اشاره به روزهای پیروزی پیامبران پیشین و امت‌های راستین آنها است، و روزهایی که انواع نعمت‌های الهی بر اثر شایستگی‌ها شامل حال آنها شد.
امام صادق (علیه‌السّلام) در بیان برخی مصادیق «ایام الله» می‌فرماید: «روزهای خدا سه روز است: روزی که
قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) ظهور می‌کند،
روز رجعت و
روز قیامت».
در نقل دیگر این سه روز،
روز ظهور قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، روز مرگ و روز قیامت نام برده شده است.
عیاشی در تفسیر آیه پنج سوره ابراهیم (وَ ذَکِّرْهُمْ بِاَیَّامِ اللَّهِ) از امام صادق (علیه‌السّلام) نقل شده است که منظور از «ایام الله» را می‌توان همان نعمت‌های خدا دانست.
در نهایت این نکته قابل توجه است که این تعبیر گویا و رسا محدود به چند مورد خاص نیست، و اگر در روایات و تفاسیر هم به مواردی اشاره شده است، در حقیقت بیان بعضی از مصادیق روشن «ایام اللَّه» است، نه این‌که ایام منحصر به همان موارد باشد، بلکه «ایام اللَّه»، تمام روزهایی است که دارای عظمتی در تاریخ زندگی بشر است و به عبارت دیگر، هر روز که یکی از فرمان‌های خدا در آن‌چنان بدرخشد که بقیه امور را تحت‌الشعاع خود قرار داده، آن‌روز را می‌توان از «ایام اللَّه» دانست.
هر روز که فصل تازه‌ای در زندگی انسان‌ها گشوده، و درس عبرتی به آنها داده و ظهور و قیام پیامبری در آن بوده، یا
طاغوت و
فرعون گردن‌کشی در آن به قعر دره نیستی فرستاده شد، و هر روز که حق و عدالتی بر پا شد و ظلم و بدعتی خاموش گشت، همه آنها از ایام اللَّه است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «ایام الله از نگاه قرآن کریم» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۱/۱۲.
