انتقام جویی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه:عفو،انتقام،گذشت.
پرسش :آیا
اسلام دین
عفو و
گذشت است، یا دین
انتقام ؟
آیا حس انتقام جویی مورد قبول اسلام است؟ در حالی‌که اسلام رحمة للعالمین است و آمده است تا سلام و آشتی را در سراسر جهان گسترش دهد، نه این‌که حس انتقام جویی و تلافی داشته باشد؟
همان‌گونه که خود معترفید اسلام دین عفو و گذشت است، و در آموزه‌های دینی فراوان بر این مسئله تأکید فراوان شده است.
خداوند در قرآن کریم خود را عفو کننده و صاحب گذشت معرفی می‌کند:«... إِنَّ اللَّهَ کانَ عَفُوًّا غَفُوراً»؛
هرآینه خدا عفو کننده و آمرزنده است.
به پیام آورش نیز سفارش به عفو و گذشت می‌کند:«خُذِ الْعَفْوَ وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْجاهِلین»؛
عفو را پیشه کن و به نیکی فرمان ده و از جاهلان اعراض کن.
«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ»؛
به (برکت)
رحمت الهی ، در برابر آنان -مردم- نرم (و مهربان) شدی! و اگر خشن و سنگ‌دل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند. پس آنها را ببخش و برای آنها آمرزش درخواست کن! و در کارها، با آنان مشورت کن.
بنابر این، عفو و گذشت از اساسی‌ترین اصول
دین اسلام ، و اوصاف پسندیده اخلاقی در حوزه
اخلاق اسلامی است.
این مسئله (عفو و گذشت) اما، تنها زمانی می‌تواند مفید باشد و کاربرد داشته باشد که طرف مقابل نیز به ابتدایی‌ترین تعهدات اخلاقی و اجتماعی پایبند باشد، و گذشت و عفو را نشانی از ضعف و ناتوانی تلقی نکند. اگر یک طرف عفو و گذشت داشته باشد و طرف دیگر مغرور و خودپسند بوده و به هیچ قانون و تعهدی پایبند نباشد، در این‌گونه موارد گذشت موجب سوء استفاده شده و از این جهت ممکن است آسیب بیشتری به
جامعه اسلامی وارد بیاید؛ لذا این‌جا است که اسلام به ما دستور می‌دهد با آنان مانند خودشان برخورد کنید:«فَمَنِ اعْتَدی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدی عَلَیْکُم»؛
پس هر کس به شما تجاوز کرد، به همان اندازه بر او تعدی کنید.
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قاتِلُوا الَّذینَ یَلُونَکُمْ مِنَ الْکُفَّارِ وَ لْیَجِدُوا فیکُمْ غِلْظَةً»؛
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، با کافرانی که نزدیک شمایند جنگ کنید تا در شما شدت و درشتی یابند، و بدانید که خدا با پرهیزگاران است.
از سویی دیگر اما، اسلام به ما می‌آموزد؛ کسانی که با شما زندگی مسالمت آمیز دارند، شما نیز با آنها از سر مهر و وفا برخورد کنید و این‌گونه رفتار عین عدالت است:«لا یَنْهاکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذینَ لَمْ یُقاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطین»؛
خدا شما را از نیکی کردن و رعایت عدالت نسبت به کسانی که در راه دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند، نهی نمی‌کند؛ چرا که خداوند عدالت‌پیشگان را دوست دارد.
«وَ إِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَها وَ تَوَکَّلْ عَلَی اللَّه»؛
و اگر تمایل به صلح نشان دهند، تو نیز از در صلح درآی و بر خدا
توکّل کن، که او شنوا و دانا است.
بنابر این، دین اسلام در هیچ‌یک از آموزه‌هایش ابتداءً سفارش به برخورد خشن و انتقام جویی نکرده و نمی‌کند. خشونت و انتقام در جایی است که دشمن به هیچ‌یک از قوانین و تعهدات انسانی، اجتماعی و بین المللی پایبند نباشد و در صدد از بین بردن اساس دین و... برآید.
پایگاه اسلام کوئست
