الف و لام در لفظ جلاله الله
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: الله، تعریف، همزه، الاشتقاق، الاه، ولاه، وله.
پرسش: لفظ جلاله الله در اصل چه بوده و ال در آن کدامیک از اقسام ال است؟
پاسخ: ۱.
ال تعریف؛ ۲.
ال عوض از همزه محذوفه در اِلاه؛ ۳.
ال تعیین؛ ۴. ال جزء کلمه الله.
در اشتقاق لفظ جلاله «الله» و نوع «ال» آن بین اندیشمندان علم ادب چهار دیدگاه وجود دارد:
اصل الله «اِلاه» بوده که ال تعریف بر آن داخل شد، سپس همزه‌اش برای تخفیف «برخی دلیل حذف همزه را
التقاء ساکنین و برخی دیگر تخفیف به جهت کثرت استعمال بیان کردند».
حذف گردید، دو لام کنار هم اجتماع کردند که اولی در دومی ادغام شد و «الله» شد به معنای معبود و پرستش شده. «دیدگاه
یونس بن حبیب،
کسائی،
فراء،
قطرب و
اخفش».
اصل الله، «الاه» و اصل الاه «ولاه» از وله به معنای تحیر بود، واو در «ولاه» برای تخفیف، تبدیل به همزه شده و «اِلاه» شد، چنانچه در وعاء و وشاح گفته می‌شود اِعاء و اِشاح. سپس بر سر «الاه» ال داخل نمودیم و همزه حذف گردید «الله» شد. «دیدگاه
خلیل بن احمد»
الله در اصل «لاه» بود، ال تعریف بر سرش در آمد الله شد. «یکی از دو دیدگاه
سیبویه»
الله با همین ترکیب و کیفیت لفظی در اصل برای خدای (عزّوجلّ) وضع شده «یعنی
علم مرتجل است». و از چیزی مشتق نشده و تغییر شکل نداده است؛ زیرا ما می‌بینیم که لفظ «الله» مزیت زیادی بر «الاه» دارد، همچنین ما معنایی را که از لفظ «الله» تصور و ادراک می‌کنیم از لفظ «اله» نمی‌کنیم؛ لذا نمی‌توان گفت الله در اصل اله بود. «دیدگاه
ابی عثمان مازنی»،
همان‌گونه که در اشتقاق لفظ جلاله «الله» اختلاف دیدگاه وجود داشته، در «ال» داخل بر آن نیز اختلاف دیدگاه وجود دارد؛ برخی گفته‌اند «ال» برای تعریف می‌باشد.
برخی دیگر گفته‌اند «ال» برای تعریف نیست، بلکه عوض از همزه محذوفه در «اِلاه» است.
برخی نیز آن‌را برای تعیین، دانسته‌اند.
و عده‌ای نیز «ال» را جزء کلمه دانسته و احتمالات مذکوره را صحیح نمی‌دانند.
برای آگاهی بیشتر به کتاب شرح الملوکی فی التصریف رجوع شود.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «الف و لام در لفظ جلاله الله»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۱۵.
