اصناف و گروه‌های جنیان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: جنیان، جن صالح،
اجنه،
تفسیر،
سوره جن.
پرسش: آیا جنیان نیز مانند انسان‌ها از لحاظ
ایمان و عمل به اصناف و گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند؟!
پاسخ اجمالی: قرآن کریم در آیات ۱۱، ۱۴ و ۱۵
سوره جن به تقسیم و دسته‌بندی جنیان از نظر اعتقاد و عمل پرداخته است. در برخی آیات جنیان را به گروه صالحان و غیر صالحان و در برخی دیگر نیز به دو گروهی که تسلیم امر خدا هستند و گروهی که از تسلیم شدن برای امر خدا عدول کرده‌اند تقسیم کرده است.
قرآن کریم در آیات ۱۱، ۱۴ و ۱۵
سوره جن به تقسیم و دسته‌بندی جنیان از نظر اعتقاد و عمل اشاره می‌کند و می‌فرماید:
«وَ اَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَ مِنَّا دُونَ ذلِکَ کُنَّا طَرائِقَ قِدَداً»
«وَ اَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَ مِنَّا الْقاسِطُونَ فَمَنْ اَسْلَمَ فَاُولئِکَ تَحَرَّوْا رَشَداً»
«وَ اَمَّا الْقاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً»
در میان ما، افرادی صالح و افرادی غیر صالح‌اند و ما گروه‌های متفاوتی هستیم. گروهی از ما تسلیم
[فرمان‌ها و احکام
] خدایند، و برخی منحرف‌اند، پس کسانی که تسلیم شدند در صدد یافتن حقیقت و راه مستقیم‌اند، ولی منحرفان هیزم دوزخ‌اند.
در
آیه اول جنیان را از زبان خود آنان به گروه صالحان و غیر صالحان تقسیم می‌کند.
کلمه «صلاح» به معنای شایستگی است، در مقابل کلمه «طلاح» که به معنای ناشایستگی است.
مراد از «دون ذلک» برخی می‌گویند به معنای رتبه‌ای پایین‌تر و نزدیک به رتبه صالحان است.
اما برخی می‌گویند ظهور آیه این است که کلمه «دون» به معنای غیر است؛ یعنی جنیان خواسته‌اند بگویند: بعضی از ما صالح‌اند، و بعضی دیگر غیر صالح.
این معنا می‌تواند از جمله (کُنَّا طَرائِقَ قِدَداً؛ ما دارای مسلک‌های متفرق بودیم) استفاده شود و این عبارت بر تفرقه و تشتت دلالت دارد. کلمه «طرائق» جمع طریقه است که به معنای روش‌هایی است که مورد عمل واقع شده باشد.
واژه «قدد» جمع «قده» است که از مصدر «قد» به معنای قطعه است. اگر طرائق را به قدد توصیف کرده، به این مناسبت بود که هر یک از آن طریقه‌ها جدا و بریده از طریقه دیگر است و سالک خود را به هدفی غیر هدف دیگری می‌رساند.
البته در معنای صالحون برخی می‌گویند: ظاهرا مراد از کلمه «الصالحون» صالحان به حسب طبع اولی است؛ یعنی آنهایی که در معاشرت و معامله، طبعاً اشخاصی سازگارند، نه صالحان به حسب ایمان؛ به دلیل آن‌که اگر منظور از صالحان، صلاحیت بر حسب ایمان بود، مناسب‌تر آن بود که این آیه بعد از آیه «وَ اَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدی آمَنَّا بِهِ...»
قرار گیرد، که در آن سخن از ایمان آوردن بعد از شنیدن
هدایت بود.
اما در تقسیم دیگر در مورد جنیان می‌فرماید: «وَ اَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَ مِنَّا الْقاسِطُونَ فَمَنْ اَسْلَمَ فَاُولئِکَ تَحَرَّوْا رَشَداً».
مراد از کلمه «مسلمون» این است که ما تسلیم امر خداییم؛ لذا مسلمون کسانی هستند که امر خود را تسلیم خدا کردند؛ یعنی هر چه خدا بخواهد و دستور دهد مطیع او هستند.
منظور از کلمه «قاسطون» کسانی هستند که میل به سوی باطل دارند. «قاسط» به معنای عدول کننده از حق است، بر خلاف کلمه «مقسط» که به معنای عدول کننده به سوی حق است.
بنابر‌این معنای آیه این است که ما گروه جنیان به دو طایفه تقسیم می‌شویم: یک طایفه آنهایی که تسلیم امر خدا و مطیع او هستند و طایفه دیگر کسانی که از تسلیم شدن برای امر خدا (با این‌که حق است) عدول کرده و منحرف شده‌اند.
کلمه «تحری» در جمله «فَمَنْ اَسْلَمَ فَاُولئِکَ تَحَرَّوْا رَشَداً» در مورد هر چیزی استعمال شود، به معنای گشتن برای یافتن آن است؛ لذا معنای جمله چنین است: کسانی که تسلیم امر خدا شدند، آنها در صدد یافتن واقع و پیدا کردن حق بر آمدند.
قرآن کریم در ارتباط با سرانجام منحرفان از اجنه می‌فرماید: «اَمَّا الْقاسِطُونَ فَکانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً؛
و اما منحرفان هیزم جهنم‌اند» و در دوزخ با سوختن معذب می‌شوند، و جانشان مشتعل می‌گردد. دقیقاً مانند منحرفان از
انس که فرمود: «فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی وَقُودُهَا النَّاسُ»؛
بترسید از آتشی که هیزمش بدن‌های مردم (و سنگ‌ها) است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «اصناف و گروه‌های جنیان»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۶/۳۱.
