آیه ۱ سوره انفال
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انفال ، غنایم،
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله.
پرسش: چرا در وقتی که مردم از انفال سؤال می‌کنند (انفال یعنی غنایمی که بدون
جنگ از دشمنان به دست می‌آید و زمین‌های خراب، بی‌مالک، معادن، بیشه‌ها... خلاصه هر چیز بی‌رنج مردم به دست آمده باشد) بلافاصله آیه‌ای نازل می‌شود که بگو انفال مخصوص خدا و پیامبرش می‌باشد؟
پاسخ: با توجه به قراین و شواهد موجود و با بررسی
تفاسیر شیعه و
اهل سنت ، به این نتیجه خواهیم رسید که ماهیت "انفال" قبل از نزول این
آیه و حتی قبل از ظهور
اسلام ، شناخته شده بود و پرسش از آن معنایی نداشت و پرسشی که در آیه اول سوره انفال بدان اشاره شده، تنها سؤالی از کیفیت تقسیم انفال و یا تقاضایی جهت تملک انفال بوده است که پاسخ متناسبی در این مورد، در ادامه آیه بیان شده است.
آیه اول سوره انفال
که ابهامی در ارتباط با آن بیان نمودید، شامل یک پرسش از جانب مسلمانان و پاسخی از جانب خداوند است که گویا شما تصور نمودید که مسلمانان پرسیدند که انفال چیست و به چه چیزهایی انفال گفته می‌شود؟ اما در پاسخ، بدون آنکه تعریفی از انفال به
عمل آید، تنها به این بسنده شده که انفال متعلق به چه اشخاصی خواهد بود و در حقیقت، پرسش مسلمانان در ارتباط با چیستی انفال، بدون پاسخ مانده و جواب نامتناسب دیگری ارائه شده است.
اگر برداشت شما را از آیه، صحیح بدانیم، قهراً باید عدم تناسب بین پرسش و پاسخ را نیز بپذیریم؛ اما واقعیت آن است که پرسش مسلمانان از چیستی و
ماهیت انفال نبوده؛ بلکه آنان اجمالاً معنای انفال را می‌دانستند؛ اما پرسش و خواهش آنان، به تصریح
تفاسیر شیعه و اهل سنت این بود که بخشی از انفال و
غنایم جنگی به آنان واگذار شود یا اینکه مشخص شود، اختیار تصرف در انفال بر عهده چه افرادی می‌باشد.
در این زمینه، مختصراً چند
روایت در ارتباط با
شأن نزول این آیه را خدمتتان عرضه داشته و برای آگاهی بیشتر، شما را به مطالعه تفاسیر مختلف دعوت می‌نماییم:
در
تفسیر ابن ابی‌حاتم می‌خوانیم که خواهش مسلمانان این بود که انفال به آنان بخشیده شود.
در تفسیری دیگر می‌خوانیم که میان آنهایی که غنیمت‌ها را جمع‌آوری نمودند، آنانی که
دشمن را تعقیب نمودند و آنانی که محافظت از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را بر عهده داشتند، اختلاف نظر پیش آمد که غنایم جنگی متعلق به کدام گروه می‌باشد و پاسخ این پرسش را از پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌خواستند که این آیه در پاسخ آنان نازل شده و نظر هیچ کدام از آنان را نپذیرفته و اختیار انفال را بر عهده پیامبر گذاشت.
در کتابی از یکی دانشمندان شیعه نیز می‌بینیم که یاران پیامبر از او خواستند که غنیمت‌های جنگی را میان آنها تقسیم نماید، اما پروردگار به او فرمان داد که اختیار این امر بر عهده خدا و پیامبرش بوده و دیگران
حق دخالت ندارند.
به‌هر‌حال آنچه از تفاسیر برمی‌آید، آن است که مسلمانان، ابهامی در مورد معنای
انفال نداشته‌اند و بیشتر تفسیرهای ارائه شده از این آیه، در یکی از دو مورد ذیل خلاصه می‌شود:
یا مسلمانان، خواستار
مالکیت بر انفال بودند و یا می‌خواستند تکلیف مالکیت آن، از جانب خداوند مشخص شود و در هر دو فرض یاد شده، پاسخ موجود در
آیه با خواسته و پرسش مسلمانان هم‌خوانی داشته است.
پایگاه اسلام کوئست.
