• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آداب تلاوت آیات رحمت و عذاب

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه:آیات عذاب، آیات رحمت، تلاوت قرآن.
پرسش :بایدها و نبایدها بعد از تلاوت آیات رحمت و عذاب چیست؟ دلیل آن چیست؟


آنچه روایات وارده از معصومان(علیهم السلام) در این زمینه به ما می‌آموزد؛ این است که هنگام برخورد و تلاوت آیاتی که مژده و بشارت و یا تهدید و وعده عذاب در آنها داده شده، در آن‌جا تأمل و تفکر کنید، چنان‌که گویی مخاطبش شمایید و آن وعده و وعیدها را با روح و جان خود لمس می‌کنید.
۱. امام عارفان علی (علیه السلام) در این باره می‌فرماید:«پرهیزکاران و پارسایان،... هرگاه به آیه‌ای برخورند که تشویق و امیدواری در آن است (پاداش نیکوکاری را بیان می‌کند) به آن طمع می‌نمایند و با شوق به آن نظر می‌کنند مانند آن‌که پاداشی که آیه از آن خبر می‌دهد در برابر چشم ایشان است و آن‌را می‌بینند، و هرگاه به آیه‌ای برخورند که در آن ترس و بیم است (از کیفر بد کاری سخن می‌گوید) گوش دلشان را به آن می‌گشایند چنان‌که گویا شیون و فریاد ( اهل ) دوزخ در بیخ گوش‌هایشان است. و (در پیشگاه الهی برای رکوع) قدشان را خم می‌کنند، و (برای سجود) پیشانی‌ها و کف‌ها و زانوها و اطراف قدم‌هاشان را بروی زمین می‌گسترانند، از خدای تعالی آزادی خویش را (از عذاب رستاخیز) درخواست می‌نمایند».
[۱] شریف الرضی، محمد بن حسین‌، نهج البلاغة، ص۴۷۹.‌     «فَإِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنُوا إِلَیْهَا طَمَعاً وَ تَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ إِلَیْهَا شَوْقاً وَ ظَنُّوا أَنَّهَا نُصْبَ أَعْیُنِهِمْ وَ إِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَخْوِیفٌ أَصْغَوْا إِلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا أَنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی أُصُولِ آذَانِهِمْ فَهُمْ حَانُونَ عَلَی أَوْسَاطِهِمْ مُفْتَرِشُونَ لِجِبَاهِهِمْ وَ أَکُفِّهِمْ وَ رُکَبِهِمْ وَ أَطْرَافِ أَقْدَامِهِمْ یَطْلُبُونَ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی فِی فَکَاکِ رِقَابِهِم‌».

۲. از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است:«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ:یَنْبَغِی لِلْعَبْدِ إِذَا صَلَّی أَنْ یُرَتِّلَ فِی قِرَاءَتِهِ فَإِذَا مَرَّ بِآیَةٍ فِیهَا ذِکْرُ الْجَنَّةِ وَ ذِکْرُ النَّارِ سَأَلَ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِاللَّهِ مِنَ النَّار»؛
[۲] طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح خرسان، حسن الموسوی‌، ج ‌۲، ص ۱۲۴، دار الکتب الإسلامیة، تهران،چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق‌.‌    
شایسته است بنده هنگامی که نماز می‌گزارد در قرائتش ترتیل را رعایت کند و چون به آیه‌ای رسید که در آن ذکر بهشت و یا جهنم شده است، از خدا بهشت را درخواست کند و از آتش جهنم به خدا پناه ببرد.
۳. «عَنْ رَجَاءِ بْنِ أَبِی الضَّحَّاکِ عَنِ الرِّضَا (علیه السلام) أَنَّهُ کَانَ یُکْثِرُ بِاللَّیْلِ فِی فِرَاشِهِ مِنْ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ- فَإِذَا مَرَّ بِآیَةٍ فِیهَا ذِکْرُ جَنَّةٍ أَوْ نَارٍ بَکَی وَ سَأَلَ اللَّهَ الْجَنَّةَ وَ تَعَوَّذَ بِهِ مِنَ النَّارِ»؛
[۳] شیخ حر عاملی، محمد بن حسن‌، وسائل الشیعة، ج ‌۶، ص ۲۱۷، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم‌، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق.‌    
رجاء پسر ضحاک می‌گوید: امام رضا (علیه السلام) شب هنگام در بسترش زیاد قرآن تلاوت می‌کرد. هرگاه به آیه‌ای برمی‌خورد که در آن از بهشت یا جهنم نامی برده شده بود، گریه می‌کرد و از خداوند بهشت را درخواست می‌نمود و از آتش جهنم به خدا پناه می‌برد.
دلیل سفارش ائمه(علیهم السلام) به تفکر در آیات قرآن روشن است؛ چرا که قرآن تنها برای خواندن نازل نشده – اگرچه آن هم در جای خود مورد تأیید و تشویق است- بلکه قرآن برای آن فرستاده شده تا انسان با تدبر و تعمق در آیاتش، آموزه‌های آن‌را در روح و جان خود جایگزین کند.

۱. ↑ شریف الرضی، محمد بن حسین‌، نهج البلاغة، ص۴۷۹.‌     «فَإِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَشْوِیقٌ رَکَنُوا إِلَیْهَا طَمَعاً وَ تَطَلَّعَتْ نُفُوسُهُمْ إِلَیْهَا شَوْقاً وَ ظَنُّوا أَنَّهَا نُصْبَ أَعْیُنِهِمْ وَ إِذَا مَرُّوا بِآیَةٍ فِیهَا تَخْوِیفٌ أَصْغَوْا إِلَیْهَا مَسَامِعَ قُلُوبِهِمْ وَ ظَنُّوا أَنَّ زَفِیرَ جَهَنَّمَ وَ شَهِیقَهَا فِی أُصُولِ آذَانِهِمْ فَهُمْ حَانُونَ عَلَی أَوْسَاطِهِمْ مُفْتَرِشُونَ لِجِبَاهِهِمْ وَ أَکُفِّهِمْ وَ رُکَبِهِمْ وَ أَطْرَافِ أَقْدَامِهِمْ یَطْلُبُونَ إِلَی اللَّهِ تَعَالَی فِی فَکَاکِ رِقَابِهِم‌».
۲. ↑ طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام، محقق، مصحح خرسان، حسن الموسوی‌، ج ‌۲، ص ۱۲۴، دار الکتب الإسلامیة، تهران،چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق‌.‌    
۳. ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن‌، وسائل الشیعة، ج ‌۶، ص ۲۱۷، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، قم‌، چاپ اول، ۱۴۰۹ ق.‌    


پایگاه اسلام کوئست    


رده‌های این صفحه : آداب تلاوت | قرآن شناسی
جعبه ابزار