پیشگیری از فراموشی هنگام مطالعه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: فراموشی ،
درس خواندن ، امتحان.
پرسش: من هر چه درس می‌خوانم در موقع جواب دادن درس و امتحان بعضی از آن یا همه آن از یادم می‌رود، لطفاً راهی به من پیشنهاد بدهید که دچار فراموشی نشوم آیا در همین حال هم می‌توان درس خواند؟
پاسخ: سازماندهی مطالب، از بین بردن عوامل
اضطراب ، اعتماد بر توانایی خویشتن، تصویرسازی ذهنی و مرور ذهنی مطالب از جمله روش‌های پیشگیری از فراموشی هنگام
مطالعه و امتحان است.
حافظه ، نوعی توانایی است که در همه افراد وجود دارد، با این تفاوت که عده‌ای توانسته‌اند از این نیروی
خدا داد خوب استفاده کنند و قابلیت‌های آن را به کار بگیرند، اما افرادی را هم سراغ داریم که همیشه از
ضعف حافظه شکایت می‌کنند. بنابراین تنها شما نیستید که
مشکل حافظه دارید.
با این مقدمه کوتاه می‌پردازیم به پاسخ سؤال شما و آن این که:
فراموشی از نظر
روان شناسی نقطه مقابل
یادگیری است. یعنی این که در موقع امتحان و جواب دادن درس مطالب را فراموش می‌کنید، معنایش این است که، آن مطالب را اصلاً یاد نگرفته‌اید یا به صورت درست یاد نگرفته‌اید.
در روان شناسی سه نوع حافظه مطرح شده است: حافظه حسی، حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت. اطلاعات پس از رمز گردانی وارد حافظه کوتاه مدت و از آن جا به حافظه بلندمدت انتقال می‌یابد. به عقیده روان شناسان اطلاعات وارد شده در حافظه درازمدت از بین نمی‌رود و با فراهم بودن شرایط مناسب همیشه قابل یادآوری است.
علت اینکه که ما پاره‌ای از اطلاعات قبلاً آموخته شده را نمی‌توانیم به یاد بیاوریم، این است که ما در بازیابی آن‌ها ناتوانیم و الا مطالب در حافظه ما موجود هستند. این حالت درست مانند پرونده‌ای است که در بایگانی
ذهن موجود است، اما ما شماره آن را در دست نداریم. یا وقتی یک کتابی را از یک کتابخانه بزرگ می‌خواهیم پیدا کنیم، اگر ندانیم کتاب مورد نظر با چه رمزی و در کجا قرار داده شده، نمی‌توانیم آن را پیدا کنیم.
علت دیگر، که برخی اطلاعات را نمی‌توانیم به یاد بیاوریم این است که اطلاعات یاد گرفته شده با هم تداخل کرده و در هم مخلوط می‌شوند. بعضی اوقات اطلاعات تازه یاد گرفته شده با اطلاعاتی که از قبل آموخته‌ایم تداخل می‌کنند و مانع یادآوری آن‌ها می‌شوند، که از آن به تداخل پس گستر تعبیر می‌شود. و گاه نیز برعکس یعنی اطلاعاتی که قبلاً آموخته شده سبب می‌شود که نتوانیم اطلاعات تازه آموخته شده را به یاد آوریم که اصطلاحاً تداخل پیش گستر نامیده می‌شود.
مهم ترین عواملی که می توانند در پیشگیری از فراموشی نقش داشته باشند عبارتند از:
یکی از عوامل اصلی این که در موقع جواب پس دادن مطالب به یاد ما نمی‌آید این است که ما مطالب درسی را در ذهن خود خوب سازماندهی و طبقه بندی نکرده‌ایم. بنابراین هر اندازه اندوخته‌های حافظه را بیش‌تر سازمان دهیم، به همان اندازه بازیابی و یادآوری آن‌ها آسان‌تر خواهد بود.
یکی از عوامل مؤثر در موفقیت امتحان و جواب پس دادن مطالب، داشتن حالت روانی مناسب است.
بنابراین باید سعی کنید عوامل زمینه ساز
اضطراب را در هنگام مطالعه، امتحان و جواب پس دادن در کلاس از بین ببرید.
در مواقعی که خسته و
ناراحت هستید نباید به یادگیری مطلبی
همت گمارید؛ زیرا لازمه‌اش آن است که برای یک موضوع ساعت‌ها وقت خود را صرف کنید ولی باز هم یادگیری آن دشوار باشد. موقعی که در کلاس می‌خواهید صحبت کنید یا موضوعی را مطرح کنید، سعی کنید با آرامش و
اعتماد به نفس کامل باشید. یکی از
روش‌های حفظ آرامش و کاستن از اضطراب در کلاس این است که چند دقیقه قبل از صحبت کردن، نفس عمیق و آرام بکشید.
اگر کتابی را مطالعه کنیم ولی اطمینان نداشته باشیم که در کلاس و موقع امتحان بتوانیم مطالب آن را به یاد آوریم، واقعاً چنین خواهد شد. اگر فردی متقاعد شود که حافظه‌اش ضعیف است و به هیچ وجه نمی‌تواند از پس امتحان بر آید،
تلقین ، اثر خود را می‌گذارد. ممکن است پس از مدتی واقعاً فرد نتواند مطالب را به یاد آورد. یکی از روان شناسان می‌گوید: هر چه بار بیش‌تر روی حافظه خود بگذارید، قوی‌تر شده و هرچه بیش‌تر به آن اعتماد کنید، قابلیت اعتمادش بیش‌تر می‌شود.
بسیاری اوقات که می‌خواهیم مطلبی را یاد بگیریم، با اصطلاحات و واژه‌های نامأنوس بر می‌خوریم که حفظ آن‌ها برای ما دشوار است. اگر هم بتوانیم از طریق تمرین و تکرار، حفظ کنیم دو سه روز یا نرسیده به جلسه امتحان از یادمان می‌رود. در این گونه موارد برای مصونیت از فراموشی می‌توان از روش
تصویرسازی ذهنی استفاده نمود؛ یعنی در ذهن خود هر یک از واژه‌های نامأنوس را با یک شیء مأنوس و واقعی ربط دهیم تا هر وقت آن تصویر ذهنی به یادمان آمد، فوراً آن مطلب یا اصطلاح علمی نیز به یاد ما بیاید.
یکی از راهبردهای عمده تحکیم و ماندگاری اطلاعات در حافظه و
موفقیت در موقع امتحان، مرور ذهنی آموخته‌ها است. مطابق این اصل باید مطالعه درس‌ها را به گونه‌ای
برنامه‌ریزی کنیم که مهم‌ترین موضوعات و مشکل‌ترین آن‌ها را در ابتدای برنامه و اول روز قرار دهیم. مرور ذهنی مطالب برای پیشگیری از فراموشی بسیار مفید و راه‌گشا است.
امید است با استفاده از روش‌های یاد شده و مطالعه کتاب‌هایی که در پی می‌آیند، بتوانید مشکل فراموشی خویش را اصلاح نمایید.
سایت اندیشه قم.
