ویژگی‌های امام علی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام علی (علیه‌السّلام)،
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم).
پرسش: امام علی (علیه‌السّلام) چه ویژگی‌هایی داشت؟
پاسخ اجمالی: کمتر کسی یافت می‌شود که بتواند ویژگی‌های شخصیتی چون علی (علیه‌السّلام) را بیان کند؛ او شخصیتی است که در
ایمان،
دانش،
اخلاق،
جوان‌مردی،
شجاعت و
رحمت، هم‌تراز ندارد و در وجودش ویژگی‌های متضادّی (که معمولاً در یک شخص، جمع نمی‌شوند) جمع است.
دریای عظمت شخصیّت والای امیر‌مؤمنان علی بن ابی‌طالب (علیه‌السّلام) گسترده‌تر و ژرف‌تر از آن است که به توصیف آید یا قلم، توان بیان آن را داشته باشد و یا اندیشه به ژرفای آن دست یابد. او کسی است که در
نهج البلاغه خود را چنین توصیف می‌کند:
«یَنحَدِرُ عَنِّی السَّیلُ، ولا یَرقی الَیَّ الطَّیرُ؛
فضیلت، چون سیل از کوهسار وجودم سرازیر است و هیچ تیزپروازی به بلندای من نمی‌رسد.»
علّت دیگر، آن است که تاریخ، همه فضایل و بزرگی‌های او را برای نسل‌های بعد، نقل نکرده است، و چه بسیار کسانی که تلاش می‌کردند تا او را از خاطره تاریخ، محو کنند. با‌این‌حال، آنچه از آن حضرت آشکار شده است، علی رغم همه تلاش‌های ستمگرانِ جفاپیشه برای محو جلوه‌های صفات آن حضرت، دیده‌ها را خیره و خِردها را متحیّر ساخته است.
سخن
خلیل بن احمد فراهیدی درباره امام (علیه‌السّلام) چه زیبا و رساست که می‌گوید:
«چه گویم درباره مردی که دوستانش از بیم و دشمنانش از
کینه، فضایل او را پوشیده داشتند و در بین این دو سرپوش‌گذاری، آن قدر فضایل او بسیار است که شرق و غرب را فرا گرفته است؟!
ما را توان احاطه بر ویژگی‌های شخصیتی کسی چون علی (علیه‌السّلام) نیست؛ یگانه‌ای که در ایمان، دانش، اخلاق، جوان مردی، شجاعت و رحمت، هم‌تراز ندارد؛ بلکه نمی‌توان انسانی چون او یافت که در وجودش ویژگی‌های متضادّی (که معمولاً در یک شخص، جمع نمی‌شوند) گِرد آمده باشد.
در میدان رزم، هرگاه بر دشمنی می‌نگریست و بر او بانگ می‌زد، بدنش می‌لرزید و جان بر لبش می‌رسید، و هیچ یک از هم‌گنانش به پایگاه او نمی‌رسیدند، و آن‌گاه که به اشک حلقه‌زده بر چشم
یتیم می‌نگریست و یا به کسی که پشتش از رنج روزگار، خم شده است، نگاه می‌کرد، دلش به لرزه می‌افتاد و اشکش جاری می‌شد... و به این سبب به «گردآورنده اضداد» شناخته شده است.
او در سرتاسر تاریخ و در همه زمینه‌ها بی‌نظیر است. او
معجزه بزرگ اسلام و پیامبر خداست، و چرا چنین نباشد، در حالی که نبوّتْ وی را زیر بال گرفته و رسالت، او را در دامان آن بزرگْ پیامبر افکنده بود و او فانی در جمالِ حق بود.
با همه این‌ها آن حضرت، خود را در برابر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) چگونه می‌دید؟
این را در پاسخ مولا (علیه‌السّلام) به یکی از افرادی که از دانش بسیار و شناخت ژرف او در شگفت شده بود و پنداشت که وی پیامبر است، می‌توان یافت، که گفت:
«انَا عَبدٌ مِن عَبیدِ مُحَمَّدٍ؛
من بنده‌ای از بندگان محمّد هستم.»
او از آغاز زندگی‌اش همراه و یاور پیامبر خدا بود. تصویر آن حضرت از این همراهی و دوستی‌اش، در خطبه معروف به «
قاصعه»، چه قدر دلنشین است!
دل علی (علیه‌السّلام)، آبش‌خور
وحی صاف و زلال، و روحش عطرآگین از تعالیم ربّانی است و همه این‌ها در میدان جنگ و سیاست، درخشش می‌گرفت.
زندگی علی (علیه‌السّلام)، آمیزه‌ای شگفت از
علم و
عمل و
زهد و تلاش بود. او شیر جنگ و مبارزه بود و روح بزرگش در دل شب، آویخته بر
ملکوت اعلی!
ویژگی‌های امام علی سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «ویژگی‌های امام علی» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۷/۱۹.
