قیامت روز حساب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قیامت، یوم الحساب، محاكمه، حسابرسی.
پرسش:آیا در قیامت
محاکمه برقرار می‌گردد، آیا متهمین می‌توانند از خود دفاع نموده و احیاناً خود را تبرئه کنند؟
پاسخ:البته که در قیامت محاکمه برقرار می‌گردد. در محاکمات دنیوی، فرد مورد محاکمه «
متهم » است و در دادگاه یا تبرئه می‌گردد و یا مجرم شناخته می‌شود، اما در
قیامت و در محضر الهی هیچ کس متهم نیست. بلکه یا قطعاً «
مجرم » هست و یا نیست. مجرم نیز یعنی کسی که حتماً جرمی را عمداً انجام داده است. لذا دفاعیات او هیچ سودی به او نمی‌بخشد. مگر آن که به دلایلی مورد عفو واقع گردد.
در قیامت مجرمین را از صف غیر مجرمین جدا می‌کنند و مورد
مؤاخذه و
محاکمه قرار می‌دهند. چنانچه در مورد قیامت و محاکمه آیات زیادی وارد شده که بعضی از این آیات را ذکر می نماییم.
وقتی
ابلیس نافرمانی کرد،
خداوند متعال همان جا محاکمه برقرار کرد تا او دلیل و حجت خودش برای نافرمانی را بیان دارد و به او گفت:
«قَالَ یا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَکَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیدَی أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنتَ مِنَ الْعَالِینَ؛
گفت:ای ابلیس، چه چیز تو را از
سجده کردن در برابر آنچه من با دو، دست خود آفریده‌ام منع کرد؟ آیا بزرگی فروختی یا مقامی برتر و ارجمندی داشتی؟
او هم پاسخ داد که «من از او برترم»، یعنی گواهی داد که تکبر نموده است و به همین دلیل از آن مقام والا
هبوط یافت. در قیامت نیز همین‌گونه است و محاکمه و سؤال و جواب برقرار می‌شود.
یکی از اسامی روز قیامت «
یوم الحساب » است. منتهی محاکمه قیامت با محاکمات دنیایی تفاوت‌های بسیاری دارد که سبب می‌گردد هر چند مجرم از خود دفاع می‌کند، اما تبرئه نمی‌شود. چرا که:
در محاکمات دنیوی، فرد مورد محاکمه «متهم» است و در دادگاه یا تبرئه می‌گردد و یا مجرم شناخته می‌شود، اما در قیامت و در
محضر الهی هیچ کس متهم نیست. بلکه یا قطعاً «مجرم» هست و یا نیست. مجرم نیز یعنی کسی که حتماً جرمی را عمداً انجام داده است. لذا دفاعیات او هیچ سودی به او نمی‌بخشد. مگر آن که به دلایلی مورد
عفو واقع گردد.
در قیامت مجرمین را از صف غیر مجرمین جدا می‌کنند و مورد مؤاخذه و محاکمه قرار می‌دهند. ابتدا خداوند متعال به ریشه و علل همه جرم‌ها که بندگی نکردن او و بندگی کردن
شیطان است پرداخته و خطاب به آنها می‌فرماید:
«امْتَازُوا الْیوْمَ أَیهَا الْمُجْرِمُونَ • أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَیکُمْ یا بَنِی آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّیطَانَ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ • وَأَنْ اعْبُدُونِی هَذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ؛
و ای گناهکاران امروز (از بی‌گناهان) جدا شوید • ای فرزندان آدم مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید زیرا وی دشمن آشکار شماست • و این که مرا بپرستید این است راه راست».
از تفاوت‌های اصلی دنیا و آخرت این است که آن روز و آنجا همه اسرار بیرون ریخته می‌شود. یکی از اسامی قیامت «یوْمَ تُبْلَی السَّرَائِرُ – روز بیرون ریخته شدن پنهانی‌ها» می‌باشد.
در این دنیا نه تنها مؤمن و کافر، صالح و مفسد، سالم و مجرم و... همه یک شکل هستند، بلکه چه بسا قیافه، پوشش یا ظواهر انسان‌های مجرم بسیار آراسته‌تر هم باشد. چنان چه شاهدیم سران کفر، ظلم، فساد و جنایت همه ظواهری آراسته‌تر از مظلومین دارند. در این دنیا
شاکی و
متشاکی و
قاضی همه یک شکل هستند، اما در قیامت نقش و تأثیر جرم در صورت و شکل مجرمین پدیدار است:
«یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَالْأَقْدَامِ؛
تبهکاران از سیمایشان شناخته می‌شوند و از پیشانی و پایشان بگیرند».
سند و شاهد، دو محور بسیار مهم برای اثبات وقوع یا عدم وقوع جرم است.
سند هر چیزی می‌تواند باشد، مثلاً در قتل از آلت قتاله گرفته تا اثر انگشت یا
دی‌ان‌ای یا عکس و فیلم و... همه سند هستند و شاهد نیز کسی است که گواهی به دیدن مستقیم خود می‌دهد و نه به دانستن.
در محاکمات دنیا پنهان کردن سند، جعل سند، سوء استفاده از سند و...، ممکن است، اما در آخرت این اسناد اوراق محضری نیستند که قابل اختفا یا جعل باشند، بلکه عین واقعیاتی می‌باشند که به همراه افراد هستند و شاهدین نیز نمی‌توانند
غیبت کرده یا شهادت
دروغ بدهند، مضافاً بر این که در آخرت زبان دروغگو بسته می‌شود و
اعضا و
جوارح دست و پا نیز علیه مجرم
شهادت داده و اقرار می‌کنند:
«الْیوْمَ نَخْتِمُ عَلَی أَفْوَاهِهِمْ وَتُکَلِّمُنَا أَیدِیهِمْ وَتَشْهَدُ أَرْجُلُهُمْ بِمَا کَانُوا یکْسِبُونَ»
امروز بر دهان‌های آنان مهر می‌نهیم و دست‌هایشان با ما سخن می‌گویند و پاهایشان بدانچه فراهم می‌ساختند گواهی می‌دهند.
مجرم از این حال تعجب می‌کند، چرا که در دنیا اعضا و جوارح در کنترل خودش بودند، اما اکنون نه تنها از کنترل خارج شده، بلکه سخن هم می‌گویند. لذا با تعجب از اعضای خود می‌پرسند شما چگونه به سخن آمده و علیه ما شهادت می‌دهید؟!
«وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدتُّمْ عَلَینَا قَالُوا أَنطَقَنَا اللَّهُ الَّذِی أَنطَقَ کُلَّ شَیءٍ وَهُوَ خَلَقَکُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَیهِ تُرْجَعُونَ»
و به پوست (بدن) خود می‌گویند چرا بر ضد ما شهادت دادید می‌گویند همان خدایی که هر چیزی را به زبان درآورده ما را گویا گردانیده است و او نخستین بار شما را آفرید و به سوی او برگردانیده می‌شوید.
البته تفاوت‌های بسیاری بین دادگاه‌های دنیا که توسط ما مردم برگزار می‌شود با دادگاه عدل الهی وجود دارد و از جمله مهمترین این تفاوت‌ها این است که در دادگاه دنیا به قول معروف «قاضی جاهلی است بین دو عالم». یعنی شاکی و متشاکی هر دو از حقیقت موضوع خبر دارند، اما قاضی تنها بی‌خبر این دادگاه است که باید با استماع ادعاهای طرفین، اسناد، شهود و... به علمی برسد، اما در آخرت، قاضی خود عالم به آشکار و نهان است:
«وَهُوَ اللّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَفِی الأَرْضِ یعْلَمُ سِرَّکُمْ وَجَهرَکُمْ وَیعْلَمُ مَا تَکْسِبُونَ؛
و او در
آسمان ها و
زمین خداست نهان و آشکار شما را می‌داند و آنچه را به دست می‌آورید (نیز) می‌داند».
در محاکم دنیوی، قاضی شاهدین را به جایگاه احضار می‌کند تا خودش علم حاصل کند. اما در قیامت شاهدین احضار می‌شوند تا بر خودشان اتمام حجت شود، مضافاً بر این که قاضی خودش شاهد است و شاهد جرم خودش داور و قاضی است. لذا
امیرالمؤمنین علی علیه السلام تذکار می‌دهند که عالم
محضر خداست، او شاهد سر و نهان است، پس در آخرت شاهد خودش داور، قاضی و حاکم دادگاه است:
امام علی علیه السّلام:إتَّقُوا مَعَاصِی اللّهِ فِی الْخَلَواتِ فَإنَّ الشّاهِدَ هُوَ الْحاکِم؛
ترجمه:دوری و اجتناب کنید از
معصیت های إلهی، حتّی در پنهانی، پس به درستی که شاهد خودش حاکم (
دادگاه ) است.
پس، در قیامت هیچ کس به خطا متهم نمی‌شود که با دفاعیات
تبرئه گردد و مجرم نیز راه فراری ندارد. لذا
بخشش به هر دلیل و بهانه‌ای بسیاری از جرم‌ها و مجرمین را شامل می‌گردد، اما تبرئه‌ای وجود نخواهد داشت. از این رو مجرمین با دیدن حقایق عملکرد سوء خود و نیز با دیدن
جهنم و باور کردن آن، کاملاً از هر گونه بهانه و فراری ناامید می‌شوند:
«وَیَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ یُبْلِسُ الْمُجْرِمُونَ؛
و روزی که قیامت برپا شود م
جرمان نومید می‌گردند».
سایت:ایکس-شبهه
