غضنفر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: غضنفر، امام علی علیه‌السلام، شیر شجاع.
پرسش: چرا به امیرالمومنین ـ علیه‌السلام ـ غضنفر می‌گویند؟ چرا اطلاع‌رسانی درباره این
لقب حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ کم است؟
پاسخ: غضنفر به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. به شیر به‌دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می‌گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه‌ای قوی و نیرومند باشند غضنفر گفته می‌شود. در بسیاری از عبارات و اشعار، لغاتی چون "لیث"، "زبر" و "غضنفر" که تمامشان به معنای شیر شجاع می‌باشد، جهت توصیف وجود مبارک
امام علی علیه‌السلام به‌کار گرفته شده؛ اما این نام، از اسامی آن حضرت نیست.
غضنفر به معنای غلظت، ضخامت و درشتی است. شیر را به‌دلیل هیکل درشت و شجاعتش غضنفر می گویند و مجازاً به انسان‌هایی که شجاع و دارای بدن و جثه ای قوی و نیرومند باشند،
غضنفر گفته می‌شود.
در کتاب
نصاب الصبیان درباره نام‌های متعدد شیر می‌گوید:
غضنفر و اسد و لیث و حارث و دلهاث ••• هزبر و قسوره و حیدر است و ضیغم شیر.
القاب متعدد برای یک فرد و یا یک موجود، نشانگر اهمیت و ارزش خاص و بیانگر زوایای وجودی و شخصیتی اوست.
یکی از شخصیت‌هایی که دارای لقب‌هایی متعدد است،
حضرت علی علیه‌السلام است. این القاب به‌خاطر وجود با عظمت و صفات فراوانشان به آن حضرت نسبت داده شده است.
از جمله توصیفاتی که برای آن حضرت بیان شده است، غضنفر است که این لقب هم از نظر جسمی و هم از نظر روحی با آن حضرت کاملاً سازگار است. از نظر روحی کاملاً مشخص است که آن حضرت بسیار شجاع و قدرتمند و نترس بودند و هرگز به دشمنان پشت نکرده بوده‌اند. در
عرف معمولاً شیر را موجودی شجاع می‌دانند و
انسان شجاع را هم شیر می‌خوانند. از این نظر، غضنفر که از نام شیر عاریت گرفته شده، برای حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ لقب مناسبی است؛ همان‌طوری که یکی از لقب‌های دیگر حضرت اسدالله است که آن هم به همین مناسبت است.
اما از نظر جسمی هم در تاریخ بیان شده است که آن حضرت دارای بدنی قوی و هیکلی درشت بوده است، که از این جهت هم وجه تسمیه خوبی بوده و اسم با مسما مناسبت دارد.
ولی نکته قابل توجه این است که تا آن‌جایی که ما تحقیق کردیم، در میان
روایات معصومان ـ علیهم‌السلام ـ کلمه غضنفر در میان القاب آن حضرت ذکر نشده است.
البته در
تاریخ آمده است که وقتی
اشعار حسان بن ثابت انصاری درباره کشته شدن عمروبن عبدود به قبیله بنی‌عامر رسید، جوانی از آنان در جواب گفت: شما مردم
مدینه نباید کشتن عمرو را به خود نسبت دهید و آن را هنر خودتان بدانید؛ زیرا او را شیری کشته است.
فلم تقتلوا عمرو بباسکم ••• ولکنه الکفوء الهزبر الغضنفر
خطیبان و شاعران نسل‌های بعد نیز واژه غضنفر را در توصیف امام علی ـ علیه‌السلام ـ به‌کار گرفته‌اند، از جمله:
در
مصباح کفعمی هم خطبه‌ای از یکی از دانشمندان نقل کرده و در آن از امام علی ـ علیه‌السلام ـ با لقب الشجاع الغضنفر (شیر شجاع) نام برده است.
در
مناقب ابن شهرآشوب از ابن طوطی چند بیت
شعر درباره لیلة‌المبیت و فضیلت و
شجاعت حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ نقل کرده و در آن از لقب لیث غضنفر برای آن حضرت استفاده کرده است:
فصال علی بالحسام علیهم کما صال فی العریس لیث غضنفر ••• فولوا سراعا نافرین کأنما هم حمر من قسور الغالب تنفر
به این مضمون که وقتی
علی علیه‌السلام در آن
شب به‌جای
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله خوابید و
مشرکا ن خانه را محاصره کرده بودند، علی ـ علیه‌السلام ـ با شمشیر به آنها حمله کرده؛ همان‌طوری که شیری شجاع بپرد و آنها به‌سرعت از او فرار کردند؛ همان‌گونه که گورخران از شیر فرار می‌کنند.
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که "غضنفر" همچون "
ابوتراب"، "ابوالحسن" و... در شمار نام‌های شناخته شده امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ نیست و به همین دلیل شما نمی‌توانید با جست‌و‌جوی این کلمه در نرم‌افزارها و پایگاه‌های اسلامی پاسخ‌های فراوانی را مشاهده کنید؛ ولی با این وجود، باید به این نکته اشاره کرد که شاعران و سخن‌ورانی چه در زمان
حیات و چه بعد از شهادت مولای متقیان، حضرتش را با این عبارت توصیف کرده و بدین وسیله، ایشان را به شیر شجاعی تشبیه کرده‌اند.
پایگاه اسلام کوئست.
