عقل اول مشاء
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: عقل اول، مشاء، وجود منبسط، حکمت متعالیه
پرسش: عقل اول مشاء با وجود منبسط حکمت متعالیه، چه تشابه و چه تفاوتی با هم دارند؟
پاسخ:
فلاسفه مشاء، اولین مخلوق یا صادر اول را «
عقل اول» و اشراقی‌ها آن را «نور اول» و «نور اقرب» می‌دانند؛ چنان‌که نزد اهل معرفت «وجود عام» و «تجلی‌ساری»، و در نزد حکمت متعالیه «وجود مطلق» و «وجود منبسط» است.
عقل اول مشائیان فقط یک کار انجام می‌دهد و آن این‌که واسطه در رسیدن فیض از ذات اقدس الهی به عقل دوم و فلک نهم است؛ اما وجود منبسط در حکمت متعالیه همان‌گونه که از
اسم آن برمی‌آید، در همه جا حضور دارد.
صدر‌الدین شیرازی در این مورد، که متأثر از کلمات عرفا و فلاسفه است، می‌گوید: صادر اول، نَفَس رحمانی و وجود منبسط و فیض اقدس است و آن ساری در تمام
عالم است؛ بلکه ریز و درشت
جهان عبارت از یک وجود است و آن را مراتبی است به‌شدت و ضعف. خلاصه، مرتبه بعد از وجود و مبدأ المبادی و ذات
حق را نفس رحمانی و وجود منبسط می‌داند که در هر موطن و مرتبه‌ای به‌صورت خاص (
عقل، نفس، فلک، جماد، نبات، حیوان و غیره) درمی‌آید.
پایگاه اسلام کوئست.-
