طیّب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: رزق و روزی ،
حلال ، طیب.
پرسش: در
قرآن آمده است که رزق و روزی انسان علاوه بر حلال بودن، طیب هم باید باشد. میان حلال و طیب چه فرقی است؟
پاسخ:
واژه "
طیب " بنابر نقل صحاح اللغه،
به چیزهای
پاکیزه گفته می‌شود.
ابن منظور ضمن پذیرش این معنا، معتقد است، طیب در معنای وسیعی کاربرد دارد و در موارد گوناگون معنایی متناسب با آن مورد نظر است. وقتی گفته می‌شود
زمین پاک، مراد زمینی است که صلاحیت برای کاشت گیاهان را دارد و نسیم پاک، مقصود باد ملایمی است که شدت ندارد، طعام طیب یعنی غذای حلال و زن پاک؛ یعنی پاک دامن و عفیف. در قرآن "
الطَّیِّباتُ لِلطَّیِّبینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبات "، به همین معنا آمده است.
نویسنده کتاب
قاموس قرآن، کلمه طیب را به معنای دل‌چسبی و طبع‌پسندی معنا کرده است.
قرشی به نقل از
راغب اصفهانی می‌گوید: اصل طیب آن است که حواس و
نفس انسان از آن لذت می‌برد و پاک کردن را استطابه گویند؛ زیرا پاک کردن چیزی سبب دل‌چسبی آن است.
وی با بیان آیاتی از قرآن این معنا را توضیح می‌دهد، از جمله این آیه:"
یا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُوا مِمَّا فِی الْأَرْضِ حَلالًا طَیِّباً وَ لا تَتَّبِعُوا خُطُواتِ الشَّیْطانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ "؛ ای مردم! از آنچه در روی
زمین از حلال و پاکیزه است تناول کنید و از وسوسه‌های
شیطان پیروی ننمایید؛ زیرا که او
دشمن آشکار شماست.
صاحب قاموس می‌گوید؛ جواز خوردن دو شرط دارد: یکی
حلال بودن که حق دیگران در آن نباشد و دیگری دل‌چسب و طبع‌پسند بودن که مورد
نفرت نباشد؛ مانند قاذورات و....
اگر حلال را حلال شرعی با جمیع شرایط آن بدانیم، لازم است از آیات دیگر و روایات استفاده کنیم؛ وگرنه ظهور حلال در آن است که
حق دیگران در آن نباشد و مزاحمت با
حقوق دیگران نداشته باشد و تابع وساوس
شیطان بودن ظاهراً تجاوز از حلال و
طیب است. از این آیه استفاده می‌شود که مطلق آنچه دل‌چسب است و دیگران را در آن حقی نیست، خوردن آن جایز است.
مراد از
طیبات و خبائث در آیه، طیبات و خبائث واقعی است و ملاک آن تنها نظر مردم نیست؛ از‌این‌رو آنچه در شرع حرام شده ،به علت خبث واقعی آن می‌باشد؛ گرچه در
عرف از خبائث شمرده نشود؛ مانند
زنا و بی‌عفتی که از نظر ظاهری ممکن است برخی آن را از خبائث ندانند. همچنین ذبیحه‌ای که شرایط اسلامی در آن مراعات نشده و گوشت حشرات و درندگان و... که به عقیده بسیاری از مردم از خبائث نیست؛ ولی چون همه اینها از لحاظ واقع از خبائث‌اند؛ از این جهت
حرام اند و محرماتی که در
شرع بیان شده، در واقع مصادیق خبائث واقعی‌اند که
بشر به خبث برخی از آنها راه ندارد.
پایگاه اسلام کوئست.
