صرفه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: صرفه،
قرآن،
اعجاز،
سید مرتضی.
پرسش: صرفه در قرآن به چه معناست؟
پاسخ: یکی از وجوهی را که برای اعجاز قرآن شمرده اند، «صرفه» است. بنابر نظریه صرفه، اگر نبود اراده خداوند بر ناتوانی مردم برای آوردن مثل قرآن، آنان می توانستند قرآنی مثل این قرآن بیاورند.
صرفه عبارت است از منصرف ساختن و بازداشتن
خداوند از آوردن مثل
قرآن.
قائلین این نظریه بر این باورند که خداوند
جن و
انس را از آوردن مثل قرآن باز می دارد.
اولین بار این نظریه توسط
نظام، اندیشمند
معتزلی مسلک متوفی ۲۲۱، مطرح شد و برخی از
دانشمندان پس از او با وی هم
عقیده شدند.
از میان علمای
شیعه، دانشمند نامداری چون
سید مرتضی قول به صرفه را پذیرفته و بسیاری دیگر از
علمای شیعه و
سنی احتمال
صحت قول به صرفه را داده‌اند مانند:
ابو اسحاق نصیبی،
فخر رازی،
ابن حزم،
شیخ مفید و....
علامه طباطبایی اعتقاد دارد دو چیز باعث پدیدار شدن نظریه صرفه شده است:
۱- اعتقاد به اینکه
الفاظ موضوعه بشر به گونه‌ای نیست که وی برای بیان از یافتن الفاظ عاجز بماند.
۲-
معانی را که
قرآن تفهیم فرموده است بدان شکل نیست که بشر نتواند در الفاظ دیگری بیاورد.
پس اگر اشکالی هست در ناحیه
مقتضی نیست، بلکه
مانعی هست. یعنی بشر می تواند بیاورد ولی مانعی وجود دارد که آن
اراده خداست بر ناتوانی بشر.
