شهادت پیامبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: شهادت ، پیامبر،
جنگ احد ، اسلام،
دین ، آیین جاویدان.
پرسش: آیا
آیه ۱۴۴، سوره آل‌عمران (۳). «
وَ مَا محُمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَ فَإِیْن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلیَ أَعْقَابِکُمْ »، دلالت بر
شهید شدن حضرت
رسول اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌کند؟
پاسخ: با توجه به
شأن نزول آیۀ مزبور در پرسش که در جنگ احد شایعه‌ای ـ در میان
مسلمانان به مضمون این‌که
پیامبر کشته شده است ـ پخش شد. جمعی از مسلمانان از میدان
جنگ خارج شدند؛ به‌گونه‌ای که حتی برخی در این فکر بودند که با کشته شدن پیامبر از آیین
اسلام برگردند و از سران بت‌پرستان امان بخواهند. در این هنگام آیه شریفه نازل گردید و گروهی از مسلمانان را که دست از جنگ کشیده بودند، سخت مورد نکوهش قرار داد که مسلمانان باید در دینشان راسخ و ثابت‌قدم باشند؛ اگر پیامبر زنده باشد، یا بمیرد و یا کشته شود، شما نباید از دینتان روی‌گردان شوید. پس، فعل «قُتِلَ» تنها فرضیه‌ای را بیان می‌کند که حتی بر فرض این‌که پیامبر کشته شود، مسلمانان باید در دینشان باقی بمانند و در آنچه وظیفه آنان است، کوتاهی نورزند؛ از‌این‌رو آیه دلالتی بر
شهادت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ندارد.
مسئلۀ
رحلت یا شهادت پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از جمله مسائلی است که مورد بحث و بررسی قرار گرفته و دلایلی از کتاب‌های حدیثی و تاریخی برای اثبات شهادت آن حضرت بیان شده است.
اما در خصوص دلالت آیه شریفۀ: «
محمد ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فقط فرستاده خداست و پیش از او، فرستادگان دیگری نیز بودند آیا اگر او بمیرد و یا کشته شود، شما به عقب برمی‌گردید؟ (و اسلام را رها کرده به دوران جاهلیت و کفر بازگشت خواهید نمود؟) و هرکس به عقب بازگردد، هرگز به خدا ضرری نمی‌زند»،
بر شهادت
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ لازم است شأن نزول آن مورد توجه قرار گیرد، و آن چنین است:
«زمانی که آتش جنگ میان مسلمانان و بت‌پرستان به‌شدت شعله‌ور بود، صدایی بلند شد و کسی گفت: محمد را کشتم... این درست همان لحظه‌ای بود که شخصی به نام «عمرو بن قمیئه حارثی» سنگی به‌سوی پیامبر پرتاب کرد و پیشانی و دندان آن حضرت شکست و لب پایین وی شکافت. در این موقع دشمن می‌خواست پیامبر را به
قتل برساند که «مصعب بن عمیر» ـ یکی از پرچم‌داران
ارتش اسلام ـ جلوی حملات آنها را گرفت؛ ولی خودش در این میان کشته شد و چون او شباهت زیادی به پیامبر داشت، دشمن چنین پنداشت که پیغمبر در خاک و خون غلطیده است و لذا این خبر را با صدای بلند به همه لشگرگاه رسانید.
انتشار این خبر به همان اندازه که در روحیۀ بت‌پرستان اثر مثبت داشت، در میان مسلمانان تزلزل عجیبی ایجاد کرد، جمعی که اکثریت مسلمانان را تشکیل می‌دادند به دست و پا افتاده و از میدان
جنگ به‌سرعت خارج شدند، حتی بعضی در این فکر بودند که با کشته شدن پیامبر از آیین اسلام برگردند و از سران بت‌پرستان امان بخواهند، اما در مقابل آنها، اقلیتی فداکار و پایدار همچون
علی علیه‌السلام، ابودجانه،
طلحه و برخی دیگر از صحابه بودند که بقیه مسلمانان را به استقامت
دعوت می‌کردند تا این‌که روشن شد
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ زنده بوده و این خبر به اشتباه و یا به
دروغ در میان مسلمانان پخش شده است. در این هنگام آیه شریفه نازل شد و گروهی از مسلمانان را که دست از جنگ کشیده بودند، سخت مورد نکوهش قرار داد.
بنابراین، آیۀ مزبور این معنا را دنبال می‌کند که اسلام
آیین فردپرستی نیست و به فرض که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در این میدان، به شهادت می‌رسید، وظیفه مسلمانان بدون تردید ادامۀ
مبارزه بود و آنها باید در دینشان راسخ و ثابت‌قدم می‌ماندند؛ زیرا با
مرگ یا شهادت پیامبر،
اسلام پایان نمی‌یابد؛ بلکه آیین حقی است که تا ابد جاویدان خواهد ماند.
پس، فعل «قُتِلَ» تنها فرضیه‌ای را بیان می‌کند که حتی بر فرض این‌که پیامبر کشته شود، مسلمانان باید در دینشان باقی بمانند و در آنچه وظیفه آنان است، کوتاهی نورزند؛ از‌این‌رو آیه دلالتی بر
شهادت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ ندارد.
پایگاه اسلام کوئیست.
