شعایر اسلامیذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: شعایر اسلامی، عبادت .
پرسش: معنای شعایر اسلامی چیست؟ و شعایر اسلامی از دیدگاه قرآن چگونه است؟
پاسخ: شعایر اسلامی، مکان‌ها و نشان‌هایی می‌باشند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده و انسان را به یاد خدا می‌اندازد. برای نمونه، صفا و مروه در قرآن کریم ، دو مکان و علامت برای عبادتند که در مراسم حج خدا در آن یاد می‌شود؛ البته مصادیق بسیار دیگری نیز برای شعایر اسلام ذکر شده است؛ مانند نماز ، روزه ، حج، زکات و اذان و اقامه و... که نشانی از مسلمانی افراد است.


معنای لغوی شعایر

[ویرایش]

قبل از هر چیز لازم است که معنا و مفهوم «شعایر» دانسته شود تا در ضمن آن بتوانیم به مصادیقش نیز پی ببریم.
«شعائر»، جمع «شعیرة» به معنای علامت و نشانه آمده است.
[۱] قرشی، سیدعلی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۴، ص ۴۲، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، ۱۴۱۲ ق.
[۲] صاحب بن عباد، کافی الکفاة، اسماعیل بن عباد‌، المحیط فی اللغة، ج ۱، ص ۲۸۱، نشر عالم الکتاب، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.
[۳] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج ۲، ص ۶۹۸، دارالعلم للملایین، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق.


معنای اصطلاحی شعایر

[ویرایش]

و در اصطلاح به معنای محلی است که برای عبادت معین شده است.
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، ج ۲، ص ۱۳۰، انتشارات فراهانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ش.

در قرآن کریم، صفا و مروه ، دو مکان و علامت برای عبادت‌اند که در مراسم حج، خدا در آن یاد می‌شود.
[۵] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، ج ۲، ص ۱۳۱، انتشارات فراهانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ش.
[۶] طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، ج ۱، ص ۵۸۰، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ش.    


مفهوم شعایر از دیدگاه قرآن

[ویرایش]

عبارت "شعائر"، در قرآن مجید نیز به‌صراحت بیان شده است. خداوند در آیات متعدد با بیان برخی از مصادیق آیین اسلام ، به مسلمانان فرمان داده است که شعایر الاهی را بزرگ شمرده و آن را گرامی دارند و تکریم و پیروی از شعایر را نشانه تقوا ی قلبی مؤمنان می‌داند.
[۷] حج (۲۲)، آیه ۳۲؛ «... وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ».    
[۸] حج (۲۲)، آیه ۳۶؛ «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَکُمْ فیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون».    


نمونه‌هایی از شعایر اسلامی

[ویرایش]

البته همان‌طور که در بالا گفته شد، شعایر اسلام منحصر به موارد تصریح شده در قرآن نیست؛ بلکه هر مکان و علامتی که برای عبادت باشد و انسان را به یاد خدا می‌اندازد، جزء شعایر اسلامی محسوب می‌شود؛ اما برخی از آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند؛ مانند حج که یکی از مهم‌ترین شعایر اسلام است
[۹] عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی ـ سلطان العلماء)، ج ۱، ص ۲۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.

و خداوند در قرآن، در مواردی به آن تصریح فرموده است:
أ. «صفا و مروه از شعایر (و نشانه‌های) خدا است!».
[۱۰] بقره (۲۲)، آیه ۱۵۸.    

ب. «و شترهای چاق و فربه را (در مراسم حج) برای شما از شعایر الهی قرار دادیم...».
[۱۱] حج (۲۲)، آیه ۳۶؛ «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَکُمْ فیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون».    


نتیجه بحث

[ویرایش]

بنابراین شعایر اسلامی و به تعبیر قرآن کریم «شعائر الله»، مکان‌ها و علامت‌هایی برای عبادت هستند که خدا آنها را برای عبادت قرار داده است و انسان را به یاد خدا می‌اندازد؛ مانند نماز ، روزه ، حج، زکات، اذان، اقامه و...،
[۱۲] عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی ـ سلطان العلماء)، ج ۱، ص ۲۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
که نشانی از مسلمانی افراد است و مسلمانان بر محور آن گرد آمده و از گمراهی و ضلالت مصون می‌مانند.
[۱۳] شکوری، ابوالفضل، فقه سیاسی اسلام، ص ۱۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۳۷۷ ش.


پانویس

[ویرایش]
 
۱. ↑ قرشی، سیدعلی‌اکبر، قاموس قرآن، ج ۴، ص ۴۲، دارالکتب الاسلامیة، تهران، چاپ ششم، ۱۴۱۲ ق.
۲. ↑ صاحب بن عباد، کافی الکفاة، اسماعیل بن عباد‌، المحیط فی اللغة، ج ۱، ص ۲۸۱، نشر عالم الکتاب، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.
۳. ↑ جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح ـ تاج اللغة و صحاح العربیة، ج ۲، ص ۶۹۸، دارالعلم للملایین، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق.
۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، ج ۲، ص ۱۳۰، انتشارات فراهانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ش.
۵. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مترجمان، ج ۲، ص ۱۳۱، انتشارات فراهانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۰ ش.
۶. ↑ طباطبایی، سیدمحمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سیدمحمدباقر، ج ۱، ص ۵۸۰، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ ش.    
۷. ↑ حج (۲۲)، آیه ۳۲؛ «... وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَی الْقُلُوبِ».    
۸. ↑ حج (۲۲)، آیه ۳۶؛ «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَکُمْ فیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون».    
۹. ↑ عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی ـ سلطان العلماء)، ج ۱، ص ۲۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
۱۰. ↑ بقره (۲۲)، آیه ۱۵۸.    
۱۱. ↑ حج (۲۲)، آیه ۳۶؛ «وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَکُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ لَکُمْ فیها خَیْرٌ فَاذْکُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَیْها صَوافَّ فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَکُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ کَذلِکَ سَخَّرْناها لَکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون».    
۱۲. ↑ عاملی (شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشی ـ سلطان العلماء)، ج ۱، ص ۲۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
۱۳. ↑ شکوری، ابوالفضل، فقه سیاسی اسلام، ص ۱۱۷، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ دوم، ۱۳۷۷ ش.


منبع

[ویرایش]

پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : تفسیر | قرآن شناسی | واژگان قرآنی
جعبه ابزار
جعبه‌ابزار