سوت زدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اخلاق اسلامی، سوت زدن،
قوم لوط.
پرسش: آیا سوت زدن بد است؟ و اخلاقاً چگونه است؟
پاسخ: در مورد سوت کشیدن در متون دینی دو نگاه وجود دارد. از یک نگاه کاری ناپسند و مذموم شمرده شده، اما با توجه به شرایط،
عرف،
شغل و... اگر سوت زدن برای امر عقلایی باشد، اشکالی ندارد.
در مورد سوت کشیدن در متون دینی دو نگاه وجود دارد. از یک نگاه کاری ناپسند و مذموم شمرده شده، اما از زاویه دیگر عملی مباح است. در این مختصر به آیه‌ای از
قرآن و نیز چند روایت در این زمینه اشاره می‌شود.
قرآن کریم می‌فرماید قبل از
بعثت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نماز مشرکان در کنار
کعبه سوت زدن و کف زدن بود:« وَ ما کانَ صَلاتُهُمْ عِنْدَ الْبَیتِ إِلاَّ مُکاءً وَ تَصْدِیةً فَذُوقُوا الْعَذابَ بِما کُنْتُمْ تَکْفُرُونَ....؛
(آنها که مدّعی هستند ما هم
نماز داریم) نمازشان نزد خانه (خدا)، چیزی جز «سوت کشیدن» و «کف زدن» نبود، پس بچشید عذاب (الاهی) را به‌خاطر کفرتان.» وشن است که آیه سوت کشیدن را مورد مذمت و نکوهش قرار داده است.
در برخی از روایات سوت کشیدن از صفات و ویژگی‌های
قوم لوط بر شمرده شده است که با توجه به خصایص و صفات ناپسند قوم لوط، بدیهی است که سوت زدن نیز باید مورد مذمت باشد. در روایتی
امام علی (علیه‌السلام) شش صفت نکوهیده را برای قوم لوط بر می‌شمرد که از آن جمله است، سوت زدن: راوی می‌گوید: «... أَبِی الْقَاسِمِ بْنِ قُولَوَیهِ عَنِ الْأَصْبَغِ قَالَ سَمِعْتُ عَلِیاً (علیه‌السلام) یقُولُ سِتَّةٌ مِنْ أَخْلَاقِ قَوْمِ لُوطٍ الْجُلَاهِقُ وَ هُوَ الْبُنْدُقُ وَ الْخَذْفُ وَ مَضْغُ الْعِلْکِ وَ الصَّفِیرُ وَ إِرْخَاءُ الْإِزَارِ خُیلَاءَ وَ حَلُّ الْأَزْرَارِ؛
شنیدم که امام علی(علیه‌السلام) می‌فرمود شش چیز از خصوصیات قوم لوط است؛
مهره بازی (تیله بازی)، تلنگر زدن،
جویدن سقز (جویدن آدامس|آدامس) (گفتنی است که جویدن سقز(آدامس) به تنهایی ایرادی نداشته و روایاتی وجود دارد که پیشوایان دینی نیز برای استحکام لثه به این کار مبادرت می‌کردند.)، سوت زدن، دامن بر زمین کشیدن، و باز گذاشتن دگمه‌های قبا و پیراهن.»
راوی می‌گوید: «... عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه‌السلام) قَالَ:قُلْتُ لَهُ کَیفَ کَانَ یعْلَمُ قَوْمُ لُوطٍ أَنَّهُ قَدْ جَاءَ لُوطاً رِجَالٌ قَالَ کَانَتِ امْرَأَتُهُ تَخْرُجُ فَتُصَفِّرُ فَإِذَا سَمِعُوا التَّصْفِیرَ جَاءُوا فَلِذَلِکَ کُرِهَ التَّصْفِیرُ؛
به
امام صادق (علیه‌السلام) عرض کردم، قوم لوط از کجا با خبر شدند که گروهی از مردم نزد لوط آمدند؟ امام (علیه‌السلام) فرمود توسط
همسر لوط که از منزل بیرون آمد و سوتی زد، وقتی صدای سوت را شنیدند وارد شدند؛ از این رو سوت زدن
مکروه شده است.»
در
روایتی مرسل از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است:«أَنَّهُ قَالَ اللَّعْبُ بِالْکِعَابِ وَ الصَّفِیرُ بِالْحَمَامِ وَ أَکْلُ الرِّبَا سَوَاءٌ؛
بازی کردن با
کعب (
طاس)، سوت زدن برای کبوتر (کبوتر بازی) و
رباخواری یکسان است.»
اما در روایتی دیگر آمده است: «عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ أَبِی مَحْمُودٍ الْخُرَاسَانِی عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عِیسَی قَالَ رَأَیتُ أَبَا الْحَسَنِ الْمَاضِی (علیه‌السلام) فِی حَوْضٍ مِنْ حِیاضِ مَا بَینَ مَکَّةَ وَ الْمَدِینَةِ عَلَیهِ إِزَارٌ وَ هُوَ فِی الْمَاءِ فَجَعَلَ یأْخُذُ الْمَاءَ فِی فِیهِ ثُمَّ یمُجُّهُ وَ هُوَ یصَفِّرُ فَقُلْتُ هَذَا خَیرُ مَنْ خَلَقَ اللَّهُ فِی زَمَانِهِ وَ یفْعَلُ هَذَا...؛
راوی می‌گوید
امام موسی بن جعفر(علیهماالسلام) را در یکی از آبگیرهای بین
مکه و
مدینه دیدم که داخل آب است، آب را داخل دهان می‌کند بعد آن را بیرون می‌ریزد، در حالی که صدای سوت از دهانش شنیده می شود. با خود گفتم این بهترین خلق خدا در روی زمین است، ببین چکار می‌کند!....»
با توجه به
آیه قرآن و روایات مزبور و جمع میان آنها، اگرچه سوت کشیدن به خودی خود کار خوب و پسندیده‌ای نیست، اما با توجه به شرایط،
عرف، شغل و... اگر سوت زدن برای امر عقلایی باشد، اشکالی ندارد؛ مانند سوتی که داوران در
ورزش استفاده می‌کنند، یا کسی در بیابان و کویر بخواهد کسی را در دور دست صدا کند، و یا
چوپان بخواهد گله خود را هدایت کند، و همین‌طور کشاورزی که در مزرعه خود نگهبانی می‌دهد، با سوت زدن حضور خود را در مقابل هجوم حیوانات به محصولات کشاورزی اعلام می‌کند، و کسانی که بیشتر ارتباطات و کارهای خود را از این طریق انجام می‌دهند. و نیز اگر هنگام مضمضۀ آب، صدای سوت از دهان انسان خارج شود و....
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «سوت زدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۳.
