• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ریشه محبت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کليدواژه: خداوند، عشق، محبت، کمال نیازمندی.

پرسش: آیا محبت ریشه در نیازمندی دارد؟

پاسخ: در این بحث واژه‌های «نیازمندی» و «محبت» دارای دو مفهوم مستقل و جدا هستند؛ هر چند ممکن است در برخی موارد با هم تلازم داشته باشند.
حکما و اهل معرفت منشا و سرچشمه محبت و عشق را در درک کمال محبوب و معشوق می دانند اما منشا و سرچشمه نیازمندی را در نقص و نداری جستجو می‌کنند.


در قرآن کریم، هم به «نیازمندی» انسانها اشاره شده «یا ایها الناس انتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید»
[۱] فاطر/سوره۳۵، آیه۱۵.    

و هم رابطه «محبت» را میان خدا و بندگانش اعلام کرده است. «و الذین آمنوا اشد حبا لله»
[۲] بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
؛ «یحبهم و یحبونه».
[۳] مائده/سوره۵، آیه۵۴.    


در این بحث واژه‌های «نیازمندی» و «محبت» دارای دو مفهوم مستقل و جدا هستند؛ هر چند ممکن است در برخی موارد با هم تلازم داشته باشند.
توضیح این که؛ حکیمان و اهل معرفت بر این باورند که منشا و سرچشمه محبت و عشق، درک کمال محبوب و معشوق است.
[۴] طوسی، خواجه نصیر الدین، شرح الاشارات و التنبیهات، ج۳، ص۳۶۰، قم، نشر البلاغة، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.    
اما منشا و سرچشمه نیازمندی نقص و نداری است، از این رو؛ خداوند با این که هیچ نیازی ندارد، اما از آن جهت که کمال و جمال مطلق است، محب و عاشق خود است. «و الحق الاول اشد مبتهجا بذاته لانه اشد الاشیاء کمالا و اشدها ادراکا لکماله، فهو عاشق لذاته»
[۵] سهروردی، شهاب الدین، مجموعه مصنفات، ج۴، ص۸۴، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
چنان که انسان نیز از آن جهت که موجودی «کمال جو» و «جمال خواه» است (البته جمال نیز شعبه‌ای از کمال است.)، هر جا کمالی را مشاهده کند محب و عاشق او می‌شود.

۲.۱ - تنها عشق ذاتی و حقیقی

البته انسان اگر خوب دقت کند، درمی‌یابد تنها ذاتی که کمال و جمال مطلق و منشا و سرچشمه همه خوبی‌ها و زیبایی‌ها است، خداوند است. بنابراین، تنها خداوند قابلیت عشق ذاتی و حقیقی انسان را دارد؛ بویژه این که یکی از شعبه‌های کمال خداوند این است که؛ رفع نقص و نیاز از انسان و دیگر موجودات ممکن و نیازمند می‌کند. به علاوه؛ خداوند متعال نیز نسبت به انسان عشق می‌ورزد. این عشق، عشقی دو طرفه است.
[۶] مائده/سوره۵، آیه۵۴.    
[۷] آل عمران/سوره۳، آیه۳۱.    
[۸] غزالی طوسی، ابو حامد محمد، احیاء علوم الدین، ج۴، ص۳۰۲ – ۳۰۳، بیروت، دار المعرفة.
[۹] شیخ الرئیس ابن سینا، رسائل ابن سینا، رساله عشق، ص۳۷۵- ۳۷۸، قم، انتشارات بیدار، ۱۴۰۰ق.


۱. ↑ فاطر/سوره۳۵، آیه۱۵.    
۲. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
۳. ↑ مائده/سوره۵، آیه۵۴.    
۴. ↑ طوسی، خواجه نصیر الدین، شرح الاشارات و التنبیهات، ج۳، ص۳۶۰، قم، نشر البلاغة، چاپ اول، ۱۳۷۵ش.    
۵. ↑ سهروردی، شهاب الدین، مجموعه مصنفات، ج۴، ص۸۴، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش.
۶. ↑ مائده/سوره۵، آیه۵۴.    
۷. ↑ آل عمران/سوره۳، آیه۳۱.    
۸. ↑ غزالی طوسی، ابو حامد محمد، احیاء علوم الدین، ج۴، ص۳۰۲ – ۳۰۳، بیروت، دار المعرفة.
۹. ↑ شیخ الرئیس ابن سینا، رسائل ابن سینا، رساله عشق، ص۳۷۵- ۳۷۸، قم، انتشارات بیدار، ۱۴۰۰ق.


پایگاه اسلام کوئست برگرفته از مقاله «ریشه محبت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۰/۱۶.    



جعبه ابزار