روش مواجهه با بیماری‌ها در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بیماری،
کرونا،
قرآن کریم.
پرسش: در ایام شیوع ویروس کرونا لازم است بدانیم روش مواجهه با بیماری‌ها در قرآن کریم چگونه است با ذکر آیات توضیح دهید؟
پاسخ اجمالی: روش مواجهه
خداوند متعال با بیماری‌ها در قرآن کریم بدین‌گونه است که اولاً: اقسام بیماریهای جسمی، روحی و روانی را ذکر می‌کند. ثانیاً: به پرهیز از بعضی امور توصیه کرده و درمان‌هایی را معرفی می‌کند. ثالثاً: احکام بعضی از بیماری‌ها را ذکر کرده و رابعاً: به اهداف این نوع مشکلات و بیماری‌ها اشاره می‌کند.
بررسی روش‌ها در هر علمی، کمک شایانی در استفاده از آن
علم می‌کند. قرآن کریم هم از این قاعده مستثنی نیست. در بررسی بیماری‌ها یکی از مباحث، چگونگی مواجهه با بیماری است. کشف مواجهه قرآن کریم (به عنوان بهترین مستند) با بیماری‌ها، می‌تواند بهترین الگو را در اختیار جامعه انسانی بخصوص جامعه پزشکی بگذارد.
با توجه به آیات قرآن، می‌توان روش برخورد و مواجه شدن با بیماری‌ها را در چهار مرحله خلاصه کرد:
خداوند متعال به صورت کلی به سه گونه بیماری اشاره می‌کند:
۱.بیماریهای جسمی
۲.بیماریهای روحی (قلبی)
۳.بیماریهای روانی.
بیماری‌هایی هستند که مربوط به جسم و بدن انسان‌اند. هرچند قرآن کریم کتاب بهداشت و پزشکی نیست و کتاب تربیت معنوی است اما گاهی به بعضی مطالب پزشکی و بهداشتی نیز اشاره دارد تا راه
خداشناسی را هموار کند. همچنین اعجاز علمی قرآن را به اثبات برساند و علت مهم‌تر این‌که به خاطر پیوستگی نیازهای جسمی و روحی و تاثیر آن‌ها بر هم قرآن لازم می داند به بهداشت جسمی نیز توجه ویژه کند، زیرا در کمال روحی او تاثیر دارد. بیماری جسمی در قرآن کریم با کلماتی چون «مَرضی»
، «سَقیم»
، «اُولی الضَّرَر»
و «ضرّ»
معرفی شده است.
مراد از بیماریهای روحی(قلبی)، بیماریهای است که مربوط روح انسانی انسان است. عقاید و باورهای انسان مربوط به این روح است و همین روح و متعلقات آن است که منجر به تفکیک انسان از سایر حیوانات شده است. این نوع بیماری‌ها معمولاً با واژه عام: «فِی قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ»
؛ «لِما فِی الصُّدُور»
و خاص (نام گناهانی چون
دروغ،
غیبت،
تهمت،
تمسخر و...) بیان شده است
مفهوم «
روان» بیش‌تر در مورد ابعادی از سلامت فرا مادی انسان مطرح می‌شود که مرتبط با جسم و بدن او باشد برخلاف «
روح» که بیش‌تر در مورد آن بعدی از وجود انسان به‌کار می‌رود که کاملاً از ماده مجرد شده است. پس هنگامی که از «روح» سخن می‌گوییم منظور ما بُعد فرا مادی بدون ارتباط با بدن است و وقتی که از «روان» صحبت می‌کنیم منظور ما بُعد فرا مادی در ارتباط با بدن است
قرآن کریم با الفاظ مختلفی از بیماریهای روانی یادکرده است مانند
یاس، عدم اطمینان قلب،
وسواس،
سوءظن و....
که در مباحث درمان با قرآن به قرآن پرداخته شده است.
در قرآن کریم به احکام بعضی بیماری‌ها اشاره شده است مانند حکم
روزه بیمار؛ حکم وضو و غسل بیمار
؛
نماز بیمار در جنگ؛ قرائت قرآن برای بیمار
؛ حکم
جهاد بیمار؛
خوردن غذا برای بیمار از خانه اقرباء
یکی از اهداف شایع خداوند متعال برای ایجاد بیماری‌ها، آزمایش کردن بندگان است مانند: «وَلَنَبْلُوَنَّکمْ بِشَیءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الامْوَالِ وَالانْفُسِ وَالثَّمَرَاتِ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ
؛ و به طورقطع شما را به چیزی
[از قبیل
] ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جان‌ها و محصولات می‌آزماییم و مژده باد شکیبایان را...» و آیات: انبیاء:۳۵؛
زمر:۸؛
روم:۳۳؛
مؤمنون:۷۵؛
یونس:۱۲
اگر کسی در این امتحان سربلند بیرون آمد، طبیعتاً مقامش هم در نزد خداوند بالا خواهد رفت مانند مقام
حضرت ایوب یا
حضرت یونس (علیهماالسلام).
هدف دیگر خداوند متعال بیداری از غفلت است مانند: «وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا اِلَی اُمَمٍ مِنْ قَبْلِک فَاَخَذْنَاهُمْ بِالْبَاْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یتَضَرَّعُونَ؛
و ما آن‌ها را به حوادث غم‌انگیز و رنج‌ها گرفتار ساختیم، شاید به درگاه خدا روی آورند.» البته یکی دیگر از اهدافی که در قرآن به صراحت از آن یاد نشده
کفاره گناهان است.»
با توجه به نکات چهارگانه‌ای که برای مواجهه با بیماری در قرآن کریم بیان شد به این نتیجه گران‌سنگ می‌رسیم که قرآن، نگاه انسان را محدود به بیماریهای جسمی نکرده بلکه از گذرگاه بیماریهای جسمی، او را به امراض روحی و قلبی نیز توجه داده است. در مرحله بعد متناسب با بیماری، توصیه‌های مادی و معنوی را برای پیش‌گیری و درمان، بیان کرده است. همچنین تکالیف الهی را بر او سبک‌تر کرده است. درنهایت این‌که بیماری جسمی می‌تواند آثار تربیتی و معنوی برای بیمار به همراه داشته باشد؛ که اگر به نگاه امتحان الهی به آن نگریسته شود، می‌تواند زمینه‌ساز بیداری از غفلت و کفاره گناهان او شود و برای او خیر داشته باشد؛ همچنین این نگرش، در تسکین و آرامش روحی بیمار و اطرافیان او می‌تواند بسیار مؤثر باشد.
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی، برگرفته از مقاله «روش مواجهه با بیماری‌ها در قرآن» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱/۳۱.
