روابط خانوادگی امام علی و فاطمه زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: علی (علیه‌السّلام)،
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)،
روابط خانوادگی،
ازدواج.
پرسش: آیا علی (علیه‌السّلام) و حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) در روابط خانوادگی با یکدیگر اختلاف داشتند؟ برخی احادیث در این زمینه را چگونه توجیه می‌کنید؟
پاسخ اجمالی: علی (علیه‌السّلام) و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) با شناختی که از هم داشتند زندگی ساده خود را با صفا و صمیمیت و همدلی و تفاهم آغاز کردند که پایه و اساس هر زندگی موفق می‌باشد.
عشق و علاقه قلبی علی (علیه‌السّلام) نسبت به فاطمه و محبت و عشق فاطمه (علیهاالسّلام) نسبت به علی چنان صفایی به خانواده بخشیده بود که علی (علیه‌السّلام) وجود فاطمه را تسکین قلب خود می‌دانست. همکاری و کمک علی (علیه‌السّلام) در خانه از یک طرف و
ایثار و فداکاری فاطمه (سلام‌الله‌علیها) از طرفی دیگر، به این زندگی صفای دیگر می‌داد. ازدواجی که زیر سندش را خدا و پیامبرش امضاء کنند و بر مبنای
تقوا و پرهیزکاری استوار باشد و خداوند اهلش را از هر نوع زشتی و پلیدی دور ساخته باشد، ناسازگاری و اختلاف در آن راه ندارد. هر چند که دشمنان دسیسه و توطئه می‌کنند، اما به اندازه ذرّه‌ای از جلوه‌های معنوی آن نمیتوانند بکاهند.
علی (علیه‌السّلام) و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) با شناختی که از هم داشتند زندگی ساده خود را با صفا و صمیمیت و همدلی و تفاهم و نظم و ایثار و از خود گذشتگی، که پایه و اساس هر زندگی موفق می‌باشد را آغاز کردند.
اسبابی چون لباس، زینت، خانه و تجمل و زر و زیور، که در زندگی‌های مادی موجب اختلافات بزرگی می‌شود، در نظر علی و فاطمه ارزشی ندارد؛ از طرف دیگر عشق و علاقه قلبی علی (علیه‌السّلام) نسبت به فاطمه و محبت و عشق فاطمه (علیهاالسّلام) نسبت به علی چنان صفایی به
خانواده بخشیده بود که علی (علیه‌السّلام) وجود فاطمه را تسکین قلب خود می‌داند و می‌فرماید: فاطمه آن‌چنان کار خانه را به نحو مطلوب انجام می‌داد و با من برخورد مناسب می‌کرد که هرگاه با او مواجهه می‌شدم، تمام غم‌ها و غصه‌هایم بر طرف می‌شد و قلبم تسکین می‌یافت».
همکاری و کمک علی (علیه‌السّلام) در خانه از یک طرف و ایثار و فداکاری فاطمه (سلام‌الله‌علیها) از طرفی دیگر، به این زندگی صفای دیگر می‌داد.
پیوند و ازدواجی که زیر سندش را خدا و پیامبرش امضاء کنند و بر مبنای تقوا و پرهیزکاری استوار باشد و اعضای آن را سیده زنان عالم و امیرمومنان، تشکیل دهند که خداوند اهلش را از هر نوع زشتی و پلیدی دور ساخته باشد، ناسازگاری و اختلاف در آن راه ندارد و از صفا و تفاهم و همدلی موج می‌زند علی (علیه‌السّلام) با کلام روشن خود وجود اختلاف در خانواده خود را رد می‌کند و می‌فرماید: هیچ‌گاه فاطمه از من نرنجید و او نیز هیچ‌گاه مرا نرنجانید، او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده نساخت، در هیچ امری قدمی بر خلاف میل باطنی من بر نداشت و هرگاه به رخسارش نگاه می‌کردم، تمام غصه‌هایم برطرف می‌شد و دردهایم را فراموش می‌کردم».
اما به خاطر شدت
بغض و عنادی که دشمنان حضرت علی داشتند؛ بعضی از روایات، جعلی را برای خدشه‌دار کردن عظمت آن دو بزرگوار با هنرمندی خاصی وارد کتاب‌ها کردند و بعضی دیگر افسانه‌های ساختگی نویسندگان مسیحی می‌باشد. از جمله روایتی است که «
مخرمه» نقل کرده که علی (علیه‌السّلام) در حال حیات فاطمه می‌خواست با
دختر ابوجهل ازدواج کند این کار باعث خشم فاطمه و
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شد به طوری که پیامبر فرمود: علی باید دخترم را
طلاق بدهد.
حتی بعضی خواستند که با قرار دادن این روایت در کنار روایت هر کس فاطمه (سلام‌الله‌علیها) را خشمگین کند مرا خشمگین ساخته است بگویند که علی (علیه‌السّلام) با این کارش حضرت فاطمه را خشمگین ساخته است. پس پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هم طبق این حدیث از علی (علیه‌السّلام) خشمگین بود. این روایت از چند نظر مخدوش و کاملاً مجعول و مخدوش می‌باشد:
۱ـ چون این روایت کاملاً ناهماهنگ و ناسازگار با روح اسلام و محتوای شریعت و نامناسب با روحیات و اندیشه‌های این سه بزرگوار می‌باشد.
۲- این روایت هم تهمت به پیامبر و هم برخلاف قرآن کریم است؛ چون شریعت اسلام تعدد زوجات را قبول دارد پس چگونه فاطمه با حکم خدا در قرآن مخالف است؟ علاوه بر این مضمون روایت برخوردار از طعن به مقام علی (علیه‌السّلام) است که او اولاً با دختر فردی مثل ابوجهل ازدواج کند و فاطمه (سلام‌الله‌علیها) را خشمگین نماید و جسارت به فاطمه (سلام‌الله‌علیها) است که او در مقابل شریعت پدرش بایستد.
۳- غیر از این شخص، احدی دیگر این روایت را نقل نکرده است (خبر واحد).
۴- طبق نظر محدثین شیعه و سنی این شخص در زمان رحلت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هشت سال بیشتر نداشت. پس چگونه می‌گوید از پیامبر شنیدم.
۵- اگر بوده، چرا پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) این قضیه را بصورت سری و مخفی با علی (علیه‌السّلام) حل نمی‌کند و آن را به مسجد و منبر می‌کشاند.
۶- چرا دشمنان علی (علیه‌السّلام) این فرصت را غنیمت نشمرده و این نسبت ناروا را در ردیف دروغ پردازی‌ها، عیب‌ها و ستم‌هایشان نسبت به آن حضرت قرار ندادند؟ حال آنکه هیچ یک از دشمنان غیر از کرابیسی آن را نقل ننموده است.
امثال این روایات را کسانی چون «
ابوهریره» در زمانی که نماز را بدون لعن علی (علیه‌السّلام) باطل می‌دانستند و هر کس بر علیه او حدیثی جعل می‌کرد جایزه می‌گرفت، جعل شده است؛ البته بعضی افسانه‌های دروغین دیگری را افرادی چون
امیل دورمنگام، خاورشناس مسیحی، در کتابی بنام «
زندگی محمد» به خاطر دشمنی با پیامبراسلام مطرح کرده که قابل اطمینان نیست.
درخشندگی و تابناکی زندگی سعادت‌مندانه مردی چون علی و بانویی چون فاطمه، به اندازه‌ای است که هر چه دشمنان دسیسه و توطئه کنند حتی به اندازه ذرّه‌ای از جلوه‌های معنوی آن بکاهند، آن دو عزیز در اوج صمیمیت، تفاهم و همدلی زندگی کردند، لذا حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بارها و بارها گویای عظمت مقام و ارزش والای همسرش علی (علیه‌السّلام) است و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌گوید اگر علی نبود تا
روز قیامت همتایی در روی زمین برای فاطمه پیدا نمی‌شد، و علی (علیه‌السّلام) در کنار پیکر پاک همسرش با دلی سوخته می‌گوید: فاطمه جان بعد از تو خیری در حیات نیست... اگر بیم از چیره‌گی ستمکاران نبود برای همیشه در کنار قبرت منزل می‌کردم و اشک می‌ریختم.
۱. ابراهیم امینی، بانوی نمونه اسلام.
۲. عبدالصمد ترکی، در خانه فاطمه.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله "روابط خانوادگی امام علی (علیه‌السلام) و حضرت زهرا (سلام‌الله علیها)"، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۸/۲۰.
