• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حرّ بن یزید ریاحی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: حر بن یزید ریاحی، امام حسین (علیه‌السلام)، کربلا، پدر، مادر، نام، شهید.

پرسش: حر بن یزید ریاحی که بود؟ نام مادر او چه بود؟

پاسخ: یکی از کسانی که در کربلا و در رکاب امام حسین (علیه‌السلام) به شهادت رسید، «حر بن یزید» است. نسب او را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قعنب بن عتاب بن هرمی بن ریاح بن یربوع بن حنظلة بن مالک بن زید مناة بن تمیم». با توجه به نام قبیله و تیره‌اش، او را به اوصاف «تمیمی»، «یربوعی»، «نهشلی»، «حنظلی»، و «ریاحی» خوانده‌اند. او از بزرگان اهل کوفه بود.


یکی از کسانی که در کربلا و در رکاب امام حسین (علیه‌السلام) به شهادت رسید، «حر بن یزید» است.

۱.۱ - نسب

نسب او را چنین ذکر کرده‌اند: «حر بن یزید بن ناجیة بن قعنب ( شیخ طوسی در رجال خود به جای «قعنب»، عبارت «سعید» را آورده است.)
[۱] شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب (رجال طوسی)، ص۱۰۰، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۲۷ق.    
بن عتاب بن هرمی بن ریاح بن یربوع بن حنظلة بن مالک بن زید مناة بن تمیم».
[۲] امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۴، ص۶۱۱، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.    

با توجه به نام قبیله و تیره‌اش، او را به اوصاف «تمیمی»، «یربوعی»،
[۳] ابن اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۶۰، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
«نهشلی»،
[۴] ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۸، ص۱۷۰، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق.    
«حنظلی»،
[۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۲۵، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
و «ریاحی» («حر بن یزید الریاحی قتل مع الحسین بن علی (علیه‌السلام)»)
[۶] دارقطنی، علی بن عمر، المؤتلف و المختلف، ج۱، ص۵۰۵، بیروت، دار الغرب الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
خوانده‌اند.

۱.۲ - سمت فرمان‌دهی

او از بزرگان اهل کوفه بود. ابن زیاد او را از قادسیه با هزار سواره به سمت امام حسین (علیه‌السلام) فرستاد تا مانع ورود او به شهر کوفه شود. عمر سعد نیز در روز عاشورا او را فرمانده قبایل «تمیم» و «همدان» قرار داد.
[۷] امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۴، ص۶۱۱، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.    


۱.۳ - نام مادر

گرچه نام پدر و اجداد او در کتب مرتبط نقل شده است، اما در منابع مرتبط، هیچ اشاره‌ای به نام مادر آن بزرگوار نشده، اما امام حسین (علیه‌السلام) در دو مورد ـ بدون آن‌که نامی از او ببرد ـ از مادر حر بن یزید یاد کرده است:

۱.۳.۱ - مورد اول

مورد اول، زمانی است که پس از ملاقات سپاه حر با امام حسین (علیه‌السلام)، حضرت دستور حرکت داد و سپاه حر مانع حرکت امام شد. آن حضرت به او فرمود: «مادرت به عزایت بنشیند» و حر در جواب گفت: «اگر کسی غیر از تو این حرف را به من می‌زد، همین حرف را به او می‌زدم؛ هر کس که باشد؛ اما به خدا قسم که درباره مادر تو جز بهترین سخن‌ها، چیز دیگری نمی‌توان گفت».
[۸] ابومخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، ص۱۷۱، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۱۷ق.    


۱.۳.۲ - مورد دوم

دومین مورد، زمانی بود که جناب حر از لشکر عمر سعد جدا شده و خود را به امام حسین (علیه‌السلام) رساند و عرض کرد: آیا می‌توانم توبه کنم؟. امام پس از پاسخ مثبت به او نامش را پرسید. او گفت: من حر بن یزید هستم. امام فرمود: «تو حقیقتاً حر هستی؛ همان‌گونه که مادرت تو را نام‌گذاری کرده است».
[۹] طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، ج۵، ص۴۲۸، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.    

اما در نقل دیگری آمده، وقتی که حر به شهادت رسید و او را نزد امام حسین (علیه‌السلام) آوردند، چنین خطابی به او کرد.
[۱۰] ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۰۲، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۱۱ق.    

نقل دوم با واقعیت‌های عاشورا نزدیک‌تر است؛ زیرا بعید است امام حسین (علیه‌السلام) که بیش از ده روز در مقابل سپاه حر بود، تا روز عاشورا خبر از نام او نداشته باشد.

۱. ↑ شیخ طوسی، محمد بن حسن، الابواب (رجال طوسی)، ص۱۰۰، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۲۷ق.    
۲. ↑ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۴، ص۶۱۱، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.    
۳. ↑ ابن اثیر، علی بن ابی کرم، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۶۰، بیروت، دارالکتاب العربی، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
۴. ↑ ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۸، ص۱۷۰، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق.    
۵. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۳، ص۲۲۵، بیروت، دار الفکر، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.    
۶. ↑ دارقطنی، علی بن عمر، المؤتلف و المختلف، ج۱، ص۵۰۵، بیروت، دار الغرب الاسلامی، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
۷. ↑ امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعة، ج۴، ص۶۱۱، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق.    
۸. ↑ ابومخنف کوفی، لوط بن یحیی، وقعة الطف، ص۱۷۱، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ سوم، ۱۴۱۷ق.    
۹. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک (تاریخ طبری)، ج۵، ص۴۲۸، بیروت، دار التراث، چاپ دوم، ۱۳۸۷ق.    
۱۰. ↑ ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، ج۵، ص۱۰۲، بیروت، دار الاضواء، ۱۴۱۱ق.    


پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «حر بن یزید ریاحی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۲/۱۵.    



جعبه ابزار