حدیث صحیح و غیر صحیح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلید واژه: تشخیص،
روایات صحیح ،
روایتپرسش: راه تشخیص روایات صحیح از غیر صحیح چیست؟
پاسخ:
پیامبر(ص) فرمود: «بر هر حقی ، حقیقتی است و بر هر راه درستی، نور و چراغی هست . پس آن چه از
روایات مطابق قرآن باشد، آن را مورد عمل قرار بدهید و آن چه را مخالف قرآن باشد، رها کنید».
امام صادق (ع) فرمود:«احادیثی که موفق
قرآن نباشد، باطل است ».
پیامبر (ص) در سرزمین منی برای مردم
خطبه خواند و فرمود: «ای مردم ! آن چه از من به شما رسید و از من نقل کردند، اگر موافق قرآن باشد، آن را گفته ام و قبول دارم و آن چه که مخالف قرآن باشد، آن را نگفته ام ».
اگر روایتی مخالف با روایات مشهور باشد یا مخالف با ضرورت مشهوری باشد،
آن روایت را قبول نمی کنیم و به آن روایت شاذ و نادر می گوییم .
روایاتی که در کتاب های روایی نقل شده، چون دارای چند واسطه است، باید درباره هر یک از واسطه ها و راوی ها تحقیق بشود که آیا این شخص که
روایت را از امام (ع) شنیده و به دیگری ، گفته و دیگری هم به سومی و او هم به چهارمی انتقال داده، همه، انسان های درستکار و موثّقی بوده اند یا نه ؟ این کار از عهدهء هر کس بر نمی آید، بلکه فقهای عظام و کسانی که حدیث های صحیح را تشخیص می دهند،
باید
سند روایت را مورد تحقیق قرار دهند. این تحقیق و جست و جو را «بحث سندی » می گویند.
بعد از تشخیص صحّت سند، نوبت به دلالت و فهم مضمون آن حدیث می رسد. در فهم دلالت حدیث، باید انسان تشخیص بدهد این کلام را که
امام(ع) به فلان شخص گفته،
تقیه یا مسئله دیگری درکار نبوده یا فهم آن شخص، چقدر بوده است. گاهی شخصی که از
امام سؤال می کند، کم سواد یا بی‌سواد و عامی است ، ولی یک وقت فرد عالم و دانشمندی است.
بنابراین ، فهم تشخیص روایات صحیح از غیر صحیح کار بسیار مشکلی است و هر کس نمی تواند در این کارها وارد شود؛ از این رو نمی توانیم حدیثی را به راحتی ردّ و یا قبول کنیم . روایاتی که باعقل جور در نمی آید، باید دید با عقل چه کسی جور در نمی آید.
گفته‌اید: بعضی از روایات با علم سازش ندارد. اگر روایتی داشتیم که با علم قطعی و یقینی جور درنیامد، باید آن روایت را با کسانی که از فنّ حدیث شناسی آگاهی دارند، در میان گذاشت . اگر ایشان گفتند که این
حدیث صحیح نیست، آن وقت می پذیریم، وگرنه نمی توانیم به سادگی روایتی را
دروغ بپنداریم.
سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
