ثوبان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ثوبان.
پرسش: ثوبان چه شخصیتی دارد؟
اهل بیت علیهم‌السلام چه نظری درباره او و
روایات او دارند؟ معنای مولا در عبارت «ثوبان مولا رسول الله» چیست؟
پاسخ: «ثوبان» که از او به‌عنوان «مولا رسول الله» یاد شده است، از جمله غلامانی بود که توسط
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله آزاد شد، و پس از آزادی از یاران پیامبر و دوست دار اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ شد. درباره شدت
محبت و علاقه وی به پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و خاندانش روایتی در برخی از کتاب‌های حدیثی بیان شده است.
نام چند نفر از اصحاب رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ
ثوبان بوده است، اما اسم ثوبان با وصف «مولا
رسول الله» تنها به یک شخص گفته شده است.
بنابراین ثوبان یکی از اصحاب رسول خداست و با اطلاعات اندکی که درباره او وجود دارد، حداقل می‌توان به‌شدت
علاقه او به پیامبر
اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و خاندان او، پی برد.
در رجال شیخ طوسی آمده است، ثوبان که کنیه‌اش «اباعبدالله» است، از اصحاب پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است؛
و بنابر نقل عسقلانی در «الاصابة» ثوبان از اصحاب مشهور پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ است که نخست پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ وی را خرید و سپس آزاد کرده است، ولی ثوبان با میل و
اختیار خود و تا آخر
حیات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله، به ایشان خدمت کرده است.
گفتنی است که در کتاب‌های معتبر روایی ما؛ مانند
کتب اربعه، روایتی از او نقل نشده است؛ اما در دیگر کتاب‌های حدیثی تعدادی روایات از او نقل شده است. از جمله روایاتی که از او رسیده است و در آن می‌توان به علاقه او به رسول خدا و اهل بیتش ـ علیهم‌السلام ـ دست یافت، روایتی است که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از علاقه ثوبان به خود و اهل بیتشان می‌پرسند که ثوبان می‌گوید: به خدا قسم اگر با شمشیرها قطعه‌قطعه شوم، یا بدنم با قیچی بریده شود، یا در
آتش سوزانده شوم و ... برای من آسان‌تر از آن است که نسبت به شما و
اهل بیت و اصحابتان کوچک‌ترین ناخالصی در
دل داشته باشم.
طبرسی در
تفسیر مجمع البیان در ذیل
آیه «
وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً»،
می‌گوید: گفته شده است این
آیه در شأن ثوبان
خادم پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نازل شده است؛ زیرا روزی به خدمت پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ رسید، در‌حالی‌که پریشان و مریض بود. پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ به او فرمودند چه شده است؟ گفت: بیمار نیستم، ولی در این فکرم که فردای
قیام ت، اگر وارد
جهنم شوم، هرگز شما را نمی‌بینم و اگر وارد
بهشت شوم، مقام و منزلتی بسیار پایین‌تر از شما خواهم داشت که نمی‌توانم به حضورتان برسم، همین موضوع است که مرا اندوهناک کرده است. در این هنگام بود که این آیه نازل شد و پیامبر به او فرمود: به خدا قسم!
ایمان هیچ مسلمانی کامل نمی‌شود تا این‌که مرا از خودش و پدر و مادرش و همسر و فرزندانش و از همه مردم بیشتر دوست داشته باشد.
بنابراین با توجه به مطالب بیان شده، می‌توان وی را از محبان رسول خدا و خاندان پاکش دانست.
اما همان‌طور که از قرائن مشخص شد، معنای کلمه «مولا» در صفتی که برای ثوبان آمده است (ثوبان مولا رسول‌الله)، می‌تواند به معنای آزاد‌شده رسول خدا، یا به‌معنای عبد رسول خدا باشد؛ ولی با توجه به این‌که ثوبان در همان ابتدا، توسط پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آزاد شده بود، معنای اول با
شخصیت وی سازگارتر است.
در پایان خاطرنشان می‌کنیم که از
ثوبان روایات چندانی در منابع شیعی وجود ندارد؛ لذا نظری از اهل بیت ـ علیهم‌السلام ـ درباره
روایات او یافت نشد.
پایگاه اسلام کوئست.
