تغییر مکان دفن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: محل دفن، زندگی برزخی، جسم برزخی، قبر، شب اول قبر، عالم برزخ.
پرسش: اگر محل دفن کسی پس از چند سال تغییر کند، باز هم شب اول قبر دارد و در عالم برزخ مکان او تغییر می‌کند؟
پاسخ: زندگی برزخی در مکانی مادی نیست و اصولاً
جسم برزخی انسان، مادی نیست و زندگی برزخی ارتباطی به محل دفن ندارد؛ پس با انتقال
میت به جای دیگر و
دفن او در مکانی غیر از جایی که قبلاً دفن شده بود، جایگاه او در
عالم برزخ عوض نمی‌شود؛ اما وضعیت میت در
برزخ با عوامل دیگری (همچون احیای
سنت حسنه یا [[|خیرات کردن]] برای میت با تربیت فرزند صالح) تغییر می‌کند.
طبق آنچه از
قرآن و
روایات معصومین (علیهم‌السلام) استفاده می‌شود،
انسان در فاصله میان
مرگ و رستاخیر عمومی، یک زندگانی محدود و موقتی دارد که برزخ و واسطه میان حیات و زندگی آخرت است.
انسان بعد از مرگ از جهت اعتقاداتی که داشته و
اعمال نیک و بدی که در
دنیا انجام داده، مورد بازپرسی خصوصی قرار می‌گیرد و پس از
محاسبه اجمالی، طبق نتیجه‌ای که گرفته شد، به یک زندگی شیرین و گوارا یا تلخ و ناگوار محکوم شده، با همان زندگی در
انتظار روز رستاخیر عمومی به سر می‌برد.
زندگی برزخی اولین
زندگی پس از مرگ و انتقال به عالم دیگر است و بین مسلمان‌ها اتفاقی است که از میت در
قبر سؤالاتی می‌شود و با این محاکمه محدود و اجمالی، جایگاه او در
عالم برزخ مشخص می‌شود. اگر از عهده سؤال‌ها بر بیاید و بتواند پاسخ صحیح بدهد، از نعمت‌های
خداوند برخوردار و در عالم برزخ متنعّم می‌شود و اگر در پاسخ دادن عاجز بماند، گرفتار عذاب برزخی می‌شود و تا یوم موعود که همان رستاخیر عمومی است، در انتظار می‌ماند.
زندگی برزخی در مکانی مادی نیست و اصولاً
جسم برزخی انسان مادی نیست و زندگی برزخی ارتباطی به
محل دفن ندارد؛ پس با انتقال میت به جای دیگر و دفن او در مکانی غیر از جایی که قبلاً دفن شده بود، جایگاه او را در عالم برزخ عوض نمی‌کند و سؤال شب اول قبر برای او تکرار نمی‌شود؛ زیرا که تکلیف او روشن، و مکان او تعیین شده است و
روح او در بدنی که شبیه بدن دنیوی است، اما بدنی که لطیف است و مناسب آن نشئه از حیات است، زندگی می‌کند. اگر از نیکان باشد، در جوار پاکان و مقربان درگاه الهی از نعمت‌های خداوند برخوردار می‌شود و اگر از بدان باشد، در مصاحبت
شیاطین و پیشوایان گمراه عالم برزخ را سپری می‌نماید.
ناگفته نماند در عالم برزخ فردی که از
دنیا رفته، دیگر نمی‌تواند اعمالی انجام دهد؛ ولی اگر دیگران در رابطه با میت احسانی و هر گونه
عمل نیکی به قصد او انجام بدهند، به او می‌رسد یا اگر در
حیات خود سنت و هرگونه برنامه بدی پدید آورد و پس از مرگش به آن
سنت عمل شود و آن برنامه بد در میان مردم باشد، بهره‌ای از گناه و خلاف در عالم برزخ در پرونده او ثبت می‌شود و هم‌چنین اگر پایه‌گذار یک عمل خوبی در جامعه باشد، مؤسس آن کار خوب هم بهره‌مند می‌شود.
پس با تغییر مکان دفن، جایگاه میت در
عالم برزخ عوض نمی‌شود؛ اما وضعیت
میت در برزخ با عوامل دیگری همچون احیای
سنت حسنه یا خیرات کردن برای میت با تربیت فرزند صالح تغییر می‌کند.
۱. علامه طباطبایی، شیعه در اسلام، قم، جامعه مدرسین، چ۱۲، ۱۳۷۶، ص۱۶۲.
۲. آل‌علی حسینی شاهرودی، آیت‌الله سید‌جواد، انسان در مراحل شش‌گانه، قم، انتشارات پردیسان، نشر مؤسسه اسلامی ترجمه، چ۱، ۱۳۷۹ش، از ص۸۳ تا ۲۷۳ مرحله پنجم کتاب عالم برزخ.
۳. محمدی اشتهاردی، محمد، عالم برزخ در چند قدمی ما، تهران، کتاب یوسف، چ۱، ۱۳۸۱، ص۱۰۵.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تغییر مکان دفن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۵/۲۲.
