تعداد کشتگان در جنگ جمل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: جنگ جمل،
امام علی (علیه‌السّلام).
پرسش: در جنگ جمل چه تعداد کشته شدند؟
پاسخ اجمالی: متون تاریخی در مورد کشتگان سپاه امام علی (علیه‌السّلام) در جنگ جمل اتّفاق نظر دارند و برای آن عدد پنج هزار نفر را ذکر کرده‌اند. ولی در مورد کشته‌های لشکر جمل، اختلاف بسیار است و برای آن عدد بیست هزار، سیزده هزار، ده هزار و پنج هزار را ذکر کرده‌اند.
از سپاه امام علی (علیه‌السّلام) در جنگ جمل، پنج هزار نفر کشته شدند و تمام متون تاریخی، بدون کم‌ترین اختلافی بر این عدد، اتّفاق دارند؛
ولی متون تاریخی درباره تعداد کشته‌های لشکر جمل، اختلاف بسیار دارند که نمی‌توان بر هیچ یک از آنها اعتماد کرد. در برخی گزارش‌ها آمده است که تعداد کشتگان آنها بیست هزار نفر بود،
با آن‌که در گزارش‌های دیگری آمده که سیزده هزار نفر از آنان کشته شدند.
و در خبر دیگری ده هزار
یا پنج هزار نفر آمده است.
در گزارش
سیف بن عمر آمده است که: «پنج هزار نفر از لشکر جمل کشته شدند» که البته او معمولاً اخبار دروغ و یا خبرهای ساخته خود را گزارش می‌کند.
آنچه گزارش شده که: «تعداد کشته‌های لشکر جمل، ده هزار نفر بود»، گرچه در مصادر تاریخی فراوانی نیامده، ولی با خبر امام علی (علیه‌السّلام) درباره تعداد کشتگان آنها تایید می‌شود.
هنگامی که خبر شورش
عایشه به علی (علیه‌السّلام) رسید، فرمود: «به خدا سوگند، می‌دانم آن زن شترسوار، گِرِهی نمی‌گشاید و از گردنه‌ای نمی‌گذرد و به منزلی فرود نمی‌آید، مگر به سوی
گناه، تا خود و کسانی را که به همراه اویند، در مَهلکه‌ای قرار دهد که یک سوم آنان کشته شوند، یک سوم آنان فرار کنند و یک سوم بازگردند»
و از آن‌جا که تعداد سپاه جمل سی هزار نفر بود، تعداد کشته‌های آنان باید ده هزار نفر باشد.
شیخ مفید در کتاب
الجمل آورده است که مجموع کشته‌ها
[ی دو سپاه
] به ۲۵ هزار نفر رسید و اگر از این رقم، پنج هزار نفری را که در سپاه امام (علیه‌السّلام) کشته شدند، کم کنیم، بیست هزار نفر خواهند ماند و این، تایید کننده متونی است که تعداد کشته‌های سپاه جمل را بیست هزار نفر می‌دانند.
شیخ مفید، سپس می‌گوید:
عبد اللّه بن زبیر، در روایتی شاذ، گزارش کرده که تعداد سپاه آنها
[در جمل
]، پانزده هزار نفر بود. گفته‌اند: «شاید سخن فرزند زبیر، صحیح‌تر باشد»؛ ولی این، روایتی نادرست است؛ زیرا با تمام آنچه اهل علم گفته‌اند، فاصله دارد.
سخن
اُمّ اَفعی با عایشه که در
عیون الاخبار آمده، این سخن را تایید می‌کند، گذشته از آن که برخی مصادر، دلالت دارند که مجموع کشته‌های دو سپاه، سی هزار نفر بوده است
و برخی دیگر آن را بیست هزار نفر آورده‌اند.
سایت حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «تعداد کشتگان در جنگ جمل» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۶/۱۳.
