برهنه یا پوشیده محشور شدن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: قیامت، حشر، کفن.
پرسش: آیا در صحنه قیامت، انسان با کفنی که دفن شده حاضر می‌شود؟
پاسخ: دسته‌ای از
روایات گویای این است که انسان‌ها عریان و
برهنه محشور می‌شوند و این
روایت مشمول همه می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی در این روایت وجود ندارد. دسته‌ای دیگر از روایات حاکی از این است که در
روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.
معصومین در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند، ناظر به احوال
کافران است، ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال
مؤمنین و
صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری روایات رفع می‌شود؛ چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند و دسته‌ای ناظر به احوال مؤمنین.
بی‌تردید شرایط عالم آخرت از جهات متعدد با شرایط عالم دنیا متفاوت است و به طور قطعی کسی نمی‌تواند بگوید که جزئیات پیش آمدهای آن عالم چیست؛ اما در برخی منابع دینی، روایاتی که از
معصومین (علیهم‌السلام) نقل شده است، چند دسته می‌باشند:
دسته‌ای از روایات گویای این است که انسان‌ها عریان و برهنه محشور می‌شوند و این
روایات شامل همه می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی در این روایات وجود ندارد.
از پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده است که فرمود: همان‌گونه که به
دنیا آمدید، محشور می‌شوید و سپس
آیه مبارکه: «
کَما بَدَاْنا اَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ»
را قرائت فرمودند.
حاصل این روایت این است که همه انسان‌ها در
قیامت عریان و برهنه ،... محشور می‌شوند.
در دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم: «
اَبْکی لِخُرُوجی مِنْ قَبْری عُرْیاناً ذَلیلاً»؛
یعنی برای حالتی که از
قبر برهنه و ذلیل بیرون می‌آیم، گریه می‌کنم.
از این فراز دعا هم معلوم می‌شود که کفنی در کار نیست و انسان‌ها عریان و برهنه هستند.
و در روایتی دیگر آمده که فاطمه بنت اسد مادر امیرمؤمنان (علیه‌السلام) وقتی از پیامبر اسلام شنید که فرمود: «
اِنَّ اَلنَّاسَ یُحْشَرُونَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ عُرَاةً کَمَا وُلِدُوا»؛ یعنی «مردم
روز قیامت برهنه مادرزاد محشور می‌شود». فاطمه بنت اسد ناراحت شد و گفت: وای بر این رسوایی! بعد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به او فرمود: من از خدا می‌خواهم که تو را با لباس محشور نماید.
از این
احادیث معلوم می‌شود که مردم در روز قیامت برهنه محشور می‌شوند.
اما این نکته قابل توجه است که به فرض اینکه
انسان برهنه وارد محشر شود، در آنجا هر کس به گونه‌ای گرفتار خود است که اصلاً از برهنه بودن یا نبودن دیگری خبری ندارد و گویا اموری را که
پوشش برای آنها لازم است، نمی‌بیند؛ اما در‌عین‌حال برهنه بودن انسان‌ها هنگام خروج از قبر مطرح است؛ لذا مرحوم
فیض کاشانی می‌گوید: «مردم در‌حالی‌که زنده و برهنه‌اند، از قبرهاشان بیرون می‌آیند».
دسته‌ای دیگر از روایات حاکی از این است که در روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از
قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.
از
امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌اند که حضرت فرمود: برای اموات بهترین کفن را تهیه کنید؛ زیرا آنها با همان کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند.
در روایتی دیگر حضرت امام صادق (علیه‌السلام) در جواب سائل چنین می‌فرماید: مردمان با کفن‌هایشان محشور می‌شوند، ...
ظاهر این روایات با هم ناسازگارند و حال اینکه کلام معصومین در واقع با هم هیچ‌گونه تنافی ندارند، لذا در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند ناظر به احوال
کافران است ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال
مؤمنین و
صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری
روایات رفع می‌گردد، چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند، و دسته‌ای ناظر به احوال مؤمنین.
نکته مهم در این‌جا این است که آیا دلیل و گواهی بر این جمع هست؟
روایتی از پیامبر گرامی اسلام نقل شده که گواه و دلیلی بر این جمع است، حضرت می‌فرماید: «
یحشر الناس کلهم یوم القیامة حفاة عراة الّا شیعة علیٍّ (علیه‌السلام)»؛
«مردم در روز قیامت عریان و برهنه محشور می‌گردند، جز شیعیان علی بن ابی‌طالب».
حاصل سخن این است که مؤمنین و صالحان در
روز قیامت مستورند.
۱. محمد سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ج۲، مؤسسه فرهنگی طه، ۱۳۷۸ش.
۲. امام خمینی، معاد از دیدگاه امام خمینی (تبیان، دفتر ۳۰)، مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ش.
۳. سیدمحمد حسینی طهرانی، معادشناسی، ج۳-۲، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد، ۱۴۱۸ق.
۴. ناصر مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۶، دارالکتب اسلامی، تهران، ۱۳۷۷ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «برهنه یا پوشیده محشور شدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۹.
