آفرینش بهشت و جهنم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آفرینش بهشت و جهنم، نعمت‌های بهشتی، پاداش بهشتیان، عذاب‌های جهنم، دوزخیان.
پرسش: چرا خداوند بهشت و جهنم را آفریده است؟ شکل بهشت و جهنم به چه صورتی است؟ از عذاب‌های جهنم و پاداش‌های بهشت مطالبی را بازگو کنید؟
پاسخ: خلقت بهشت و جهنم حکیمانه بوده است و یکی از دلایل این آفرینش آن است که نیکوکاران در بهشت پاداش بگیرند و تبهکاران در جهنم کیفر دریافت کنند.
درباره شکل بهشت و جهنم، در قرآن این‌گونه آمده است که بهشت هشت در دارد و جهنم هفت در، و این درها طبقاتی هستند که هر یک بالای دیگری است.
درباره فراز اول پرسش باید گفت: اگر در یک مدرسه‌ای برخی دانش‌آموزان درس و مشق را به‌خوبی بخوانند و بنویسند و برخی با بازی‌گوشی‌های خود نسبت به وظایف درسی خود بی‌اعتنایی کنند و درس نخوانند و به تکالیف خود عمل ننمایند و از سوی آموزگاران و مسئولین مدرسه همه آن شاگردان یکسان باشند و برای دانش‌آموزان درس‌خوان پاداش و برای شاگردانی که درس نمی‌خوانند کیفر داده نشود، جا دارد این سوال مطرح شود که چرا همه شاگردان آن مدرسه به یک چشم دیده می‌شود و چرا به شاگردان درس‌خوان پاداش و به دانش‌آموزان بازی‌گوش کیفر داده نمی‌شود؟
اما اگر به عکس برای شاگردان درس‌خوان پاداش‌های گوناگون در نظر گرفته شود و از سویی هر سال به کلاس بالاتر برود و آینده خوب داشته باشند و دانش‌آموزان بازی‌گوش کیفر بینند و از ارتقا به کلاس‌های بالاتر محروم شوند.هرگز جای برای سؤال یادشده نخواهد بود.مسئله خلقت بهشت و جهنم نیز چیزی شبیه همین مثال است؛ یعنی بهشت در واقع پاداش انسان‌های نیکوکار است که در کلاس دنیا به وظایف و تکالیف خود خوب عمل کرده و خداوند برای پاداش عمل آنها بهشت را با آن همه نعمت‌هایش خلق کرده است و جهنم برای افراد ناصالح که در کلاس دنیا به وظایف خود عمل نکرده‌اند، خلق شده است و اگر چنین نمی‌شد، یعنی برای کارهای نیک پاداش بهشتی داده نمی‌شد و برای افراد بدکار کیفر جهنمی در نظر گرفته نمی‌شد، جای این پرسش و اشکال بود که تفاوت خوبان و بدان در چیست؟ و چرا همه یکسان شده‌اند و یا مظلومان می‌گفتند چرا حقشان از ظالم‌ها گرفته نمی‌شود و چراهایی از این قبیل، پس خلقت بهشت و جهنم حکیمانه بوده است و یکی از دلایل آفرینش بهشت و جهنم آن است که نیکوکاران در بهشت پاداش بگیرند و تبهکاران در جهنم کیفر دریافت کنند.
بهشت و جهنم شکلی به معنای شکل هندسی اگر هم دارد، شاید برای ما قابل درک نباشد؛ لکن در قرآن این‌گونه آمده است که بهشت هشت در دارد و جهنم هفت در دارد و این درها طبقاتی هستند که هر یک بالای دیگری است
و در قرآن نیز آمده: «
لَها سَبْعَةُ اَبْوابٍ»؛
«برای جهنم هفت در است».
اما در آیات و روایات درباره اوصاف بهشت و جهنم زیاد سخن گفته شده است.
ــ مثلاً درباره بهشت در قرآن کریم آمده: «
وَ جَنَّةٍ عَرْضُها کَعَرْضِ السَّماءِ وَ الْاَرْضِ»؛
«گسترده و پهنه بهشت به اندازه آسمان و زمین است».
ــ در جای دیگر فرمود: «
جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ»؛
«بهشت‌هایی که از زیر درختان آنها نهرهای آب روان جاری است».
ــ و یا در جای دیگر فرمود: «
لَهُمْ غُرَفٌ مِنْ فَوْقِها غُرَفٌ مَبْنِیَّةٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهارُ»؛
یعنی «برای پرهیزکاران غرفه‌هایی است و بر فراز آن غرفه‌هایی دیگر و از زیر آنها نهرها جاری است».
درباره جهنم گفته شده: واژه جهنم به معنای چاه عمیق است و جهنم هفت در دارد و این درها طبقاتی هستند که هر یک بالای دیگری است.
و در قرآن نیز آمده: «
لَها سَبْعَةُ اَبْوابٍ»؛
«برای جهنم هفت در است».
اما نعمت‌های بهشتی فراوان است که در این‌جا به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود:
در بهشت هرگونه نعمت و لذت که دل انسان بخواهد وجود دارد قرآن فرمود: «
وَ فِیها ما تَشْتَهِیهِ الْاَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْاَعْیُنُ»؛
یعنی «در بهشت آنچه دل می‌خواهد و چشم از آن لذت می‌برد موجود است».
درمورد لباس‌های اهل بهشت فرمود: «
وَ یَلْبَسُونَ ثِیاباً خُضْراً مِنْ سُنْدُسٍ وَ اِسْتَبْرَقٍ»؛
یعنی «آنها لباس‌های زیبایی به رنگ‌های سبز از حریر نازک و ضخیم می‌پوشند».
و نیز آمده: «
مُتَّکِئِینَ عَلی فُرُشٍ بَطائِنُها مِنْ اِسْتَبْرَقٍ»؛
«این در حالی است که بهشتیان به بسترهایی که حریر و استبرق آستر آنهاست، تکیه زده‌اند».
و نیز فرمود: «
وَ فاکِهَةٍ مِمَّا یَتَخَیَّرُونَ وَ لَحْمِ طَیْرٍ مِمَّا یَشْتَهُونَ»؛
یعنی «میوه‌های گوناگون و گوشت پرنده‌های مختلف و هر چه مورد علاقه‌شان باشد».
و نیز فرمود: «
لا یَسْمَعُونَ فِیها لَغْواً وَ لا تَاْثِیماً اِلاَّ قِیلاً سَلاماً سَلاماً»؛
یعنی «در بهشت نه سخن لغو و بیهوده‌ای می‌شنوند، نه گفتاری گناه‌آلود، تنها چیزی که می‌شنوند، سلام است و سلام».
آنچه بیان شد، تنها نمونه‌های‌اندکی از پاداش‌های بهشتی است.
درباره عذاب‌های جهنم نیز تنها به چند نمونه اشاره می‌شود:
قرآن کریم فرمود: «
اِذِ الْاَغْلالُ فِی اَعْناقِهِمْ وَ السَّلاسِلُ یُسْحَبُونَ فِی الْحَمِیمِ ثُمَّ فِی النَّارِ یُسْجَرُونَ»؛
یعنی «در آن هنگام غل‌ها و زنجیرها بر گردن آنها قرار گرفته و آنها را می‌کشند و در آبی سوزان وارد می‌کنند؛ سپس در آتش دوزخ افروخته می‌شوند».
و نیز فرمود: «
تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ وَ هُمْ فِیها کالِحُونَ»؛
یعنی «شعله‌های سوزان آتش همچون شمشیرها به صورت‌هایشان نواخته می‌شود و در دوزخ چهره‌ای در‌هم کشیده دارند».
و نیز فرمود: «
کُلَّما نَضِجَتْ جُلُودُهُمْ بَدَّلْناهُمْ جُلُوداً غَیْرَها لِیَذُوقُوا الْعَذابَ»؛
هرگاه پوست‌های تن آنها بر اثر آتش عریان شود، پوست‌های دیگری به جای آن قرار می‌دهیم تا کیفر بچشند: «
اعاذنا الله و ایاکم و جمعین المؤمنین و المؤمنات».
۱. ناصر مکارم، پیام قرآن، ج۵ و ۶، نشر مدرسه امیرالمؤمنین قم، ۱۳۷۰ شمسی.
۲. ناصر مکارم، تفسیر نمونه مجلدات: ۱۸ ص۴۹۰، ۱۵ ص۳۵، ۸ ص۲۳۲، ۲۱ ص۳۳۹، ۲۶ ص۲۳۲، ۱۴ ص۳۳۹، نشر دارالکتب الاسلامیه تهران، ۱۳۷۸ شمسی.
۳. امام خمینی معاد از دیدگاه امام خمینی، نشر موسسه آثار امام، ۱۳۷۸ شمسی.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آفرینش بهشت و جهنم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۱۷. سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آفرینش بهشت و جهنم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۰.
