محدوده قصر و اتمام نماز در حرم امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حرم امام حسین،
نماز.
پرسش: محدوده مُخیر بودن میان قصر و اتمام نماز، در حرم امام حسین (علیه‌السّلام) چقدر است؟
بنا‌بر‌نظر مشهور
فقهای امامیه، یکی از جاهایی که مسافر می‌تواند نمازهای چهار رکعتی را تمام بخواند، حائر (حرم) (حائر، در لغت، به معنای زمین فرو نشسته‌ای است که آب باران در آن، جمع می‌شود
امّا در اصطلاح، به حرم و بارگاه مطهّر
امام حسین (علیه‌السّلام) و در بعضی موارد، به شهر
کربلا، گفته می‌شود.) امام حسین (علیه‌السّلام) است؛ امّا در باره محدوده حائر، اختلاف نظر وجود دارد.
علّامه مجلسی در این باره می‌گوید:
سخنان علمای شیعه (که رحمت خدا بر آنان باد) در باره محدوده حائر، مختلف است.
یک قول، این است که حائر، محدوده‌ای است که دیوارهای صحن را در بر گرفته است و بنا بر این، شامل صحن در تمام ابعاد می‌شود و نیز ساختمان‌های متّصل به گنبد نورانی و مسجد پشت آن.
به قولی دیگر، حائر، تنها گنبد شریف
[و بقعه زیر آن
] است.
قول دیگر، آن است که حائر، علاوه بر گنبد، شامل ساختمان‌های متّصل به آن نیز می‌شود؛ مانند:
مسجد و
قتلگاه و خزانه و جز آن.
قول اوّل، اظهر است؛ هم به دلیل شهرت داشتن حائر با این‌اندازه در نزد کربلایی‌ها که از نیاکانشان فرا گرفته‌اند، و هم به دلیل ظاهر سخنان بیشتر علما؛
گفتنی است که در احادیث اهل بیت (علیهم‌السلام)، در باره این که مسافر در کدام محدوده، مخیر بین قصر و اتمام نماز است، سه تعبیر وجود دارد: در برخی از احادیث، آن محدوده، «حرم»
و در برخی دیگر، «حائر»
نامیده شده و در برخی از احادیث، چنین آمده است که: مسافر می‌تواند نزد «قبر امام حسین (علیه‌السلام)»،
نمازهای شکسته را تمام بخواند.
نکته قابل توجّه، این است که احادیثی که آن محدوده را با تعبیر «حائر» یا «نزد قبر حسین (علیه‌السلام)» یاد کرده‌اند، از نظر سند، معتبر نیستند؛ امّا سند دو مورد از احادیثی که در آنها تعبیر «حرم» آمده، صحیح و معتبر است. بنا‌بر‌این، برای تعیین محدوده تخییر، باید محدوده حرم سید الشهدا (علیه‌السّلام) را به دست آورد.
در برخی از احادیث، حریم قبر امام حسین (علیه‌السلام)، یک فرسنگ در یک فرسنگ، و در برخی از احادیث، پنج فرسنگ در چهار فرسنگ، ذکر شده است؛ ولی این احادیث از نظر سند، معتبر نیستند.
در روایت صحیح
حسین بن ثُوَیر از
امام صادق (علیه‌السلام)، «اذا اتیت ابا عبد‌اللّه (علیه‌السلام)، فاغتسل علی شاطئ الفرات ثمّ البس ثیابک الطاهرة، ثُمّ امش حافیا، فانّک فی حرم من حرم اللّه و حرم رسوله...؛ چون به
زیارت امام حسین (علیه‌السّلام) رفتی، در ساحل فرات،
غسل کن و لباس پاکیزه خود را بر تن کن. آن گاه، با پای برهنه، پیاده برو؛ چرا که تو
[در آن هنگام
] در یکی از حرم‌های خدا و پیامبرش هستی»
فاصله میان
شط فرات و مزار امام حسین (علیه‌السلام)، «حرم خدا و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله)» نامیده شده است.
به هر حال، گویا روایت معتبری در دست نیست که محدوده حرم امام (علیه‌السّلام) را به روشنی مشخّص کند. بنا‌بر‌این، می‌توان گفت که تعیین محدوده آن، به عرف واگذار شده و همان‌طور که بسیاری از فقها گفته‌اند، قدر مُتیقَّن برای محدوده جواز قصر و اتمام نماز، داخل بودن در حرم فعلی آن امام است. البته اگر محدوده حرم، توسعه داده شود، ظاهراً تا هر جا که حرم نامیده شود، مشمول احادیثِ تخییر خواهد بود.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «محدوده قصر و اتمام نماز در حرم امام حسین» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۷/۷.
