نفی الوهیت حضرت عیسی در آیه ۷۵ سوره مائده
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت مریم (علیهاالسّلام)،
حضرت عیسی (علیه‌السّلام)،
قرآن کریم،
الوهیت،
سوره مائده.
پرسش: قرآن کریم با اعلام این‌که عیسی (علیه‌السّلام) و مریم (سلام‌الله‌علیهم) غذا می‌خوردند «کانا یاکلان الطعام»، در صدد اثبات چه موضوعی است؟
پاسخ اجمالی: قرآن کریم با اعلام این‌که عیسی (علیه‌السّلام) و مریم (سلام‌الله‌علیها) نیاز به غذا دارند در صدد نادرست اعلام کردن اعتقاد
مسیحیان در مورد الوهیت حضرت عیسی (علیه‌السّلام) و مریم (علیهاالسّلام) است.
«مَا الْمَسیحُ ابْنُ مَرْیَمَ اِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ اُمُّهُ صِدِّیقَةٌ کانا یَاْکُلانِ الطَّعامَ...؛
مسیح فرزند مریم، جز فرستاده‌ای بیش نبود، پیش از وی نیز، فرستادگان دیگری بودند، مادرش، زن بسیار راستگویی بود، هر دو، غذا می‌خوردند.»
قرآن کریم در ادامه آیات پیشین که در ارتباط با غلو مسیحیان در مورد حضرت عیسی (علیه‌السّلام) و اعتقاد به الوهیت او بود، در این آیات با دلایل روشن در چند جمله کوتاه، در صدد نادرست اعلام کردن این اعتقاد ابطال آنها است، نخست می‌فرماید:
چه تفاوتی میان مسیح و سایر
پیامبران (علیهم‌السّلام) بود که تنها عقیده به الوهیت او پیدا کرده‌اید؟!
عیسی بن مریم نیز فرستاده
خدا بود و پیش از او هم رسولان و فرستادگان دیگری از سوی خدا آمدند: «مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ اِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ».
رسالت و
نبوت عیسی چیزی جدید و بدون پیشینه نبود، بلکه پیش از وی رسولانی آمدند که از نظر جایگاه و منزلت و معجزات یکسان بودند؛ لذا کسی که ادعای الوهیت عیسی (علیه‌السّلام) را داشته باشد، مانند آن است که همه آنها را خدا بداند و همان‌گونه که آنان فرستادگان الهی بودند، نه خدایان، پس عیسی (علیه‌السّلام) هم خدا نبود، بلکه رسول خدا است.
سپس برای تایید این سخن می‌فرماید: مادر او، زن بسیار راستگویی بود: «وَ اُمُّهُ صِدِّیقَةٌ».
تاکید بر این‌که مادرش بانوی بسیار راستگویی بود، عقیده به الوهیت حضرت مریم (سلام‌الله‌علیها) را هم رد می‌کند؛ زیرا از
آیه ۱۱۶ سوره مائده برمی‌آید که گروهی از مسیحیان معتقد به الوهیت مریم (سلام‌الله‌علیها) نیز بودند:
«وَ اِذْ قالَ اللَّهُ یا عیسَی ابْنَ مَرْیَمَ اَ اَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونی وَ اُمِّیَ اِلهَیْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ قالَ سُبْحانَکَ ما یَکُونُ لی اَنْ اَقُولَ ما لَیْسَ لی بِحَقٍّ... ؛
و آن‌گاه که
خداوند به عیسی بن مریم می‌گوید: آیا تو به مردم گفتی که من و مادرم را دو معبود غیر از خدا انتخاب کنید؟! او می‌گوید: تو منزهی! من حق ندارم آنچه را که شایسته من نیست بگویم.»
اعتقاد به الوهیت مریم از نیاکان مسیحیت به نسل‌های بعدی آنها رسید... چنان‌که
ابوجعفر امامی از بعضی مسیحیان حکایت کرده است که در قرون گذشته قومی به نام «مریمیه» بودند که معتقد به الوهیت مریم بودند.
اما استدلال به «کانا یَاْکُلانِ الطَّعامَ» و اشاره به خوردن و آشامیدن آنها برای این است که بگوید کسی که از زنی به دنیا آید و غذا بخورد، نمی‌تواند خدا باشد؛ زیرا او مانند همه مردم دیگر، به خداوند نیازمند است. به عبارت دیگر، مقصود این است که مسیح و مادرش مثل همه مردم با غذا زندگی می‌کردند، بنابراین کسی که ادامه زندگی‌اش وابسته به خوردن غذا است، چگونه ممکن است خدا باشد؟!
برخی از مفسران نیز معتقدند که در حقیقت این جمله، کنایه از قضای حاجت است؛ زیرا خوردن طعام، مستلزم نیاز به قضای حاجت است.
به هر‌حال، قرآن با صراحت می‌گوید کسی که از مادر متولد شده و نیازمند خوردن و آشامیدن است نمی‌تواند برای بندگان، خدا باشد؛ چرا که راه و روش او در احتیاج به یک آفریننده مدبر، مانند دیگر بندگان است و کسی که در وجودش نشانه‌های
حدوث باشد،
قدیم نیست، و کسی که محتاج به غیر باشد، نمی‌تواند
قادر مطلق باشد که کسی او را به عجز در نیاورد.
بر‌این‌اساس، آیه مورد بحث با این استدلال، حضرت عیسی و مادرش را از آنچه به آنها نسبت داده شده دور می‌سازد؛ زیرا کسی که به غذا نیازمند است و هضم آن در معده‌اش نیاز دیگری را در پی‌دارد، نمی‌تواند خدا باشد و او فقط جسمی است که آفریده شده است و تمام لوازم بشری را، از خوردن، آشامیدن، خوابیدن، راه رفتن، صحت، مرض، قوت و ضعف داشتن، و... دارد که این دلیل روشنی بر
عبودیت و مخلوقیت آنها است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «نفی الوهیت حضرت عیسی در آیه ۷۵ سوره مائده»، تاریخ بازیابی۱۴۰۰/۹/۲۲.
