نام‌گذاری حسنین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: امام حسن،
امام حسین.
پرسش: نام گذاری امام حسن (علیه‌السّلام) و امام حسین (علیه‌السّلام) چگونه بود؟
در برخی منابع اهل‌سنّت، آمده است که
امام علی (علیه‌السلام)، نام امام حسن (علیه‌السّلام) را حمزه و نام امام حسین (علیه‌السّلام) را جعفر نهاد؛ ولی
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آنها را تغییر داد، چنان‌که احمد در مسند خود، به نقل از
محمّد بن علی، از امام علی (علیه‌السّلام) روایت کرده که:
«لَمّا وُلِدَ الحَسَنُ سَمّاهُ حَمزَةَ، فَلَمّا وُلِدَ الحُسَینُ سَمّاهُ بِعَمِّهِ جَعفَر، قالَ: فَدَعانی رَسولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقالَ: انّی اُمِرتُ ان اُغَیرَ اسمَ هذَینِ، فَقُلتُ: اللّهُ و رَسولُهُ اعلَمُ، فَسَمّاهُما حَسَنا و حُسَینا؛
وقتی حسن، زاده شد، او را حمزه نامید. وقتی که حسین زاده شد،
[علی (علیه‌السّلام)
] او را به نام عمویش جعفر، نام گذاری کرد.
[علی (علیه‌السّلام)
] فرمود: پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مرا فرا خواند و فرمود: «من مأموریت یافته‌ام که نام این دو را تغییر دهم». گفتم:
خدا و پیامبرش داناترند. پس آن دو را حسن و حسین نامید.»
در برخی دیگر از همان نقل‌ها، می‌خوانیم که امام علی (علیه السلام)، نام امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) را حرب نهاد؛ ولی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آن را تغییر داد، چنان‌که مسند ابن حنبل به امام علی (علیه‌السّلام) نسبت داده که فرمود:
«لَمّا وُلِدَ الحَسَنُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ رَسُولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقالَ: ارونِی ابنی، ما سَمَّیتُموهُ؟ قالَ: قُلتُ: حَربا، قالَ: بَل هُوَ حَسَنٌ، فَلَمّا وُلِدَ الحُسَینُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ رَسُولُ اللّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقالَ: ارونِی ابنی، ما سَمَّیتُموهُ؟ قالَ: قُلتُ: حَربا، قالَ: بَل هُوَ حُسَینٌ، فَلَمّا وُلِدَ الثّالِثُ سَمَّیتُهُ حَربا، فَجاءَ النَّبِی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فَقالَ: ارونِی ابنی، ما سَمَّیتُموهُ، قُلتُ: حَربا، قالَ: بَل هُوَ مُحسِنٌ، ثُمَّ قالَ: سَمَّیتُهُم بِاَسماءِ وُلدِ‌هارونَ: شَبَّرُ، وشَبیرٌ، ومُشبِّرٌ؛
وقتی حسن به دنیا آمد، من او را حرب نامیدم. پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد و فرمود: «پسرم را نشانم دهید. او را چه نامیده‌اید؟
گفتم: حرب. فرمود: «بلکه، او حسن است». وقتی هم حسین به
دنیا آمد، او را حرب نام گذاری کردم. پیامبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد و فرمود: «پسرم را نشانم دهید. او را چه نامیده‌اید؟». گفتم: حرب. فرمود: «بلکه او حسین است». وقتی سومی به دنیا آمد، او را حرب نامیدم. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد و فرمود: «پسرم را نشانم دهید. او را چه نامیده‌اید؟». گفتم: حرب. فرمود: «بلکه او مُحسن است». آن‌گاه فرمود: «آنان را به نام پسران هارون، نام‌گذاری کردم: شَبَّر و شَبیر و مُشَبِّر».
این دو نقل و مانند آنها، به دلایل زیر، قابل پذیرش نیستند:
۱. با روایت‌های مشهور در نام‌گذاری، معارض‌اند.
۲. این نقل‌ها با یکدیگر نیز
تعارض دارند.
۳. مقتضای ادب و نیز برخی نقل‌های تاریخی، آن است که امام علی و
فاطمه (علیهماالسلام) در نام‌گذاری فرزندان خود، بر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) پیش دستی نکرده‌اند.
ظاهر نقل نخست، آن است که تا هنگام نام‌گذاری امام حسین (علیه‌السلام)، نام امام حسن (علیه‌السلام)، حمزه بود و چنین مطلبی را هیچ سند تاریخی و روایتی‌ای تأیید نمی‌کند.
۵. اگر امام علی (علیه‌السّلام) نام امام حسن (علیه‌السّلام) را حرب نهاده بود و پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آن را به حسن تغییر داد، چگونه ممکن است امام علی (علیه‌السّلام) نام فرزندان دیگرش را حرب گذاشته باشد؟!
۶. ولادت و نام گذاری فرزند سوم امام علی (علیه‌السّلام) در زمان پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با اسناد تاریخی، ناسازگار است.
بر پایه آنچه گفته شد، احتمال جعل این نقل‌ها توسط
دشمنان امام علی (علیه‌السّلام) و
بنی‌امیه، بویژه در خصوص نام‌گذاری حرب، بسیاری قوی است و مراد جاعلان، القای ناسازگاری روحیه امام علی (علیه‌السّلام) با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و نیز خشونت‌طلب جلوه دادن امام علی (علیه‌السّلام) و تبلیغ نام «حرب» (نام پدر
ابوسفیان) بوده است.
حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «نام گذاری امام حسن» تاریخ بازیابی۱۳۹۷/۹/۷.
